«Πραγματικό κίνητρο της λιτότητας, η διάλυση του κοινωνικού κράτους»

spitz.jpg

Το προφανές κίνητρο πίσω από τη λιτότητα είναι η μείωση του δημόσιου χρέους, αλλά το πραγματικό κίνητρο είναι η διάλυση του κοινωνικού κράτους λέει στην «ΕΦ.ΣΥΝ.» ο Ζαν - Φαμπιαν Σπιτζ

25.12.2015, 09:22 | Ετικέτες:  τράπεζες, λιτότητα, φτώχεια, ανεργία, δημόσιος τομέας,χρηματιστήρια, ίντερνετ, Νεοφιλελευθερισμός, ΗΠΑ

Συντάκτης: 

Τάσος Τσακίρογλου

Ο Σπιτζ καυτηριάζει τη λιτότητα λέγοντας ότι είναι ένα μέσο για την εξυπηρέτηση ενός ανομολόγητου στόχου, δηλαδή της διάλυσης του κοινωνικού κράτους.

Αναφορικά με το υπερβολικό δημόσιο χρέος, υποστηρίζει ότι δεν οφείλεται στις κοινωνικές δαπάνες, αλλά στα εξωφρενικά επιτόκια που χρησιμοποιούνται από τις χρηματιστηριακές αγορές, ενώ θεωρεί τις ανισότητες απολύτως υπονομευτικές της κοινωνικής συνοχής.

• Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Μόργκαν Στάνλεϊ, οι πλέον άνισες οικονομίες του αναπτυγμένου κόσμου βρίσκονται στη χειμαζόμενη Νότια Ευρώπη. Οι δείκτες περιλαμβάνουν το χάσμα αμοιβών ανάλογα με το φύλο, την ακούσια μερική απασχόληση και την πρόσβαση στο Ιντερνετ. Ποια είναι η σχέση ανάμεσα σ’ αυτά τα ευρήματα και την εφαρμογή τα τελευταία χρόνια των πολιτικών λιτότητας;

Υπάρχει άμεση σχέση. Το προφανές κίνητρο πίσω από τη λιτότητα είναι η μείωση του δημόσιου χρέους, αλλά το πραγματικό κίνητρο είναι η διάλυση του κοινωνικού κράτους, το οποίο, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατέστησε δυνατό έναν σημαντικό βαθμό ισότητας ευκαιριών στη Δυτική Ευρώπη, μέσω της μεταφοράς κοινωνικών πόρων, προοδευτικής φορολογίας και αναδιανομής.

Σήμερα, οι νεοφιλελεύθεροι υποστηρίζουν ότι οι κοινωνικές δαπάνες αποτελούν την αιτία του δημόσιου χρέους και, επιπλέον, ότι το ίδιο το κοινωνικό κράτος είναι ένα είδος αντιφελελεύθερης κοινωνικής ρύθμισης, στον βαθμό που τείνει να παρεμποδίσει την ιδιωτική πρωτοβουλία και να θέσει προσκόμματα στη δημιουργία πλούτου.

Θέλουν να επιστρέψουμε στην καθαρή αγορά, η οποία γι’ αυτούς είναι το μόνο είδος κοινωνικής οργάνωσης ικανής να συνδυάσει την ατομική ελευθερία με τον μοναδικό τύπο ισότητας που δεν οδηγεί στην καταστροφή αυτής της ελευθερίας, και συγκεκριμένα της κυριαρχίας του νόμου, της ισότητας των δικαιωμάτων με τον αποκλεισμό οποιασδήποτε κοινωνικής ή υλικής ισότητας.

• Ισχύει αυτό;

Το υπερβολικό δημόσιο χρέος δεν οφείλεται στις κοινωνικές δαπάνες, αλλά στα εξωφρενικά επιτόκια που χρησιμοποιούνται από τις χρηματιστηριακές αγορές.

Επιπρόσθετα, οι λειτουργίες του κοινωνικού κράτους -και πάνω απ’ όλες η Παιδεία και η Υγεία- δεν αποτελούν δαπάνες, αλλά επένδυση για το μέλλον.

Είναι επίσης εντελώς λάθος να υποστηρίζουμε ότι η κοινωνία της καθαρής αγοράς είναι το μόνο είδος κοινωνικής συνεργασίας, το οποίο επιτρέπει την πραγματική ατομική ελευθερία.

Αντίθετα, τα λιγότερο ευνοημένα μέλη μιας τέτοιας κοινωνίας -εκείνα που ξεκινούν τη ζωή τους χωρίς περιουσία και χωρίς μόρφωση ή εκείνα που συναντούν κακοτυχίες στη συνέχεια- δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στην πραγματική ελευθερία, αφού τα λεγόμενα ίσα πολιτικά και αστικά δικαιώματα χάνουν την πραγματική τους αξία, καθώς οι ανισότητες μεγαλώνουν και, το σημαντικότερο, καθώς αυτές οι ανισότητες επιφέρουν διαφόρων μορφών προσωπική εξάρτηση και υποταγή στους τόπους δουλειάς και παντού στην κοινωνία των πολιτών.

• Η μόνιμη ανισότητα πλήττει την οικονομική ανάπτυξη μακροπρόθεσμα, ενώ, παρεμποδίζοντας την πρόσβαση στις ευκαιρίες, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς. Ποια είναι η επιρροή των ανισοτήτων στην κοινωνική συνοχή και στην άνοδο της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του φασισμού;

Οι πιο πρόσφατες έρευνες στις κοινωνικές επιστήμες τείνουν να αποδείξουν ότι οι αναπτυγμένες κοινωνίες υποφέρουν από μεγαλύτερες παθολογίες, καθώς αναπτύσσονται πιο άνισα.

Ο Ρίτσαρντ Γουίλκινσον και η Κέιτ Πίκετ έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι η ανισότητα -πολύ περισσότερο απ’ ό,τι η φτώχεια- ήταν υπεύθυνη για τις κοινωνικές δυσλειτουργίες, οι οποίες, με την πρώτη ματιά, φαινόταν να μην έχουν σχέση μ’ αυτήν, όπως η κακή υγεία, η παχυσαρκία, η κακή διατροφή κ.λπ.

Είναι γενικό φαινόμενο ότι όλοι, περιλαμβανομένων και των πλέον προνομιούχων, είναι σε πολύ καλύτερη φυσική κατάσταση όταν η κοινωνία είναι πιο ίση και ότι η ανισότητα, και όχι η φτώχεια ως τέτοια, είναι ο κύριος λόγος ανησυχίας.

Καθώς οι κοινωνίες γίνονται περισσότερο άνισες, χάνουν τη συνοχή τους, παράγουν ξενοφοβία και πρέπει να ξοδεύουν ένα ακόμα μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους για να αντιμετωπίσουν την κοινωνική αναταραχή.

Είναι πολύ καλά γνωστό, για παράδειγμα, ότι οι δαπάνες που προκλήθηκαν στις ΗΠΑ από τον πόλεμο κατά του εγκλήματος και από την αύξηση του πληθυσμού των φυλακών έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη από τότε που, επί προεδρίας Ρίγκαν, ξεκίνησε η διάλυση του κοινωνικού κράτους και η συνακόλουθη αύξηση των ανισοτήτων.

• Οι προηγούμενες γενιές των οικογενειών της μεσαίας τάξης (μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο) μπορούσαν να έχουν την προσδοκία βελτίωσης του επιπέδου ζωής τους. Τώρα αυτές οι προσδοκίες σκοντάφτουν στα εμπόδια της εργασιακής και συνταξιοδοτικής ανασφάλειας. Ποιες είναι οι συνέπειες;

Στο βιβλίο του «Θεωρία της Δικαιοσύνης», ο πολιτικός φιλόσοφος Τζον Ρολς υποστήριζε ότι το πιο σημαντικό κριτήριο μιας δίκαιης κοινωνικής συνεργασίας είναι ότι δεν πρέπει να είναι υπερβολική η πίεση της δέσμευσης.

Η κοινωνική σταθερότητα είναι δυνατή μόνο εάν όλα τα άτομα που συμμετέχουν σ’ αυτήν μπορούν να θεωρήσουν ότι οι αρχές που διέπουν τη βασική κοινωνική δομή είναι θεμελιωμένες σε λόγους που κανείς δεν μπορεί να απορρίψει ορθολογικά.

Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνικές ανισότητες πρέπει να οργανωθούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφέρουν τα ίδια πλεονεκτήματα σε όλους, περιλαμβανομένων και των λιγότερο ευνοημένων μελών της κοινωνικής συνεργασίας.

Αυτό αποτελεί μια αρχή πραγματικής αμοιβαιότητας. Ομως, όταν γίνεται αδύνατο να αναρριχηθείς στη σκάλα της κοινωνικής κινητικότητας, αυτή η αρχή της αμοιβαιότητας δεν λειτουργεί πλέον.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται στον πάτο βλέπουν ότι η κατάστασή τους επιδεινώνεται, τόσο απόλυτα όσο και σχετικά, και ότι η κορυφή του 1% προσπορίζεται ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος του εθνικού εισοδήματος. Οταν συμβαίνει αυτό, οι αιτίες της κοινωνικής αναταραχής και του ατομικισμού κυριαρχούν.

• Πιστεύετε ότι οι χρηματιστηριακές φούσκες και η αυξανόμενη χρηματιστικοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας παίζουν έναν ρόλο-κλειδί στην αύξηση των ανισοτήτων;

Φυσικά. Η χρηματιστικοποίηση της οικονομίας είναι ένας φαύλος μηχανισμός, ο οποίος, σε αντίθεση με τον κλασικό φιλελεύθερο ανταγωνισμό, αυξάνει τον πλούτο όχι εκείνων που εισάγουν καλύτερα προϊόντα στην αγορά σε χαμηλότερη τιμή, αλλά εκείνων που μπορούν να εκμεταλλευτούν τυχαία πλεονεκτήματα ή να κερδοσκοπούν πάνω σε ορισμένους κινδύνους, για τους οποίους όμως υπαίτιοι είναι οι ίδιοι.

Εχει υπάρξει ένας μετασχηματισμός από μια οικονομία που επιβραβεύει την πραγματική χρησιμότητα σε μια οικονομία που επαινεί την πονηριά και άλλα ηθικά αμφιλεγόμενα δήθεν ταλέντα.

Αυτή η οικονομία επιφυλάσσει μια εξέχουσα θέση σε ανθρώπους που, συνολικά, είναι περισσότερο επιβλαβείς απ’ ό,τι χρήσιμοι, αφού απειλούν την επιβίωση του συστήματος.

Σ’ αυτή τη σύγχρονη οικονομία, οι ανισότητες είναι όλο και λιγότερο αποδεκτές, ώστε να έχει γίνει απολύτως αδύνατο να ισχυριστείς ότι ο πλούτος κατευθύνεται σε κοινωνικά χρήσιμους ανθρώπους.

• Σήμερα, έχουμε ένα διπλό επίπεδο ανισοτήτων: ανισότητες μέσα στα κράτη και ανισότητες μεταξύ των κρατών. Οπως το θέτει ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, «φαίνεται ότι τελικά ανακαλύψαμε το περίφημο “αεικίνητο”, δηλαδή τις ανισότητες. Αυξάνονται σχεδόν χωρίς καμία εξωτερική ώθηση». Τελικά, γιατί πρέπει να αγωνιζόμαστε κατά των ανισοτήτων;

Ναι, είναι αλήθεια ότι η αύξηση των ανισοτήτων είναι μια αυτοτροφοδοτούμενη κίνηση. Οσο περισσότερο συγκεντροποιημένος είναι ο πλούτος τόσο περισσότερο αποκτά τη δυνατότητα να προσελκύει επιπρόσθετους πόρους και να βαθαίνει την ανισότητα.

Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι ορισμένες σκόπιμες πολιτικές αποφάσεις -οι οποίες ελήφθησαν στη Δύση τη δεκαετία του 1980- βρίσκονται στις πηγές αυτής της αύξησης.

Ο Βρετανός οικονομολόγος Αντονι Ατκινσον είναι πολύ θετικός σ’ αυτό το σημείο στο πρόσφατο βιβλίο του: Η ανισότητα, υποστηρίζει, δεν είναι καμία φυσική συνέπεια κάποιου χαρακτηριστικού της σύγχρονης οικονομίας, αλλά είναι συνέπεια συνειδητών επιλογών, οι οποίες μπορούν κάλλιστα να αντιστραφούν. Θα έλεγα ότι έχουμε δύο πολύ καλούς λόγους να επιθυμούμε μια τέτοια αντιστροφή.

Ο ένας είναι ότι η ανισότητα απειλεί τη δημοκρατία, δημιουργώντας μια παρωδία ίσων πολιτικών δικαιωμάτων. Ολοι ξέρουν ότι, εξαιτίας των λόμπι, τη σημερινή νομοθεσία την επεξεργάζονται και τη φτιάχνουν οι αφέντες της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής εξουσίας.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, μακριά από το να αποτελούν ένα κύμα που σηκώνει όλες τις βάρκες, συμπεριλαμβανομένων και των μικρότερων, οι αυξανόμενες ανισότητες προκαλούν την παρακμή της υλικής κατάστασης του φτωχότερου τμήματος των δυτικών κοινωνιών.

Πώς μπορούμε να οραματιστούμε ένα ειρηνικό μέλλον εάν, τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών, η ευημερία ορισμένων θυσιάζεται μονίμως, προκειμένου οι πλουσιότεροι να μπορούν να συνεχίζουν να ξοδεύουν και να ζουν άσωτα;

Ποιος είναι

Γεννημένος το 1952, ο Σπιτζ είναι σήμερα καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris I). Αντικείμενό του είναι η θεωρία της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων, αλλά και η ιστορία της πολιτικής σκέψης.

Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του «Γιατί πρέπει να αγωνιζόμαστε κατά των ανισοτήτων;» εκδόσεις Πόλις, 2015.

Από την ΕφΣυν

Piketty Thomas 

Η Ευρώπη σε δύσβατους δρόμους

Οι άκαμπτοι δημοσιονομικοί κανόνες και οι ανελαστικοί πολιτικοί έχουν φέρει την Ευρώπη στο χείλος της αβύσσου

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  23/12/2015 23:55 | ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ:  05:00

Οι ακραίες πολιτικές λιτότητας βοήθησαν στην άνοδο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, με πιο εντυπωσιακό το παράδειγμα της Γαλλίας

7

emailεκτύπωση  

Να λοιπόν που η άκρα Δεξιά πέρασε σε λίγα χρόνια από το 15% στο 30% στη Γαλλία, φθάνοντας ακόμη και το 40% σε πολλές περιοχές της χώρας. Πολλά συνεισέφεραν σε αυτό: η άνοδος της ανεργίας και η ξενοφοβία, η τρομερή απογοήτευση από την κυβερνώσα Αριστερά, το αίσθημα ότι όλα δοκιμάστηκαν και ότι πρέπει να πειραματιστούμε με κάτι άλλο. Πληρώνουμε επίσης τις συνέπειες της καταστρεπτικής διαχείρισης της χρηματοοικονομικής κρίσης που μας ήρθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2008 και την οποία μετατρέψαμε με αποκλειστικά δική μας ευθύνη σε μια ευρωπαϊκή κρίση διαρκείας, εξαιτίας των ατελών θεσμών και των τελείως ακατάλληλων πολιτικών που εφαρμόσαμε.

Ενα ενιαίο νόμισμα με 19 διαφορετικά δημόσια χρέη, 19 επιτόκια δανεισμού επάνω στα οποία οι αγορές μπορούν ελεύθερα να κερδοσκοπούν, 19 διαφορετικούς συντελεστές φορολόγησης των επιχειρήσεων που ανταγωνίζονται οι μεν τους δε, δίχως κοινό όραμα κοινωνικό και εκπαιδευτικό, ένα τέτοιο νόμισμα δεν μπορεί να προχωρήσει. Και δεν θα προχωρήσει ποτέ.

Μόνο μια δημοκρατική και κοινωνική επανίδρυση της ζώνης του ευρώ στην υπηρεσία της ανάπτυξης και της απασχόλησης γύρω από έναν μικρό και σκληρό πυρήνα κρατών έτοιμων να ξεφύγουν από το πριν και να αποκτήσουν πολιτικούς θεσμούς λειτουργικούς, θα μπορούσε να καταστήσει δυνατή την αντιμετώπιση των τάσεων του εθνικιστικού μίσους που απειλούν σήμερα ολόκληρη την Ευρώπη.

Το περασμένο καλοκαίρι, μετά το ελληνικό φιάσκο, ο Φρανσουά Ολάντ άρχισε να ξανασκέφτεται την ιδέα ενός νέου Κοινοβουλίου για τη ζώνη του ευρώ. Η Γαλλία οφείλει να κάνει τώρα μια πρόταση συγκεκριμένη και ακριβή στους βασικούς εταίρους της, μια πρόταση που θα οδηγούσε σε μια συμφωνία, σε μια κοινή γραμμή. Αλλιώς την ευρωπαϊκή ατζέντα θα μονοπωλούν οι χώρες που επιλέγουν την εθνική αναδίπλωση (Βρετανία, Πολωνία).

Για αρχή, οι ευρωπαίοι ηγέτες - και κυρίως οι Γάλλοι και οι Γερμανοί - είναι σημαντικό να αναγνωρίσουν τα λάθη τους. Μπορούμε να συζητάμε εις το διηνεκές για όλες τις μεταρρυθμίσεις, μικρές και μεγάλες, που πρέπει να γίνουν στις διαφορετικές χώρες της ευρωζώνης: για την αγορά εργασίας, για το συνταξιοδοτικό, για το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές, ακόμη και για τα δρομολόγια των λεωφορείων. Κάποιες από αυτές τις μεταρρυθμίσεις είναι χρήσιμες, άλλες όχι τόσο. Αλλά, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι αυτές που εξηγούν την ξαφνική πτώση του ΑΕΠ της ευρωζώνης την περίοδο 2011-2013, την ώρα που η ανάκαμψη ενισχυόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σήμερα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ανάκαμψη στην Ευρώπη είχε ανασταλεί από την προσπάθεια να μειωθούν πολύ γρήγορα τα ελλείμματα το 2011-2013, αυξάνοντας, συγκεκριμένα, τους φόρους σε δυσβάστακτα επίπεδα σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.

Ελαφρύνετε τα χρέη

Είναι εξαιτίας της τυφλής εφαρμογής των δημοσιονομικών κανόνων που το ΑΕΠ της ευρωζώνης δεν έφθασε το 2015 στο επίπεδο που είχε το 2007. Οι αργοπορημένες παρεμβάσεις της ΕΚΤ και η νέα δημοσιονομική συνθήκη του 2012 (με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας που προικοδοτήθηκε με 700 δισ. ευρώ) κατάφεραν να σβήσουν εν τέλει τη φωτιά. Αλλά δεν έλυσαν σε βάθος το πρόβλημα. Η ανάκαμψη παραμένει χλωμή, η κρίση εμπιστοσύνης στην ευρωζώνη παραμένει.

Τι κάνουμε σήμερα; Πρέπει να οργανώσουμε μια συνδιάσκεψη των κρατών που μετέχουν στο ευρώ με θέμα το χρέος. Οπως ακριβώς είχε γίνει μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε που τόσο ευνοήθηκε η Γερμανία. Πρέπει να ελαφρύνουμε τα δημόσια χρέη στο σύνολό τους με βάση το πόσο αυξήθηκαν σε κάθε χώρα μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Σε πρώτη φάση μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό Ταμείο στο οποίο θα τοποθετήσουμε όλα τα χρέη πάνω από το 60% του ΑΕΠ των κρατών-μελών, με ένα χρεοστάσιο σε ό,τι αφορά τις αποπληρωμές που θα ευνοεί κάθε χώρα που δεν έχει βρει ακόμη τον αναπτυξιακό βηματισμό της στα επίπεδα του 2007.

Ολες οι ιστορικές εμπειρίες που διαθέτουμε το υποδηλώνουν: άπαξ και ξεπεράσει το χρέος ένα συγκεκριμένο κατώφλι, η εξυπηρέτησή του δεν έχει κανένα νόημα, ακόμη κι αν αυτή συνεχίζεται επί δεκαετίες. Αξίζει περισσότερο μια καθαρή ελάφρυνση που ισοδυναμεί με επένδυση στην ανάπτυξη. Η επένδυση αυτή εν τέλει ευνοεί και τους πιστωτές.

Κοινός φόρος επιχειρήσεων

Η διαδικασία αυτή απαιτεί όμως την υιοθέτηση μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης που θα επιτρέψει να αποτραπεί η αναπαραγωγή των οικονομικών καταστροφών του πρόσφατου παρελθόντος. Για να είμαστε ειλικρινείς, η εμπλοκή των φορολογουμένων και των εθνικών προϋπολογισμών στη λύση του προβλήματος προϋποθέτει την υιοθέτηση ενός ευρωκοινοβουλίου που θα απαρτίζεται από βουλευτές των εθνικών κοινοβουλίων κατά πληθυσμιακή αναλογία της κάθε χώρας.

Στο νομοθετικό αυτό Σώμα μπορούμε να εμπιστευθούμε την ψήφιση ενός κοινού φόρου που θα επιβάλλεται στις επιχειρήσεις. Διαφορετικά, οι φορολογικοί ελιγμοί και τα σκάνδαλα του τύπου LuxLeaks θα αναπαράγονται εσαεί. Εμβληματικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα Erasmus. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα γελοιωδώς υποχρηματοδοτημένο - απορροφά 2 δισ. ευρώ ετησίως την ώρα που δαπανώνται 200 δισ. ευρώ κάθε χρόνο για να πληρωθούν τοκοχρεολύσια των εθνικών χρεών στη ζώνη του ευρώ. Η Ευρώπη θα έπρεπε να επενδύσει μαζικά στη νεωτερικότητα και στις νέες γενιές. Εχει όλα τα ατού για να προσφέρει το καλύτερο κοινωνικό μοντέλο στον κόσμο και αντί γι' αυτό επενδύει στις πληρωμές των τόκων. Ας σταματήσουμε επιτέλους να σπαταλάμε τις τύχες μας!

Στο μέλλον ο καθορισμός του επιπέδου του δημοσιονομικού ελλείμματος θα πρέπει επίσης να αποφασίζεται στο πλαίσιο των νέων θεσμών. Κάποιοι στη Γερμανία θα τρόμαζαν να βρεθούν μειοψηφία σε ένα τέτοιο κοινοβούλιο και θα ήθελαν να διατηρήσουν τη λογική των αυτόματων δημοσιονομικών κριτηρίων. Αλλά είναι η λογική των άκαμπτων κανόνων που μας οδήγησε στο χείλος του γκρεμού. Και είναι καιρός να απομακρυνθούμε από αυτή τη λογική.

Αν η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία (περίπου το 50% του πληθυσμού και του ΑΕΠ στην ευρωζώνη, έναντι κάτι περισσότερο από 25% που αντιπροσωπεύει η Γερμανία) προχωρήσουν σε μια συγκεκριμένη πρόταση, η επίτευξη μιας συμφωνίας θα ήταν δυνατή. Και αν η Γερμανία αρνηθεί πεισματικά να συνεργαστεί - κάτι ελάχιστα πιθανό -, τότε θα ήταν πολύ δύσκολο να αντικρούσει κανείς την αντιευρωπαϊκή ρητορική. Προτού φθάσουμε στο σχέδιο Β, εκείνο της άκρας Δεξιάς, ας επιχειρήσουμε να δώσουμε μια πραγματική ελπίδα επιτυχίας σε ένα πραγματικό σχέδιο Α.

Ο κ. Τομά Πικετί είναι γάλλος οικονομολόγος, καθηγητής στην École des hautes études en sciences sociales (EHESS) του Παρισιού, στο Paris School of Economics και στη London School of Economics (LSE), συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Το κεφάλαιο τον 21ο αιώνα».

Aπό το Βήμα

Τα distress funds λιγουρεύονται τα κόκκινα δάνεια

«Γύπες»

07:48 | 24 Δεκ. 2015

Μιχάλης Γιαννεσκής

  

«Μας τρέχουν τα σάλια», ομολόγησε στις 12 Οκτωβρίου υψηλόβαθμο στέλεχος ενός distress fund στους Financial Times, αναφερόμενος στις νέες ευκαιρίες εύκολου κέρδους που παρουσιάζουν υποβαθμισμένα ομόλογα και κόκκινα δάνεια. Μετά από 7 χρόνια εύκολης και απεχθούς κερδοσκοπίας που απέφερε τεράστια κέρδη, τα distress funds λιγουρεύονται την εκμετάλλευση της νέας λείας που εμφανίζεται στον ορίζοντα. Λείας που συμπεριλαμβάνει τα ελληνικά κόκκινα δάνεια.

Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 400 distress funds, που είναι στην ουσία μια υποκατηγορία των hedge funds, η οποία έχει ως στόχο τα «δάνεια δυστυχίας». Τα hedge funds έχουν στη διάθεση τους συνολικά 2,87 τρις. δολάρια σύμφωνα με το Hedge Fund Research, και οι «αποδόσεις» τους μέχρι σήμερα είναι εντυπωσιακές. Παράδειγμα το Dromeus Advantage Greek Fund που βραβεύτηκε το 2013 από τη γαλλική τράπεζα Societe Generale ως ένα από τα καλύτερα νεότευκτα hedge funds, γιατί «είδε» ευκαιρίες στην Ελλάδα και κατέγραψε «αποδόσεις» που έφτασαν μέχρι και 40% το 2012 και 11%  τον Ιανουάριο του 2013.

Η μέθοδος «απόδοσης» των hedge/distress funds είναι απλή: αγοράζουν υποβαθμισμένα ομόλογα/δάνεια από τράπεζες και άλλους δανειοδοτικούς οργανισμούς σε τιμή πολύ μικρότερη της ονομαστικής τους αξίας και απαιτούν από τους δανειολήπτες την αποπληρωμή τους με βάση την ονομαστική αξία, πιέζοντας τους με απειλές κατασχέσεων. Εκτός από την Ελλάδα, η Αργεντινή, το Πουέρτο Ρίκο και πολλές άλλες χώρες έχουν ήδη γευθεί και έχουν πληρώσει ακριβά την στυγνότητα των hedge funds.

Μόλις μυρίστηκαν ότι πλησίαζε η συμφωνία με την τρόικα για τη μεταφορά δανείων, οι γύπες των hedge funds ξανάρχισαν να περιτριγυρίζουν την Ελλάδα. Ο πρόεδρος του Αμερικανικού-Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου ανέφερε τον Οκτώβριο, σύμφωνα με το International Balkan News Agency, ότι τα επενδυτικά κεφάλαια που θα εμφανιστούν πρώτα στην Ελλάδα είναι τα  distress funds, γιατί ενδιαφέρονται για τα κόκκινα δάνεια.

Πράγματι, στη συνέλευση του Επιμελητηρίου στην Αθήνα (30/11-1/12/2016) παρευρίσκονταν αρκετοί αντιπρόσωποι μεγάλων hedge funds. Στην ίδια εκδήλωση, όπως μετέφερε η Ημερησία, «ιδιαίτερη σημασία έχουν όσα είπε ο επικεφαλής του ΤΧΣ», που τόνισε ότι «τα κόκκινα δάνεια έχουν μέσα τους κρυμμένη υπεραξία, η οποία θα απελευθερωθεί σταδιακά».

Ένα σημαντικό ερώτημα είναι τι τίμημα θα καταβάλουν τα funds για τα κόκκινα δάνεια. Εάν, όπως ανέφερε η Αγγλική έκδοση της Καθημερινής στις 13 Δεκεμβρίου, προσφέρουν 5-15% της ονομαστικής αξίας για τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, πόσο πιο εξευτελιστική θα είναι η τιμή που θα προσφέρουν για τα καταναλωτικά και τα στεγαστικά;

Οι εκπρόσωποι των funds που μίλησαν στην παραπάνω εκδήλωση εκτίμησαν, σύμφωνα με την Ημερησία, ότι «οι τιμές πώλησης για τα καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις υπολογίζονται στα 4-5 σεντς του ευρώ για να έχει απόδοση». Πως να μη τους τρέχουν τα σάλια αν πρόκειται να βγάλουν κέρδος μέχρι και 95 ευρώ για κάθε 5 που θα επενδύσουν;

Έχει ανακοινωθεί ότι τα κόκκινα δάνεια πρώτης κατοικίας, καταναλωτικά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι προστατευμένα μέχρι 15 Φεβρουαρίου 2016.  Μετά από αυτή την ημερομηνία θα τεθεί σε λειτουργία κανονιστικό πλαίσιο για την προστασία τους, που μάλλον θα ρυθμίζεται από τον κώδικα δεοντολογίας  της Τράπεζας της Ελλάδας. Εάν ισχύσει αυτό, η ευημερία των ελληνικών οικογενειών που έχουν κόκκινα δάνεια θα επαφίεται στον οικονομικό πατριωτισμό του κ. Στουρνάρα και των συναδέλφων του, και στο φιλελληνισμό του προϊσταμένου τους στην ΕΚΤ, κ. Draghi. Να κοιμόμαστε ήσυχοι, δηλαδή.

Από το tvxs

Υπέρ στήριξης της έρευνας στην Ελλάδα 16 νομπελίστες

science-lab.jpg

Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να συμβάλει θετικά στις σημαντικές αποφάσεις που λαμβάνονται αυτήν τη στιγμή για την Ελλάδα στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογίας

21.12.2015, 17:15 | Ετικέτες:  επιστήμη, Νόμπελ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ελλάδα

Συντάκτης: 

Παναγιώτης Γεωργουδής

Βαρύνουσας σημασίας πολιτική και επιστημονική παρέμβαση υπέρ της Ελλάδος και της κυβέρνησης, πραγματοποιούν με επιστολή τους δέκα έξι (16) Νομπελίστες επιστήμονες με επικεφαλής τον Χάραλντ ζουρ Χάουζεν, που αποστέλλουν στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα στον Πρόεδρο Γιούνγκερ, στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σούλτς και στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τούσκ, την οποία επισυνάπτουν στον Αναπληρωτή Υπουργό Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστα Φωτάκη με τίτλο: «Στηρίξτε την Ελλάδα». 
Με την επιστολή τους καλούν να αναλάβουν τις πρέπουσες δράσεις ώστε να επιστρέψει η Ελλάδα σε συνθήκες ανάπτυξης και ευημερίας. Μάλιστα εκτός από τις καίριες επιστημονικές αναφορές για την διεθνή παρουσία των Ελλήνων επιστημόνων και την δυναμικότητα των Ελληνικών ερευνητικών κέντρων παρά την ελάχιστη χρηματοδότησή τους, οι διακεκριμένοι επιστήμονες μιλούν για την «Ελλάδα, το μέρος που γέννησε τη Δημοκρατία και τις ανθρωπιστικές αξίες βρίσκεται στην μέση μιας μακράς, συνεχούς και βαθιά οικονομική κρίσης», με σαφέστατες πολιτικές αιχμές για την επιβληθείσα εξαθλίωση τονίζοντας εμφατικά πως, «αυτό έχει επηρεάσει βαριά τις ζωές των Ελλήνων πολιτών καθώς και τις υποδομές της χώρας, απειλώντας το μέλλον της». Ταυτόχρονα όμως μπαίνουν και στην πολιτική ερμηνεία του φαινομένου της κρίσης , προτείνοντας και λύσεις, αναφέροντας μεταξύ των άλλων ότι: «Το πραγματικό πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι το έλλειμμα αλλά οι μηχανισμοί που δημιουργούν έλλειμμα και χρέος. Το φάρμακο, προφανώς είναι η σωστή οικονομική πολιτική διαχείρισης, μέτρα και σωστή χρήση του εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού στα Πανεπιστήμια και στα Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας». 

Συγκεκριμένα οι δεκαπέντε κορυφαίοι επιστήμονες παγκοσμίως στον τομέα τους αναφέρουν μεταξύ άλλων: 

«Με αυτή την επιστολή επιθυμούμε να ρωτήσουμε τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για το «Στηρίξτε την Ελλάδα». Οι συνυπογράφοντες την επιστολή ειλικρινά ελπίζουν ότι οι διεθνείς ηγέτες Ευρώπης και Αμερικής θα λάβουν μέτρα και δράσεις ώστε να στηρίξουν την Επιστήμη στην Ελλάδα και να βοηθήσουν τη χώρα να ανακάμψει από την βαθειά οικονομική κρίση. Η Ελλάδα, το μέρος που γέννησε τη Δημοκρατία και τις ανθρωπιστικές αξίες βρίσκεται στην μέση μιας μακράς, συνεχούς και βαθιάς οικονομικής ύφεσης. Αυτό έχει επηρεάσει βαριά και δραματική τις ζωές των Ελλήνων πολιτών, καθώς και τις υποδομές της χώρας, απειλώντας το μέλλον της. Αυτό θέτει σε κίνδυνο επίσης τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας που παράγουν καινοτομία αναγκαία για τη χώρα. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, οι άνθρωποι, των οποίων η χώρα είναι το λίκνο της ερευνητικής κουλτούρας, πρέπει να στηριχθεί με σεβασμό γι' αυτά τα οποία έχουν προσφέρει στον πολιτισμό. 
Το πραγματικό πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι το έλλειμμα αλλά οι μηχανισμοί που δημιουργούν έλλειμμα και χρέος. Το φάρμακο, προφανώς, είναι η σωστή οικονομική πολιτική διαχείρισης, μέτρα και σωστή χρήση του εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού στα Πανεπιστήμια και στα Ερευνητικά Κέντρα. 
Ευρωπαϊκά επενδυτικά κεφάλαια για έρευνα και τεχνολογία που διανέμονται στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμα ελευθερωθεί. Η χώρα έχει πολλά κέντρα αριστείας με σημαντικές συνεργασίες σε όλο τον κόσμο προσφέροντας μια υπολογίσιμη πολιτισμική και επιστημονική παραγωγή εργασίας προς όφελος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί στη χώρα, σκληρά και άδικα για τους πολίτες και για την ακαδημαϊκή κοινότητα, δεν μπορούν να οδηγήσουν πουθενά. Τα μέτρα και οι πολιτικές θα έπρεπε να περιέχουν την παράμετρο της ανάπτυξης αλλιώς είναι αναποτελεσματικές, διακόπτοντας την πρόοδο και με αποτέλεσμα βαθύτερη ύφεση. 
Αμεσες και πρέπουσες πράξεις θα πρέπει να παρθούν για να ενισχύσουν την Επιστήμη και τα Κέντρα Αριστείας τα οποία θα φέρουν ανάπτυξη και ευημερία στην χώρα. Με σωστή χρήση των υπαρχόντων διεθνών δομικών κεφαλαίων για έρευνα και τεχνολογία σε μία βάση συνεργασίας μεταξύ μεγάλων διεθνών Επιστημονικών και Τεχνολογικών Κέντρων με τα υπάρχοντα εθνικά συγκροτήματα Αριστείας , η Ελλάδα θα πάει μπροστά συνεισφέροντας σημαντικά στην ανάπτυξη της διεθνούς Κοινωνίας και Ανθρωπότητας. Η Ελλάδα πραγματικά αξίζει στήριξη». 

Πλην του νομπελίστα Ζου Χάουζεν, οι υπόλοιποι ακαδημαϊκοί που υπογράφουν την επιστολή είναι οι εξής: 

1.Prof. James D. Watson, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1953 
2.Prof. Peter Doherty, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1996 
3.Prof. Elizabeth H. Blackburn, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 2009 
4.Prof. Günter Blobel, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1999 
5.Prof. Εdmont H. Fischer, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1992 
6.Prof. Jules A. Hoffman, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 2011 
7.Sir Richard Timothy (Tim) Hunt, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 2001 
8.Prof. Wolfgang Ketterle, Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2001 
9.Prof. Yuan T. Lee, Βραβείο Νόμπελ Χημείας 1986 
10.Prof. Robert, Lord May of Oxford, Βραβείο Σουηδικής Ακαδημίας Crafoord 1996 
11.Prof. Roger D. Kornberg, Βραβείο Νόμπελ Χημείας 2006 
12.Sir Richard J. Roberts, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1993 
13.Prof. Hamilton O. Smith, Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 1978 
14.Kurl Wüthrich, Βραβείο Νόμπελ Χημείας 2002 
15.Prof. Albert Fert, Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2007

Από την ΕφΣυν

«Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα βοηθά στην εκρίζωση της φτώχειας»

gouria.jpg

Ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ λέει ότι «η πλέον επείγουσα πολιτική είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας»

19.12.2015, 19:11 | Ετικέτες:  φοροδιαφυγή, φτώχεια, ασφαλιστικό

Συντάκτης: 

Τάσος Τσακίρογλου

Τον δρόμο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, αλλά και της αντιμετώπισης της ακραίας φτώχειας, δείχνει ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ στην αποκλειστική συνέντευξή του στην «Εφημερίδα των Συντακτών».

Ο Ανχελ Γκουρία χαρακτηρίζει αναγκαία και θετική την παρούσα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ενώ ως προς το χρέος προκρίνει την επιμήκυνση της ωρίμασής του, αλλά και τη μείωση των επιτοκίων και τη μετατροπή τους από κυμαινόμενα σε σταθερά.

• Μετά από έξι χρόνια ύφεσης στην Ελλάδα, το ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά 25% και ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν στη φτώχεια έχει εκτοξευτεί στα ύψη. Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα πιο ευάλωτα στρώματα;

Πιστεύω πως, εκτός των μεταρρυθμίσεων για την τόνωση της ανάπτυξης, η πλέον επείγουσα και πιεστική πολιτική είναι η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας. Σε μια κατάσταση όπου οι δημοσιονομικοί περιορισμοί παραμένουν σφιχτοί, θα απαιτηθούν έξυπνες πολιτικές, οι οποίες θα εξοικονομούν πόρους από τον δημόσιο τομέα, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα των κοινωνικών δαπανών και εγκαθιδρύοντας καθαρές προτεραιότητες για τις πολιτικές δράσεις.

Επιπλέον, είναι σημαντικό στη λήψη των αποφάσεων να λάβουμε υπόψη μας τις πρόσφατες αλλαγές. Για παράδειγμα, το προφίλ της φτώχειας έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία: η παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί, ενώ η φτώχεια των ηλικιωμένων συνεχίζει να δείχνει μια φθίνουσα πορεία. Αυτές οι αλλαγές πρέπει να αντανακλώνται πλήρως στα κοινωνικά προγράμματα της χώρας.

• Τι θα μπορούσε να γίνει;

Υπάρχουν πολλά εργαλεία που θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την αποτελεσματική προστασία των πιο ευάλωτων. Πρώτον, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα βοηθούσε στο να ξεριζωθεί η ακραία φτώχεια. Δεύτερον, μαζί με την πρόσφατη μεταρρύθμιση των οικογενειακών επιδομάτων, η παροχή σε είδος, όπως το πρόγραμμα γευμάτων για παιδιά στα σχολεία, θα μπορούσε να υποστηρίξει τις φτωχές οικογένειες. Τρίτον, τα προβλήματα έλλειψης στέγης και στέγασης των φτωχών έχουν αυξηθεί δραματικά στη διάρκεια της κρίσης. Ενα καλά στοχευμένο πρόγραμμα βοήθειας για στέγαση αποτελεί, επίσης, προτεραιότητα.

• Τα τελευταία χρόνια έχουν ψηφιστεί νόμοι που αυξάνουν τα όρια συνταξιοδότησης, αυξάνουν τις εισφορές για την περίθαλψη και δυσκολεύουν αφάνταστα την πρόωρη συνταξιοδότηση. Προωθείται, επίσης, η συγχώνευση των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα και η περικοπή των επικουρικών συντάξεων. Η ΑΔΕΔΥ περιέγραψε αυτές τις επιλογές ως «το τελειωτικό χτύπημα στην κοινωνική ασφάλιση». Ποιο είναι το μέλλον για τους συνταξιούχους;

Η μη βιώσιμη αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών ήταν ένας από τους λόγους για τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, τα οποία βρίσκονται στη ρίζα της ελληνικής κρίσης, καθώς ήταν από τις μεγαλύτερες στον ΟΟΣΑ. Επιπλέον, οι συντάξεις ήταν πολύ υψηλές σε σύγκριση με τις καταβληθείσες εισφορές, ενώ ήταν πολύ διαδεδομένη και η πρόωρη συνταξιοδότηση.

Υπήρχαν, επίσης, και εκατοντάδες ειδικά καθεστώτα, τα οποία δημιούργησαν πολλές ανισότητες –άνθρωποι με ίδιες δουλειές, την ίδια ηλικία και τις ίδιες εισφορές κατέληγαν να παίρνουν πολλές διαφορετικές συντάξεις– κάνοντας τη διαχείριση του συστήματος κοστοβόρα και ανεπαρκή. Ετσι, η μεταρρύθμιση του συστήματος ήταν μονόδρομος. Επρεπε να γίνει.

Στόχος είναι η αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος. Η δημοσιονομική εξυγίανση απαιτεί, επίσης, μια μείωση των συνταξιοδοτικών πλεονεκτημάτων. Ωστόσο, το μέγεθος της εξυγίανσης έχει φέρει πολλούς συνταξιούχους σε μια ευάλωτη θέση. Η μεταρρύθμιση που συζητείται σήμερα είναι σημαντική από δύο απόψεις: Πρώτον, θα δημιουργήσει μια βασική/μίνιμουμ σύνταξη, χρηματοδοτούμενη από γενικά έσοδα.

Αυτό θα παρέχει τη βάση που θα προστατεύει τους ανθρώπους από τη φτώχεια των ηλικιωμένων. Δεύτερον, η μεταρρύθμιση θα εξαλείψει τα εναπομείναντα ειδικά καθεστώτα και θα δημιουργήσει ίδιους κανόνες και ίδιες παραμέτρους για όλους. Αυτό θα μειώσει τις ανισότητες και θα εισαγάγει περισσότερη δικαιοσύνη στο σύστημα. Ταυτόχρονα θα διευκολύνει πολύ τη διαχείρισή του.

• Με την ανεργία πάνω από το 26%, πολλές οικογένειες (με άνεργα παιδιά ή έναν από τους δύο συζύγους) επιβιώνουν συμπληρώνοντας το εισόδημά τους με τη σύνταξη των παππούδων και των γιαγιάδων. Το λαμβάνει αυτό υπόψη του ο ΟΟΣΑ στους υπολογισμούς των συντάξεων;

Προς το παρόν, οι συντάξεις είναι όντως η κύρια πηγή του εισοδήματος για πολλά νοικοκυριά της Ελλάδας με άνεργους νέους. Ομως αυτή η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη και δεν αποτελεί το κατάλληλο σύστημα πρόνοιας με καλά στοχευμένη στήριξη του εισοδήματος για τον ενεργό πληθυσμό, το οποίο πρέπει να δημιουργηθεί. Αυτό το σύστημα πρέπει να περιλαμβάνει προσβάσιμη ασφάλιση κατά της ανεργίας και δίχτυα ασφαλείας για το ελάχιστο εισόδημα.

Απαιτούνται επαρκή δίχτυα ασφαλείας για τις οικογένειες σε εργασιακή ηλικία, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα στάνταρντ διαβίωσης και τις προοπτικές απασχόλησης κατά τη διάρκεια του καθοδικού κύκλου της οικονομίας.

Επιπλέον, η έλλειψη επαρκών διχτυών ασφαλείας γι’ αυτές τις οικογένειες και η επακόλουθη στήριξή τους από τις συντάξεις των ηλικιωμένων καθιστά πολιτικά πιο δύσκολη την εφαρμογή των απαιτούμενων συνταξιοδοτικών αλλαγών. Τα οικονομικά και δημοσιονομικά κόστη που συνεπάγονται ξεπερνούν κατά πολύ εκείνα της καλά σχεδιασμένης στήριξης των οικογενειών σε εργάσιμη ηλικία. Η Ελλάδα συνεχίζει να είναι μία από τις τρεις χώρες του ΟΟΣΑ που δεν διαθέτουν ένα εθνικό και ευρέως προσβάσιμο επίδομα ελάχιστου εισοδήματος.

• Ενας από τους κύριους λόγους για τους οποίους τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης έχουν χρεοκοπήσει είναι η παράνομη, αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία και, ως αποτέλεσμα, οι χαμηλές ασφαλιστικές εισφορές. Με ποια εργαλεία μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα;

Αυτό είναι πράγματι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα το οποίο απαιτεί μια διαρκή προσπάθεια διαχρονικά. Για παράδειγμα, πρέπει να ενισχυθεί σοβαρά το σύστημα Επιθεώρησης Εργασίας.

Επιπρόσθετα, πολλές χώρες του ΟΟΣΑ έχουν συγχωνεύσει σε έναν θεσμό τη συλλογή των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, κάτι που συχνά βοηθά την πρόοδο και στα δύο μέτωπα: στη μείωση της φοροδιαφυγής και της άτυπης εργασίας.

Η πλήρης εφαρμογή της συγχώνευσης όλων των μεγάλων συνταξιοδοτικών ταμείων και ένας εκσυγχρονισμός του πληροφοριακού συστήματος που διαθέτει η διοίκηση της κοινωνικής ασφάλισης θα βοηθούσαν επίσης σημαντικά.

• Οπως έχει υπογραμμίσει ο ΟΟΣΑ, στην Ελλάδα υφίσταται ένα σύστημα εκτεταμένης φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Πώς μπορεί να καταπολεμηθεί αυτό αποτελεσματικά;

Ως μέρος της προσπάθειας να πετύχει τη δημοσιονομική σταθερότητα, η Ελλάδα πρέπει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα, μειώνοντας τα επίπεδα φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Η πρόσφατη αύξηση στις ποινές για τη φοροδιαφυγή και την απάτη είναι ένα βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Η χώρα σας θα μπορούσε επίσης να εισαγάγει ένα πρόγραμμα αποκαλύψεων, το οποίο θα δίνει στους φορολογούμενους την ευκαιρία να νομιμοποιούν έσοδα και πλούτο που είχαν αποκρύψει στο παρελθόν, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα χαμένα φορολογικά έσοδα για την κυβέρνηση.

Περίπου 30 χώρες έχουν ήδη λειτουργήσει τέτοια προγράμματα και έχουν ταυτοποιήσει περισσότερα από 48 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα. Τώρα είναι η ώρα να το κάνει και η Ελλάδα.

Από τη στιγμή που οι χώρες θα αρχίσουν να ανταλλάσσουν αυτόματα πληροφορίες σχετικά με λογαριασμούς των φορολογουμένων σε ξένες τράπεζες, ξεκινώντας από το 2017, το κίνητρο για εθελοντική αποκάλυψη θα είναι υψηλό. Επιπλέον, οι απάτες σχετικά με τον ΦΠΑ παραμένουν μια μεγάλη φορολογική πρόκληση για την Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, η χώρα αντιμετωπίζει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ των εσόδων από ΦΠΑ που θα έπρεπε να συλλέγονται κανονικά και των πραγματικών εσόδων. Αυτό το χάσμα είναι σήμερα διπλάσιο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Ετσι, η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες να μειώσει αυτές τις απώλειες από τον ΦΠΑ, βελτιώνοντας τη διαχείριση του φόρου, με τη χρήση κινήτρων που θα ενθαρρύνουν τις συναλλαγές με κάρτες και την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων κατά της φοροδιαφυγής.

• Αποτελεί η συνέχιση της λιτότητας τη σωστή απάντηση στην αναζήτηση της ανάπτυξης;

Ο ρυθμός της δημοσιονομικής εξυγίανσης της νέας συμφωνίας με τους θεσμούς είναι λογικός και εφικτός. Το μέγεθος της επιπρόσθετης προσπάθειας για εξυγίανση είναι πολύ μικρότερο απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια και δεν θα εκτροχιάσει την ανάκαμψη, με την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να εφαρμόζει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να γίνει πιο ανταγωνιστική η Ελλάδα.

Η ύφεση θα είναι προφανώς πιο ρηχή απ’ ό,τι αναμενόταν. Ενα καλό μείγμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα μειώνουν τη μονοπωλιακή εξουσία και τα ρυθμιστικά βάρη στις επιχειρήσεις, των κοινωνικών πολιτικών που προστατεύουν όλους τους ευάλωτους πολίτες και των προσπαθειών να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή μπορεί να κάνει βιώσιμη και πιο περιεκτική την ανάκαμψη.

Απ’ αυτή την άποψη είναι σημαντικό να εκμεταλλευτείτε όλα τα εργαλεία που διαθέτει η Ελλάδα. Για παράδειγμα, η καλύτερη χρήση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων για να γίνουν επενδύσεις-κλειδιά και κοινωνικά προγράμματα είναι κρίσιμος παράγοντας για την τόνωση της ζήτησης και της ανάπτυξης.

• Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη στην Ελλάδα χωρίς μια σοβαρή και μεγάλη αναδιάρθρωση του χρέους;

Το ελληνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι πολύ υψηλό. Ωστόσο, οι χρηματοδοτικές συνθήκες (ωρίμαση, επιτόκια, περίοδος χάριτος) είναι πολύ ευνοϊκές, έτσι ώστε το πραγματικό βάρος του χρέους (δηλαδή τα επιτόκια και οι κύριες πληρωμές) για τα επόμενα χρόνια να είναι στην πραγματικότητα χαμηλό – μικρότερο του 5% του ΑΕΠ την επόμενη πενταετία.

Ετσι, το χρέος δεν φαίνεται να αποτελεί εμπόδιο για την ανάκαμψη βραχυπρόθεσμα. Εάν γίνουν οι μεταρρυθμίσεις και η Ελλάδα καταφέρει να αυξήσει το ονομαστικό της ΑΕΠ την επόμενη δεκαετία, το βάρος του χρέους θα είναι επίσης αντιμετωπίσιμο στο μέλλον.

Υπάρχει μια σειρά δράσεων που η ελληνική κυβέρνηση και οι επίσημοι πιστωτές της θα μπορούσαν να αναλάβουν προκειμένου να μειώσουν τους δυνητικούς κινδύνους της δυναμικής του χρέους, π.χ. εάν η ανάπτυξη δεν επιτευχθεί σωστά. Αυτές περιλαμβάνουν ένα μείγμα επέκτασης της ωρίμασης (του χρέους), μείωσης των επιτοκίων (με την καθήλωσή τους στα τρέχοντα επίπεδα) και αλλαγής των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά.

Είναι προτιμότερο να πάρουμε αυτά τα μέτρα εκ των προτέρων, έτσι ώστε να παραμεριστούν οι αβεβαιότητες που αφορούν τις μελλοντικές αποπληρωμές στους δανειστές. Αυτό θα βοηθούσε την Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές ιδιωτικού κεφαλαίου με έναν βιώσιμο τρόπο, μετά τη λήξη του προγράμματος το 2018.

Από την ΕφΣυν

Ένα στα δύο νοικοκυριά ζει με τη «σύνταξη του παππού»

Φυτοζωώντας

12:59 | 19 Δεκ. 2015

Τελευταία ανανέωση 16:26 | 19 Δεκ. 2015

  

Το 52% των νοικοκυριών ζει με κύρια πηγή εισοδήματος τη «σύνταξη του παππού», σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία. Στο μεταξύ οι δανειστές ζητούν από την ελληνική κυβέρνηση να «σφίξει κι άλλο τα λουριά» στο συνταξιοδοτικό, με τον Αλέξη Τσίπρα να έχει δεσμευτεί ωστόσο ότι δεν θα υπάρξουν μειώσεις στις κύριες συντάξεις,

Την ίδια στιγμή:

•  Η Ελλάδα κατατάσσεται 91ηδιεθνώς (σε σύνολο 96 χωρών που καταγράφονται από διεθνείς οργανισμούς), όσον αφορά την ικανοποίηση των ηλικιωμένων για μετακίνηση (53%), ασφάλεια (48%), πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες (39%), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη του Παρατηρητηρίου Γήρανσης

• Το 12,4% των Ελλήνων συνταξιούχων ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας το 2014, υπολογίζεται στην ίδια έρευνα

• Το 40,8% του συνολικού πληθυσμού θα αποτελούν οι πολίτες άνω των 60 στην Ελλάδα του 2050

• Στα 10 δισ. ευρώ η μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης το ίδιο διάστημα

• Στο 45% η μείωση των συντάξεων τα τελευταία έξι χρόνια

Πώς είναι να ζεις με τη σύνταξη του παππού ή της γιαγιάς; «Δεν ζεις, φυτοζωείς», απαντά ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνταξιούχων του ΙΚΑ, Δήμος Κουμπούρης στην Εφημερίδα των Συντακτών.

Όπως λέει: «Σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδίας μας, το 70% των συνταξιούχων ζει με συντάξεις 550-600 ευρώ. Τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της εκρηκτικής ανεργίας, ειδικά των νέων, όλο και περισσότερες οικογένειες βασίζονται, για να επιβιώσουν, στην ήδη πετσοκομμένη σύνταξη του παππού και της γιαγιάς».

«Ομως δεν είναι σωστό να λέμε ότι τα νοικοκυριά μπορούν να ζήσουν με αυτές τις συντάξεις πείνας. Αν οι συντάξεις περικοπούν ακόμα περισσότερο, η εξέλιξη είναι προβλέψιμη: μαζική φτωχοποίηση και εξαθλίωση των ήδη εξασθενημένων οικονομικά στρωμάτων και ραγδαία υποβάθμιση της ζωής των λαϊκών οικογενειών», σημειώνει.

Η φούσκα της διεθνούς οικονομίας σε ένα γράφημα

Με μια ματιά

09:56 | 19 Δεκ. 2015

Τελευταία ανανέωση 10:19 | 19 Δεκ. 2015

Μιχάλης Γιαννεσκής

  

Οι πολυάριθμες προβλέψεις των οικονομικών δεικτών  και της πορείας των διεθνών αγορών που δημοσιεύονται καθημερινά σχολιάζουν τις λεπτομέρειες της διεθνούς οικονομίας, αλλά σπανίως την ουσία. Η οποία μπορεί να συνοψιστεί σε ένα γράφημα με στοιχεία από οργανισμούς όπως η Τράπεζα της Αγγλίας, οι Financial Times και το Bloomberg.

Τα διεθνή χρέη, κρατικά και μη,ανέρχονται σε περίπου 200 τρις. δολάρια. Ως αντίκρισμα υπάρχει το χρυσάφι (αξίας 7,8 τρις. διεθνώς), το ρευστό χρήμα και οι καταθέσεις παντός είδους (8.2 τρις.). Ακόμη και αν προστεθεί στο αντίκρισμα η αξία της διεθνούς αγοράς ακινήτων (13,6 τρις.), το συγκριτικά αμελητέας αξίας ασήμι (14 δις.) και η εκτίμηση της (αμφιβόλου) αξίας των διεθνών χρηματιστηρίων (70 τρις.), το διεθνές χρέος είναι υπερδιπλάσιο της συνολικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων.

Η αξία των χρηματοπιστωτικών προϊόντων που είναι γνωστά ως «παράγωγα» ανέρχεται, σύμφωνα με την Τράπεζα της Αγγλίας, σε τουλάχιστον 630 τρις. δολάρια (λιγότερο αισιόδοξες εκτιμήσεις υπολογίζουν τα παράγωγα σε 1.200–1.400 τρις. δολάρια). Στην ουσία τα παράγωγα είναι αμφιβόλου αξίας χρηματοπιστωτικά προϊόντα και αποτελούν μέρος της πλασματικής οικονομίας που παράγεται, για παράδειγμα, από την ανακατανομή χρέους.

Η σύγκριση των διαφόρων μερών του πλασματικού και του υπαρκτού πλούτου είναι εμφανής στο γράφημα. Αν σημειωθεί ότι τα παράγωγα και τα διεθνή χρέη αντιστοιχούν στο 900% και στο 280%, αντίστοιχα, του παγκοσμίου ΑΕΠ (που είναι περίπου 70 τρις.), το μέγεθος της φούσκας της διεθνούς οικονομίας γίνεται αντιληπτό.

Από το tvxs