http://tvxs.gr/news/i-apopsi-mas/oi-neoi-toy-notoy-plironoyn-marmaro-tis-krisis

Μαντικίδης Τάσος 

«Φούσκα» χρέους €192 τρισ. απειλεί τον πλανήτη

Για κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί στον κόσμο το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος φθάνει τα €25.575 έναντι €47.000 που χρωστούν αντίστοιχα οι Ελληνες - Από την κατάρρευση της Lehman Brothers αυξήθηκε παγκοσμίως κατά €66,3 τρισ.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  23/07/2017 05:45

emailεκτύπωση  

Κατά 75 τρισ. ευρώ ή κατά σχεδόν ένα παγκόσμιο ΑΕΠ αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία το ιδιωτικό και δημόσιο παγκόσμιο χρέος, με αποτέλεσμα ο κόσμος να κάθεται πλέον επάνω σε μια «φούσκα χρέους» που ανήλθε στο ιστορικό υψηλό των 217 τρισ. δολ. (192 τρισ. ευρώ) αντιπροσωπεύοντας πλέον το 327% του συνδυασμένου ΑΕΠ του πλανήτη, με αποτέλεσμα κάθε άνδρας, γυναίκα και παιδί σε αυτόν τον κόσμο να χρωστά 28.900 δολ. (25.575 ευρώ).

Την ίδια ώρα, με το δημόσιο χρέος στα 321 δισ. ευρώ και τις χορηγήσεις σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά στα 192 δισ. ευρώ, το συνολικό ιδιωτικό και δημόσιο χρέος στην Ελλάδα ανέρχεται 513 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα κάθε έλληνας άνδρας, γυναίκα και παιδί να χρωστά αντίστοιχα σχεδόν διπλάσιο ποσό που φθάνει τα 47.000 ευρώ.

Βέβαια η εικόνα δείχνει πιο θλιβερή αν κοιτάξει κανείς τις «κόκκινες» οφειλές στην Εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία, στις τράπεζες, στους Δήμους, στις ΔΕΚΟ κ.τ.λ. που πλησιάζουν τα 240 δισ. ευρώ, την ώρα που το ΑΕΠ της χώρας το 2016 διαμορφώθηκε στα 176 δισ. ευρώ και πιθανώς τα χρέη αυτά να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Το ζητούμενο

Ορισμένοι παρατηρούν μάλιστα πως αν στη δυναμική των ληξιπρόθεσμων οφειλών προστεθούν τα χρέη του Δημοσίου προς τους ιδιώτες και τα μη εξυπηρετούμενα χρέη των ιδιωτών προς ιδιώτες, παράλληλα με το γεγονός πως πολλές φορές στις κάθε μορφής συναλλαγές ο ένας μεταθέτει τις οφειλές στις πλάτες των άλλων, τότε η ανάγκη να βγει η οικονομία από τη στενωπό και να επανέλθει σε διατηρήσιμη τροχιά ανάπτυξης θα πρέπει να είναι πλέον το ζητούμενο τόσο για τη χώρα μας όσο και για τους δανειστές.

Η Ελλάδα καλείται άμεσα να αντιμετωπίσει τα βασικά προβλήματα που κληροδότησε η οικονομική κρίση, δηλαδή το υψηλό ποσοστό ανεργίας, το μεγάλο δημόσιο χρέος και το υψηλό απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Το πρώτο διάστημα του 2017 πάντως, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, καταγράφηκε υποχώρηση του υπολοίπου των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, κυρίως λόγω διαγραφών δανείων (ιδιαίτερα στο επιχειρηματικό και καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο), τα οποία διαμορφώθηκαν σε 105,1 δισ. ευρώ ή 45,2% των συνολικών ανοιγμάτων.

Ανά κατηγορία δανείων, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε σε 42,2% για τα στεγαστικά δάνεια, 45,0% για τα επιχειρηματικά και 54,2% για τα καταναλωτικά δάνεια.

Επιχειρηματικά δάνεια

Ειδικά για τα επιχειρηματικά δάνεια, την καλύτερη εικόνα εμφανίζουν τα δάνεια προς μεγάλες επιχειρήσεις (25,9%) και τη χειρότερη τα δάνεια προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες (68,3%), και τα δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (60,7%).Το 2007, προτού δηλαδή η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση αρχίσει να ξεδιπλώνεται, το συνολικό παγκόσμιο χρέος, σύμφωνα με τα στοιχεία της McKinsey, ήταν 142 τρισ. δολάρια (125 τρισ. ευρώ) ή το 269% του ΑΕΠ, ενώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), ανήλθε σε 217 τρισ. δολάρια (192 τρισ. ευρώ). Καθώς από την κατάρρευση της Lehman Brothers το παγκόσμιο χρέος έχει αυξηθεί κατά 75 τρισ. δολάρια (66,3 τρισ. ευρώ), στην πραγματικότητα η παγκόσμια οικονομία χρησιμοποιήσαμε τη μελλοντική ανάπτυξη ως ενέχυρο καθώς ουσιαστικά δανειστήκαμε από το μέλλον υποστηρίζουν οι αναλυτές, εκτιμώντας πως το χρέος αντικατέστησε την παραγωγικότητα μαζί με έναν άνευ προηγουμένου όγκο «δωρεάν χρήματος» από τις κεντρικές τράπεζες που έφθασε τα 13 τρισ. δολάρια. Εξάλλου, οι 50 κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του κόσμου μείωσαν τα επιτόκια τους μετά την κρίση του 2008 περισσότερες από 700 φορές.

Κίνδυνοι

Ο κόσμος κάθεται σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) σε μια «βόμβα» χρεών καθώς το παγκόσμιο χρέος είναι σήμερα αυξημένο κατά 52% σε σχέση με την κρίση του 2007-2008, ενώ το IIF προειδοποιεί πως η έκρηξη αυτή θα επιφέρει αρνητικές συνέπειες στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και θα δημιουργήσει κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας.

Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) κάλεσε επίσης τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αγνοήσουν τις πιθανές αναταράξεις στις αγορές, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών επιπέδων χρέους, και να προωθήσουν την άνοδο των επιτοκίων. Η BIS προτείνει στις κεντρικές τράπεζες την άμεση εξομάλυνση των επιτοκίων από τα τεχνητά χαμηλά τους επίπεδα, έστω και αν αυτό προκαλέσει μια οδυνηρή αναστάτωση στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές.

Εναλλακτικά, αν καθυστερήσει η διαδικασία εξομάλυνσης (ανόδου) των επιτοκίων θα δημιουργηθούν ακόμη μεγαλύτερες φούσκες στον δρόμο και κατά συνέπεια η αναταραχή που θα προκληθεί από το αναπόφευκτο κάποια στιγμή «ξεφούσκωμα» θα είναι πολύ μεγαλύτερη.

40% υψηλότερο ως προς το ΑΕΠ σε σχέση με το 2008

Τα επίπεδα του παγκοσμίου χρέους ως προς το ΑΕΠ είναι σήμερα 40% ψηλότερα σε σχέση με την περίοδο της κατάρρευσης της παγκόσμιας οικονομίας και των αγορών το 2008, παρά το γεγονός ότι η τάση απομόχλευσης (μείωσης των δανεικών) ήταν αυτή που κυριάρχησε κυρίως στον δυτικό κόσμο την τελευταία 10ετία.
Αναλυτές ανέφεραν πως αυτό σημαίνει ότι η κρίση χρέους δεν έχει ακόμη παρέλθει, ούτε στην Αμερική ούτε στην ευρωζώνη. Η αύξηση του χρέους επίσης στην Ασία και σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες δείχνει πως το πρόβλημα παραμένει στο τραπέζι.

Σχεδόν εννέα χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, που οδήγησε στη χειρότερη οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Υφεση του 1929, ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα βουνό χρεών που δημιουργούν νέους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, υπονομεύοντας την παγκόσμια οικονομία.

Το συνολικό χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες αυξήθηκε στα 161 τρισ. δολάρια εφέτος (143 τρισ. ευρώ), από 128 τρισ. δολάρια το 2006 και 56 τρισ. δολάρια το 1996, αντιπροσωπεύοντας το 390% του συνολικού ΑΕΠ των χωρών αυτών, ενώ το αντίστοιχο των αναδυομένων οικονομιών εκτινάχθηκε στα 56 τρισ. δολάρια πέρυσι (50 τρισ. ευρώ), από 16 τρισ. δολάρια πριν από μία δεκαετία και 7,4 τρισ. δολάρια πριν από 20 χρόνια φθάνοντας το 218% του ΑΕΠ τους. Η αύξηση κατά 35 τρισ. δολάρια στο κρατικό χρέος των ανεπτυγμένων οικονομιών ήταν απόρροια του διπλασιασμού την τελευταία δεκαετία του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ η Ιαπωνία και οι ανεπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη είδαν το κρατικό χρέος τους να αυξάνεται κατά περίπου 50%.

Στην ευρωζώνη (19 χώρες) πάντως η σταθερή μείωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα οδήγησε σε μείωση από 103,4 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2016 σε 99,7 τρισ. δολάρια (88,2 τρισ. ευρώ) το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

Το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε επίσης στα 63 τρισ. δολάρια, ενώ η άνοδος του αντίστοιχου χρέους στην Κίνα στα 33 τρισ. δολ. ευθύνεται για τη μεγάλη άνοδο των χρεών του αναδυόμενου κόσμου.
Εν τω μεταξύ ανησυχίες προκαλεί και το γεγονός ότι τα επίπεδα του χρέους σε μία σειρά από συστηματικά σημαντικές χώρες έχει αυξηθεί σημαντικά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η έντονη συσσώρευση χρεών έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τα πιστωτικά προφίλ των χωρών. Το IIF παράλληλα προειδοποιεί για κινδύνους από τις βραχυπρόθεσμες αποπληρωμές χρέους καθώς οι αναδυόμενες αγορές έχουν πάνω από 1,9 τρισ. δολάρια ομολόγων και δανείων που λήγουν ως τα τέλη του 2018, και 15% εξ αυτών έχουν νόμισμα αναφοράς το δολάριο.

Τις μεγαλύτερες αποπληρωμές χρέους έχουν η Κίνα, η Ρωσία, η Κορέα και η Τουρκία.

Αναλυτές σημείωναν πως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά σε ό,τι αφορά την έκθεση στα ομόλογα των αναδυόμενων αγορών.

Οι προκλήσεις στα θέματα της ποιότητας πιστώσεων, της έλλειψης θετικής μεταβολής στη χρηματοδότηση και της συνολικής αβεβαιότητας για την ικανότητα των αναδυόμενων αγορών να αντιμετωπίσουν με επιτυχία εξωτερικά σοκ, θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια ξαφνική πιστωτική κρίση προκαλώντας προβλήματα στα νομίσματα και στα περιουσιακά στοιχεία και ενδεχομένως αυξάνοντας τους φόβους για έλλειψη ρευστότητας στην αγορά, κάτι που θα οδηγούσε σε μαζικές πωλήσεις.

Η Κίνα τρομάζει τους αναλυτές

Το συνολικό χρέος της Κίνας ξεπέρασε εφέτος το 304% του ΑΕΠ, ενώ και ο δανεισμός των νοικοκυριών ανήλθε στο ιστορικό υψηλό του 45% του ΑΕΠ.

Το τελευταίο έτος η αύξηση του παγκοσμίου χρέους οφείλεται κυρίως στον δανεισμό των αναδυόμενων αγορών (3 τρισ. δολ.), με τα 2 τρισ. να αντιστοιχούν στην Κίνα, το χρέος της οποίας ανέρχεται πλέον στα 33 τρισ. δολ., κυρίως λόγω του δανεισμού των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η απουσία θετικής μεταβολής της χρηματοδότησης (credit impulse) στην Κίνα τρομάζει τους αναλυτές, με τις αγορές να παραγνωρίζουν ότι το 35% της παγκόσμιας ανάπτυξης προέρχεται από τη συγκεκριμένη περιοχή.

«Πρωταθλητισμός» από Ιαπωνία, Ελλάδα και Βενεζουέλα

Στην κορυφή της λίστας των πιο χρεωμένων κρατών του πλανήτη για το 2017 παραμένει η Ιαπωνία, με δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ 239% από 183% το 2007 (+30%), καθώς η χώρα ρίχνει χρήμα στην οικονομία για να βάλει τέλος στη στασιμότητα των τελευταίων 20 ετών.

Ωστόσο η Ιαπωνία δεν δέχεται πιέσεις από τις αγορές, καθώς το χρέος παραμένει εντός της ίδιας της χώρας, αφού η έκθεση σε ξένους επενδυτές είναι περιορισμένη.

Ακολουθεί στη 2η θέση η Ελλάδα, το χρέος της οποίας κινείται στο 180,8% του ΑΕΠ από 107% του ΑΕΠ το 2007 (+68%). Στην 3η θέση βρέθηκε η Βενεζουέλα, το χρέος της οποίας μόλις το 2010 κινούνταν στο 35,1% του ΑΕΠ, για να εκτοξευθεί το 2017 στο 147% του ΑΕΠ, καθώς η οικονομία της χώρας κατέρρευσε.

Στην 4η θέση συναντάμε την Ιταλία με δημόσιο χρέος 133% του ΑΕΠ, από 103% το 2007 (+24%) και στην 5η θέση την Πορτογαλία με 127% του ΑΕΠ χρέος, έναντι 64% του ΑΕΠ το 2007 (+98%). Οι ΗΠΑ, από την οποία ξεκίνησε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, καταλαμβάνουν την 6η θέση με δημόσιο χρέος 107% του ΑΕΠ από μόλις 56% του ΑΕΠ το 2007 (+93%), ενώ ακολουθεί η Κύπρος με 107% του ΑΕΠ από 58% το 2007 (+84%), το Βέλγιο με 104% του ΑΕΠ από 84% το 2007 (+25%), η Ισπανία με 98% του ΑΕΠ από 36,3% το 2007 (169%), με τη Γαλλία να κλείνει το «τοπ» 10 με δημόσιο χρέος στο 97% του ΑΕΠ από 64% το 2007 (+51%).

Τέλος, να σημειωθεί ότι και ορισμένες άλλες χώρες όπως οι Γρενάδα (110% του ΑΕΠ), Πράσινο Ακρωτήρι (116,8%) Ερυθραία (119%), Τζαμάικα (130%), Λίβανος (132%) θα μπορούσαν επίσης να βρεθούν στη λίστα με τις χώρες με τα μεγαλύτερα χρέη, εν τούτοις δεν παρακολουθούνται στενά από τους αναλυτές καθώς τα μεγέθη είναι περιορισμένα.

Οταν το 2008 λοιπόν ο υπερχρεωμένος χρηματοπιστωτικός κλάδος βρέθηκε στη δίνη της κρίσης, διασώθηκε από τις κυβερνήσεις, οι οποίες είδαν το χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ να αυξάνεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών, συντείνοντας έτσι στην κρίση κρατικού χρέους στον δυτικό κόσμο.

Ιστορικά εξάλλου, κατά μέσον όρο, μερικά χρόνια έπειτα από όλες τις οικονομικές κρίσεις μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η πραγματική αξία του δημοσίου χρέους των χωρών που βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα αυξήθηκε κατά 86%. Σήμερα το δημόσιο χρέος των ανεπτυγμένων οικονομιών από το 76% του ΑΕΠ το 2007 αυξήθηκε επίσης στο 110,9% του ΑΕΠ το 2017 υποκύπτοντας στη λογική αυτή.

Από το Βήμα

Ανήλικοι στο δωμάτιο

Της Δ. Κρουστάλλη

Η ιλαροτραγωδία της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα με τα μάτια του Βαρουφάκη - Στήλη άλατος μένει όποιος διαβάζει το νέο βιβλίο του άλλοτε υπουργού Οικονομικών με τίτλο «Ενήλικοι στο δωμάτιο» - Απίστευτοι διάλογοι με τον Τσίπρα, τι γράφει για Δραγασάκη, Στουρνάρα, Σταθάκη, Παππά, Τσακαλώτο και Καμμένο

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  23/07/2017 05:45

Γιάνης Βαρουφάκης και Αλέξης Τσίπρας σε εμπιστευτική συζήτηση

emailεκτύπωση  

Στήλη άλατος μένει όποιος διαβάσει το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Adults in the Room - My Battle With Europe's Deep Establishment» (Ενήλικοι στο δωμάτιο - Η μάχη μου με το βαθύ κατεστημένο της Ευρώπης και της Αμερικής). Το βιβλίο διαφημίζεται ως το νούμερο 1 best seller από τους «Sunday Times». Ακόμη δεν έχει μεταφραστεί στην Ελλάδα, αλλά η ανάγνωσή του δεν μπορεί να έχει την ίδια επίδραση στους ξένους και στους Ελληνες που έζησαν στο πετσί τους τις συνέπειες της «σκληρής διαπραγμάτευσης» του 2015.

Δεν είναι τα γεγονότα ούτε η πομπώδης αφήγηση του Βαρουφάκη, ο οποίος γράφει ένα έπος για την προδομένη «ελληνική άνοιξη» στην οποία με υπερηφάνεια συμμετείχε, που κάνουν την τρίχα του αναγνώστη να σηκώνεται.

Είναι οι εσώτερες σκέψεις και η αποκάλυψη της νοοτροπίας του Αλέξη Τσίπρα, του Νίκου Παππά και της υπόλοιπης ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, πλεγμένες εδώ κι εκεί στον καμβά της μεγάλης αφήγησης, οι οποίες διεκδικούν επίμονα τη δική τους θέση τους στην Ιστορία.

Αν το βιβλίο διαβαστεί ορθόδοξα, από την αρχή προς το τέλος, ακολουθεί τον μίτο του Βαρουφάκη στον λαβύρινθο του ευρωπαϊκού και του αμερικανικού κατεστημένου. Οποιος το διαβάσει ανάποδα βγάζει τα συμπεράσματά του για τη μεγάλη χίμαιρα, τον απροκάλυπτο κυνισμό και την ασυγχώρητη επιπολαιότητα, την κουτοπονηριά και τους φραξιονισμούς της κυβέρνησης που οδήγησε τη χώρα σε μια αδιανόητη περιπέτεια το 2015.    

Κανένα κεφάλαιο του βιβλίου δεν έχει τόση αξία όση οι σελίδες στις οποίες ο Βαρουφάκης διηγείται την τελευταία συνάντησή του με τον κ. Τσίπρα, στο Μέγαρο Μαξίμου, το βράδυ του δημοψηφίσματος.  

«Στη 1.30 π.μ. μπήκα στο γραφείο του. Με κοίταξε και μου είπε: "Τα κάναμε σαλάτα"». Ο Βαρουφάκης διαφώνησε, παραδέχθηκε ότι έγιναν πολλά λάθη αλλά μια νύχτα σαν εκείνη θα έπρεπε να πανηγυρίζουν το 62% του «Οχι». Ο Τσίπρας τον ρώτησε αν θα τον πείραζε να παρευρίσκεται στη συζήτηση και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος. «Οχι, τον θέλω κι εγώ ως μάρτυρα» απάντησε, γιατί όπως γράφει κατάλαβε ότι αυτή δεν θα ήταν μια απλή συζήτηση.

«Με ρώτησε αν θα άνοιγαν σύντομα οι τράπεζες - αναζητώντας δικαιολογίες για τη συνθηκολόγησή του».  Ο Βαρουφάκης έκανε πως δεν καταλάβαινε και του πρότεινε για πολλοστή φορά να ξεκινήσουν την έκδοση ηλεκτρονικών IOUs στη βάση μελλοντικών τόκων και να «κουρέψουν» τα ομόλογα SMP του Ντράγκι.   

Ο Τσίπρας «προσποιήθηκε ότι άκουγε εντυπωσιασμένος» και ο Βαρουφάκης συνέχισε να αναλύει την κατάσταση. «Ή ενεργοποιείς το σχέδιό μας ή παραδίνεσαι» είπε στον Πρωθυπουργό. Συνέχισαν να μιλούν για αρκετή ώρα χωρίς να καταλήγουν κάπου. «Στο τέλος τον ρώτησα ευθέως αν θα τιμούσε το "Οχι". Η απάντηση ήταν αόριστη αλλά η κατεύθυνση που είχε πάρει καθαρή: παράδοση άνευ όρων».     

Κατόπιν ο Τσίπρας τού είπε: «Κοίταξε, Γιάνη. Οι προβλέψεις σου ήταν σωστές. Αλλά να ποιο είναι το πρόβλημα. Αν άλλες κυβερνήσεις έδιναν αυτά που έδωσα εγώ, η τρόικα θα είχε κλείσει τη συμφωνία. Τους έδωσα περισσότερα από όσα τούς έδωσε ποτέ ο Σαμαράς και ακόμη θέλουν να με τιμωρήσουν, όπως είχες πει. Ας δούμε το θέμα κατάματα. Δεν θέλουν να δώσουν συμφωνία ούτε σε εσένα ούτε σε εμένα... Με το 62% εμένα δεν μπορούν να με αγγίξουν. Εσένα μπορούν να σε καταστρέψουν». Ο Βαρουφάκης παραθέτει εκτενώς την άποψή του ότι έπρεπε να τιμήσουν τον κόσμο του «Οχι» και επέμεινε στην ενεργοποίηση του σχεδίου του.

«Εκείνη τη στιγμή ο Αλέξης μού εκμυστηρεύθηκε κάτι που δεν το περίμενα. Μου είπε ότι φοβόταν να μην πάμε στου Γουδή, αν επιμέναμε. (...) Μετά υπαινίχθηκε ότι ετοιμαζόταν κάτι σαν πραξικόπημα και ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Στουρνάρας και οι μυστικές υπηρεσίες ήταν σε συναγερμό».

Η πιο ηλίθια ιδέα

Υστερα η συζήτηση άλλαξε ξανά θέμα. «Ο Αλέξης μού είπε ότι ο Δραγασάκης προσπαθούσε να τον πείσει να απαλλαγεί από εμένα, την Αριστερή Πλατφόρμα και τον Καμμένο και να φτιάξει κυβέρνηση συνεργασίας με τη ΝΔ, το ΠαΣοΚ και το Ποτάμι. Και τον διαβεβαίωνε ότι μόλις έκλεινε η συμφωνία με την τρόικα θα μπορούσε να απαλλαχθεί  από τα τρία κόμματα και να με επαναφέρει. Του είπα ότι αυτή ήταν η πιο ηλίθια ιδέα που είχα ακούσει. Χαμογέλασε και χρησιμοποίησε μια έκφραση για τον Δραγασάκη η οποία δεν μπορεί να μεταφερθεί».

Ο Τσίπρας συνέχισε: «Υπάρχει όμως κάτι στην ιδέα να προχωρήσουμε με δύο τρόπους, έναν δημόσιο και έναν κρυφό. Δημοσίως να προσεγγίσουμε τους δανειστές με έναν δεξιό τρόπο, ότι τώρα είμαστε "τα καλά παιδιά", και ταυτόχρονα, στο παρασκήνιο, να ετοιμάζουμε την αντεπίθεσή μας».

Αυτό το διπλό παιχνίδι έπαιξε ο Τσίπρας το καλοκαίρι του 2015 με την αντιπολίτευση, της οποίας τη συναίνεση απέσπασε για να κλείσει η συμφωνία με τους εταίρους. Και ενώ διαβεβαίωσε τους πολιτικούς αρχηγούς ότι δεν θα πάει σε εκλογές, αθέτησε τον λόγο του και τον Αύγουστο προκήρυξε αιφνιδιαστικά πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.     

Ο Βαρουφάκης τού είπε ότι είναι μια κακή ιδέα και τον ρώτησε τι θα κάνει τώρα που παραδόθηκε. Ανασχηματισμό, του απάντησε ο Τσίπρας και τον ρώτησε ποιον θα σκεφτόταν για αντικαταστάτη του. «Ηξερα ότι είχε συμφωνήσει με τον επόμενο υπουργό Οικονομικών αλλά έπαιξα το παιχνίδι και του πρότεινα τον Ευκλείδη (τον οποίο προσφέρθηκα να πείσω κι εκείνος υποκρίθηκε ότι ήθελε να το σκεφθεί)». 

Ο Τσίπρας τού πρότεινε να μετακινηθεί στο υπουργείο Οικονομίας. «Και ο Σταθάκης;» ρώτησα. «Θα χαρώ να μην τον ξαναδώ μπροστά μου. Ασ' τον να χαθεί στα μετόπισθεν της Βουλής». Ο Βαρουφάκης τού απάντησε ότι δεν ενδιαφέρεται, ότι ζει και αναπνέει για την αναδιάρθρωση του χρέους και ότι αφού εγκατέλειψαν αυτόν τον στόχο δεν είχε λόγο να είναι υπουργός. 

«Μπορείς να διαλέξεις άλλο υπουργείο, όπως το υπουργείο Πολιτισμού που εσύ και η Δανάη το ξέρετε τόσο καλά». Αφού αρνήθηκε και αυτή την προσφορά, ο Βαρουφάκης επέστρεψε στο σπίτι του, διηγήθηκε τα πάντα «στη Δανάη και στην κάμερά της», κοιμήθηκε για κάνα-δυο ώρες και έπειτα έγραψε την έβδομη και τελευταία επιστολή παραίτησής του, ανακοινώνοντας στο blog του: «Minister no more».        

Αυτή, ασφαλώς, είναι η προσωπική του εκδοχή των γεγονότων. Διακρίνεται όμως ένα μοτίβο σκέψης και συμπεριφοράς των ενδιαιτούντων στο Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο έχει εκδηλωθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Από την άλλη πλευρά, ο Βαρουφάκης γράφει παρεμπιπτόντως Ιστορία, κυρίως ενδιαφέρεται να προβάλει τις απόψεις του και να δικαιολογήσει τις ενέργειές του. Παρουσιάζεται ως το θύμα συνωμοσίας του κατεστημένου και των συντρόφων που πρόδωσαν τον αγώνα απελευθέρωσης από το «Bailoutistan», απορρίπτοντας το σχέδιο απόδρασης από τη «φυλακή των δανειστών». 

Ούτε μια στιγμή δεν αναρωτιέται αν έκανε λάθος, γιατί απομονώθηκε από τους υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, αν η διαπραγματευτική του στρατηγική προκάλεσε ζημιά στη χώρα. Εκείνος είχε δίκιο στα πάντα και οι άλλοι πάντα άδικο. Το δραματικό πρώτο εξάμηνο του 2015 φιλτράρεται μέσα από ένα υπετροφικό «εγώ», το οποίο δεν επιτρέπει στον συγγραφέα να εστιάσει στο δράμα της χώρας, αλλά τον ωθεί να μηρυκάζει τις ιδέες που περιέφερε απαράλλακτες από Eurogroup σε Eurogroup, και τις προσωπικές του αντιδικίες με τον Γιάννη Δραγασάκη, τον Νίκο Παππά, τον Σπύρο Σαγιά, τον Γιάννη Ρουμπάτη· επίσης, με τον Γιάννη Στουρνάρα - αναφέρει ένα περιστατικό του 2014 με έναν εξαγριωμένο Τσίπρα να απειλεί: «Το πρώτο πράγμα που θα κάνω ως πρωθυπουργός είναι να απαιτήσω την παραίτηση του Στουρνάρα. Θα τον σύρω έξω από την κεντρική τράπεζα, με τις κλωτσιές αν χρειαστεί. Ο Παππάς πρότεινε ακόμα πιο δραστικές λύσεις» - και τον μισητό Γιώργο Χουλιαράκη, τον οποίο περιγράφει ως αχυράνθρωπο της τρόικας. Από τα βέλη του δεν ξεφεύγει ούτε ο φίλος του Ευκλείδης Τσακαλώτος. Μόνο για τον Τσίπρα αποφεύγει τις επικρίσεις, αφήνει όμως τα λόγια του Αλέξη να γράψουν μόνα τους την ετυμηγορία.        

«Καρφώνει» τους πάντες

Ο Βαρουφάκης «καρφώνει» τους πάντες στο βιβλίο του, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αμφιθυμία με την οποία αντιμετώπισαν τον πρώτο καιρό την κυβέρνηση οι εταίροι. Η Κριστίν Λαγκάρντ παραδέχθηκε ότι οι πολιτικές που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα δεν απέδιδαν. Ο Πιερ Μοσκοβισί εκμυστηρεύθηκε ότι στα νιάτα του ήταν μαρξιστής και ότι συμφωνούσε σε όλα με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά στα Eurogroup κατάπινε τη γλώσσα του μπροστά στο δίδυμο Ντάισελμπλουμ - Σόιμπλε.

Ο επικεφαλής του Eurogroup περιγράφεται ως μαριονέτα του Σόιμπλε, οι υπόλοιποι υπουργοί ως «cheerleaders του Βόλφγκανγκ». Ο Μισέλ Σαπέν «το μόνο που δεν μου πρότεινε ήταν να καταλάβουμε τη Βαστίλλη τραγουδώντας τη Μασσαλιώτιδα» αλλά στη συνέντευξη Τύπου μίλησε σαν Γερμανός και αργότερα εκμυστηρεύθηκε: «Πρέπει να καταλάβεις ότι η Γαλλία δεν είναι αυτή που ήταν κάποτε». Ο Πόουλ Τόμσεν είχε μόνο μια απαίτηση από την νεοεκλεγείσα κυβέρνηση, να κυνηγήσει τους ολιγάρχες και τη φοροδιαφυγή. «Αυτό που χρειάζεστε είναι να διαγραφούν αμέσως 53 δισ. ευρώ από το χρέος σας» του είπε προτού αλλάξει κι αυτός τροπάρι.

Ο Μπενουά Κερέ ομολόγησε ότι θεωρούσε την προειδοποίηση Στουρνάρα για τη μείωση της ρευστότητας, πριν από τις εκλογές, «ανάρμοστη» και «ανεξήγητη». Ο Τζακ Λιου δεν ακολουθούσε - κατά τον Βαρουφάκη - την πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα και ο έλληνας υπουργός δεν έχασε την ευκαιρία, όταν συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο με τον τότε αμερικανό πρόεδρο στη διάρκεια της εκδήλωσης για την 25η Μαρτίου, να παραπονεθεί για τον Στουρνάρα που τον μαχαίρωνε πισώπλατα και για τον αμερικανό υπουργό Οικονομικών.

Ο διάλογος Ομπάμα - Βαρουφάκη αποτυπώνεται σαν σε σενάριο ταινίας, και προφανώς έχει καταγραφεί από το κινητό του πρώην υπουργού Οικονομικών. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες κρίσιμες συνομιλίες του, όπως αυτή με την Κριστίν Λαγκάρντ, την οποία επισκέφθηκε ανήμερα το Πάσχα των καθολικών, για να την απειλήσει με μονομερή στάση πληρωμών των δόσεων στο ΔΝΤ. Μια μπλόφα, με εντολή Τσίπρα - ο Βαρουφάκης γράφει ότι διαφωνούσε -,  ώστε να τρομάξει ο Ντράγκι και να απελευθερώσει τη ρευστότητα. Αποδείχθηκε τζίφος.

Επίσης παραδέχεται ότι κατέγραψε με το κινητό του τηλέφωνο ολόκληρο το Eurogroup στη Ρίγα, και όχι μόνο τις δικές του παρεμβάσεις όπως είχε δηλώσει τον Μάιο, όταν ξέσπασε σάλος μετά το δημοσίευμα στο «New York Times Magazine». Στη σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου την παραμονή του Eurogroup της 11ης Μαΐου ο Ρουμπάτης - ο οποίος όπως λέει ο Βαρουφάκης στράφηκε εναντίον του όταν του ζήτησε να διατηρήσει στη θέση του τον επικεφαλής του ΟΠΑΠ αλλά εκείνος επέλεξε τον Αντώνη Στεριώτη - τον κατηγόρησε ότι έχασε την ψυχραιμία του στη Ρίγα. Τότε υπήρξαν δημοσιεύματα ότι οι υπόλοιποι υπουργοί τον είπαν «χασομέρη», «ερασιτέχνη», «τζογαδόρο» και άλλα προσβλητικά.

Ο Βαρουφάκης διέψευσε τον επικεφαλής της ΕΥΠ και έσπευσε στο γραφείο του. «Φόρτωσα την καταγραφή της συνεδρίασης από το τηλέφωνό μου στον υπολογιστή μου, την πέρασα σε ένα στικάκι USB και άφησα στη γραμματέα μου οδηγίες να φτιάξει αντίγραφα και να τα μοιράσει στο "συμβούλιο πολέμου", με το σημείωμα: "Αυτά έγιναν στην πραγματικότητα". Κανένας δεν μου ανέφερα ξανά τίποτα. Μέχρι σήμερα δεν ξέρω αν έκαναν τον κόπο να το ακούσουν». «Συμβούλιο πολέμου» ονόμαζαν την ολιγομελή ομάδα που συνεδρίαζε στο Μέγαρο Μαξίμου και αποφάσιζε για την τύχη της χώρας ως το δημοψήφισμα.   

Πώς ξεκίνησε το ειδύλλιο

Το ειδύλλιο του Βαρουφάκη με τον Τσίπρα ξεκίνησε στις αρχές του 2011, όταν ο Νίκος Παππάς τού τηλεφώνησε για να συναντηθούν οι τρεις τους στου Ψυρρή. «Οταν μπήκα, εκείνος και ο Παππάς κάθονταν ήδη στο τραπέζι και παράγγελναν μεσημεριανό. Η φωνή του Αλέξη ήταν ζεστή, το χαμόγελό του ανεπιτήδευτο, η χειραψία του προμήνυε έναν πιθανό φίλο. Ο Παππάς είχε μεγαλύτερα μάτια και ένρινη φωνή. Αστειευόταν συνεχώς, είτε το θέμα ήταν αστείο είτε τραγικό, και προσπαθούσε να εκπέμψει εξουσία ενώ παρίστανε ότι είναι "ο άνθρωπός σου". Από την αρχή έγινε φανερό ότι ο Παππάς ήταν ο έμπιστος του νεαρού πρίγκιπα, αυτός που τον συγκρατούσε ή τον κέντριζε, και αυτή η αρχική εντύπωση διατηρήθηκε σε όλη την ταραγμένη περίοδο που ακολούθησε: αυτοί οι δύο νεαροί άνδρες, της ίδιας ηλικίας αλλά διαφορετικού ταμπεραμέντου, δρούσαν και σκέφτονταν σαν ένας. (...) Ο Αλέξης ταλαντευόταν πάνω σε ένα βασικό ζήτημα: αν η Ελλάδα έπρεπε να μείνει στο ευρώ. Στη διάρκεια της συζήτησης, η στάση του μου φάνηκε αδιάφορη και ανώριμη. Νοιαζόταν περισσότερο να έχει υπό έλεγχο τις συνιστώσες στο κόμμα του παρά να ξεκαθαρίσει στο μυαλό του ποια ήταν η σωστή πολιτική. (...) "Γιατί δεν μπορούμε να τους πούμε ότι αν δεν δεχθούν την απόρριψη του προγράμματός τους θα φύγουμε από το ευρώ;" ρώτησε ο Αλέξης». Ο Βαρουφάκης τού εξήγησε τι θα σήμαινε ένα τελεσίγραφα της Ελλάδας προς τους εταίρους της. «"Ομως πολλοί άνθρωποι, όπως ο Πολ Κρούγκμαν, λένε ότι θα είμαστε καλύτερα έξω από την ευρωζώνη" απάντησε νευρικά ο Αλέξης. Για να ταρακουνήσω τον νωθρό τρόπο σκέψης του, του περιέγραψα τι θα συνέβαινε αμέσως μόλις ανακοινωνόταν το Grexit. "Είσαι προετοιμασμένος να τα πεις αυτά στους ψηφοφόρους; Μήπως είναι καλύτερα να τους εξηγήσεις μια στρατηγική διαπραγμάτευσης;". Ο Αλέξης έμοιαζε να είναι αλλού, απασχολημένος με τα εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ». Προτού φύγουν ο Βαρουφάκης τον συμβούλευσε: «Αν θέλεις να γίνεις πρωθυπουργός, πρέπει να μάθεις αγγλικά. Πάρε έναν δάσκαλο, είναι υποχρεωτικό». Στη δεύτερη συνάντηση «εμφανίστηκε ένας μεταμορφωμένος Αλέξης. Είχε κάνει τα μαθήματά του, μελέτησε το βιβλίο μου "A modest proposal for resolving the Eurozone crisis" και μου ανακοίνωσε υπερήφανα ότι ξεκίνησε μαθήματα αγγλικών».

Στις εκλογές του Μαΐου του 2012, όταν ο Βαρουφάκης επέστρεψε στην Αθήνα για να ψηφίσει, ο Παππάς συγκάλεσε νέα τριμερή. «"Συνειδητοποιείς ότι αν κερδίσουμε θα χειρίζεσαι εσύ τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΔΝΤ;" με ρώτησε με το γαλίφικο χαμόγελό του. Το στομάχι μου δέθηκε κόμπος. Υπεύθυνος Οικονομικών ήταν ο Γιάννης Δραγασάκης και ο Τσίπρας με τον Παππά δεν θεωρούσαν ότι ήταν ο κατάλληλος για να δώσει τη μάχη με την ΕΕ και το ΔΝΤ». Αυτό ήταν το χαλί πάνω στο οποίο ο Βαρουφάκης έστρωσε τις υποψίες του ότι ο Δραγασάκης ήταν «ο άνθρωπος των τραπεζιτών».  

Το «καμπανάκι κινδύνου»

Η συμπεριφορά των δύο ανδρών χτύπησε πολλές φορές «καμπανάκι κινδύνου» στο μυαλό του, αλλά η προοπτική να εφαρμόσει τις θεωρίες του στην πράξη και να σώσει ταυτόχρονα την Ελλάδα και την Ευρώπη ήταν ακαταμάχητη. Τόσο ώστε ξεπέρασε και τη «ναυτία» που του προκάλεσε το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.  

Τον Νοέμβριο του 2014 ο Παππάς τηλεφώνησε ξανά. «Είναι επείγον να έρθεις». Η συνάντηση έγινε στο σπίτι του Τσίπρα, παρουσία του Παππά και του Δραγασάκη, και κράτησε μέχρι τα ξημερώματα. Η ατμόσφαιρα ήταν χαρούμενη, με τις πρόωρες εκλογές να πλησιάζουν, αλλά η συζήτηση επικεντρώθηκε στο πώς θα αποφύγουν τη θηλιά των δανειστών. Εκεί ο Βαρουφάκης αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην ανάγκη ύπαρξης ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών έτοιμου να μπει σε εφαρμογή αμέσως και να μετατραπεί με το πάτημα ενός κουμπιού σε νέο νόμισμα.

«Αν κερδίσουμε, και αναμφίβολα θα κερδίσουμε, θέλουμε να γίνεις εσύ υπουργός Οικονομικών» του πρότεινε ξανά ο Τσίπρας. Ο Βαρουφάκης εξέφρασε τη διαφωνία του με το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, αλλά παρενέβη ο Παππάς και είπε ότι δεν ήταν δεσμευτικό για εκείνον. «Δεν είσαι καν μέλος του ΣΥΡΙΖΑ» παρατήρησε. «Δεν θα πρέπει να γίνω αν αναλάβω υπουργός Οικονομικών;» ρώτησα. Ο Αλέξης μού έδωσε μια μελετημένη απάντηση: «"Οχι, σε καμία περίπτωση. Δεν θέλω να γίνεις μέλος του ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να μείνεις έξω από τις βασανιστικές συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων του κόμματός μας". (...) Οπως προχωρούσαμε προς την έξοδο του διαμερίσματος, σκεπτικός, ο Αλέξης μού είπε: "Θα χρειαστεί να οργανώσεις μια ομάδα προετοιμασίας σε περίπτωση που μας σπρώξουν εκτός ευρωζώνης. Ξεκίνα να το δουλεύεις σύντομα". Ετσι γεννήθηκε αυτό που μετέπειτα θα γινόταν γνωστό ως Plan X».

Τον Μάρτιο του 2015 ο Βαρουφάκης παρουσίασε το παραπάνω σχέδιο στο Υπουργικό Συμβούλιο. «Οι περισσότεροι υπουργοί με πλησίασαν για να εκφράσουν τον ενθουσιασμό τους, κάποιοι με χτυπούσαν φιλικά στην πλάτη, άλλοι με αγκάλιαζαν, μια υπουργός μού είπε ότι τη συγκίνησα και την ενέπνευσα». Τρεις μήνες μετά όλα θα άλλαζαν.  

Αποθεματικά

Ερευνώντας τα αποθεματικά των τραπεζών, ο Βαρουφάκης ανακάλυψε ότι υπήρχαν 16 δισ. ευρώ που ανήκαν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε διάφορα υποκαταστήματα. «Το είπα στον Αλέξη που εκείνη την ώρα ήταν στο γραφείο του χαλαρώνοντας με τον Φλαμπουράρη, έναν υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου που είναι κάτι σαν πατρική φιγούρα για εκείνον. Τα μάτια του Αλέξη άστραψαν. "Και γιατί δεν τα χρησιμοποιούμε για να γεμίσουμε τα ΑΤΜ;". Του εξήγησα ότι αυτό θα ισοδυναμούσε με κλοπή. "Αν το παιδί μου πεινάει και δεν έχω λεφτά, έχω κάθε ηθικό δικαίωμα να κλέψω ένα μπουκάλι γάλα. Δεν είναι το ίδιο;".

Ο ακροδεξιός

«Προσωπικά θα προτιμούσα τη συνεργασία με το Ποτάμι, αλλά υπήρχε ένα μεγάλο εμπόδιο. Είχαν υιοθετήσει μια στάση φιλική προς την τρόικα. Η συνεργασία με το Ποτάμι θα ήταν πολιτική αυτοκτονία και πραγματικά χωρίς νόημα. Σε κάθε περίπτωση, η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, και ειδικά ο Αλέξης, είχαν πάρει την απόφασή τους και, παρότι καταλάβαινα την επιλογή τους, η ίδια η ιδέα ήταν αποκρουστική. Ο Αλέξης είχε κάνει συμφωνία με τον Πάνο Καμμένο. Η σφοδρή αντιμνημονιακή του στάση τον τοποθετούσε στα αριστερά του ΠαΣοΚ, του Ποταμιού και της ΝΔ, αλλά στα κοινωνικά θέματα, στις διεθνείς σχέσεις, έπαιρνε θέσεις ακροδεξιές, σχεδόν απροκάλυπτα ρατσιστικές, σεξιστικές και ομοφοβικές».

Σόιμπλε

Συνάντηση με τον Σόιμπλε στις 11 Μαΐου. «Απέρριψε τα επιχειρήματά μου αμέσως. "Το Μνημόνιο, το Μνημόνιο όπως είναι, χωρίς αλλαγές. Διαφορετικά η δραχμή. Αν θέλεις το ευρώ, θα πρέπει να δεχθείς το Μνημόνιο. Αν δεν θέλεις το ευρώ, αυτή είναι μια άλλη συζήτηση. Οι Ελληνες πρέπει να αποφασίσουν, γι' αυτό χάρηκα όταν άκουσα τον Πρωθυπουργό σας να μιλάει για δημοψήφισμα. Να το κάνετε το δημοψήφισμα. Και ξέρεις, αν χρειαστούν έξι μήνες για να αποφασίσουν οι Ελληνες, με την ησυχία τους, δεν υπάρχει πρόβλημα. Θα σας χρηματοδοτήσουμε πλήρως για τους έξι μήνες". Ο Βαρουφάκης, σοκαρισμένος από την ευκολία με την οποία αντιμετώπιζε ο Σόιμπλε τη διάλυση της ευρωζώνης τον ρώτησε αν θα μπορούσε να συγκρατήσει τους δαίμονες του Grexit. «Μην το αποκαλείς Grexit τότε, σκέψου το σαν time out (...).

Ξέσπασμα του Ευκλείδη Τσακαλώτου: «Δεν αντέχω την επιπολαιότητά τους» 

Στο βιβλίο περιγράφονται οι τελευταίες ενθουσιώδεις ημέρες της αντιπολίτευσης μέσα από πικάντικα περιστατικά, όπως η συνομιλία του Τσίπρα με έναν εξέχοντα τραπεζίτη στα τέλη του 2014. «Τον απείλησε ότι θα κλείσει τα ATM αν με κάνει υπουργό» διηγείται ο Βαρουφάκης στον Τζέιμι Γκαλμπρέιθ. «Ο Αλέξης τον ρώτησε πόσο χρονών είναι. Ο τραπεζίτης απάντησε: "65". Τότε ο Αλέξης τού είπε: "Αν με ρίξεις, είμαι πολύ νέος για να ξανασηκωθώ. Εσύ όχι!"».

Περιγράφονται οι πρώτες ημέρες της νέας κυβέρνησης, όταν ούτε οι «ζηλωτές του ΣΥΡΙΖΑ» δεν μπορούσαν να αποτρέψουν την πρόσληψη της Ελενας Παναρίτη και του Γκλεν Κιμ. 

«Ο Γκλεν ήταν τραπεζίτης», «ειδήμων στα ομόλογα με ρήτρα ανάπτυξης που σκόπευα να προτείνω ως μέρος του swap του ελληνικού χρέους. Μου είπε ότι είχε παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδιασμό όχι μόνο του ελληνικού προγράμματος αλλά και των ευρωπαϊκών ταμείων διάσωσης», «έχοντας ανθρώπους σαν τον Γκελν δίπλα μου, ο οποίος ήξερε πού είναι θαμμένοι όλοι οι σκελετοί,  αποκτούσα ένα ανεκτίμητο όπλο. (Οταν οι αξιωματούχοι της τρόικας τον είδαν στο πλευρό μου, παραλίγο να πάθουν εγκεφαλικό)».      

Η πρώτη κρίση στην κυβέρνηση

Περιγράφεται η πρώτη ενδοκυβερνητική κρίση. Ο Τσακαλώτος είχε μείνει εκτός, χάριν του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ο Βαρουφάκης θορυβημένος τηλεφώνησε στον Τσίπρα, ο οποίος τού είπε ότι του πρότεινε να αναλάβει υφυπουργός Οικονομικών και αρνήθηκε. «Μου μίλησε άσχημα, Γιάνη. Γαμ..σε τον!». Ο Βαρουφάκης επέμεινε. Το ίδιο και ο Τσίπρας. «Χρειάζομαι τον Λαφαζάνη στην κυβέρνηση σε οικονομικό υπουργείο για να μη μας κατουράει απ' έξω». Τελικά ο Τσακαλώτος ανέλαβε αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών με αρμοδιότητα τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Στο πρώτο τους ταξίδι στο εξωτερικό, ο  Βαρουφάκης δούλευε τις παρεμβάσεις του και ο Ευκλείδης «στο αεροπλάνο διάβαζε ένα μυθιστόρημα της Τζέιν Οστιν». Ο δεσμός διατηρήθηκε παρά τις εντάσεις που ακολούθησαν. Ο Βαρουφάκης παραθέτει ένα μήνυμα του Τσακαλώτου ύστερα από μια θυελλώδη σύσκεψη του πρωθυπουργικού επιτελείου στις Βρυξέλλες: «Δεν αντέχω την επιπολαιότητά τους». «Η αντιπάθεια και η περιφρόνησή του για τον Αλέξη και τον Παππά, τις οποίες τού ανταπέδιδαν, μαζί με το γεγονός ότι πάλεψα για να μπει στην κυβέρνηση, με έκαναν να αισθάνομαι ασφάλεια μαζί του».

Και τέλος περιγράφονται οι ημέρες της αποδιοργάνωσης, της οργής, της κατάθλιψης, της εξουθένωσης και της συνθηκολόγησης. Πώς κατέρρευσαν οι ψευδαισθήσεις του Αλέξη ότι «δυνάμεις πέρα από την Ευρώπη, από τη Ρωσία και την Κίνα ως τις ΗΠΑ και το Ιράν, θα μας βοηθούσαν» και πώς υπέκυψε στα μάγια της καγκελαρίου, η οποία τον χειραγωγούσε ψυχολογικά βλέποντας τη μελαγχολία του και την πάλη με τον εαυτό του. Πώς ξεγυμνώθηκαν οι αυταπάτες του Πάνου Καμμένου, του «ακροδεξιού συνωμοσιολόγου εταίρου μας», ότι θα τους εξασφάλιζαν δισεκατομμύρια δολάρια ελληνοαμερικανοί φίλοι του της Wall Street.

Η σοκαριστική συνάντηση

Η σοκαριστική συνάντηση με τον Σόιμπλε στις 11 Μαΐου, όταν ξεκαθάρισε «ή το Μνημόνιο όπως είναι ή τη δραχμή». Εναλλακτικά, δημοψήφισμα και time out από την ευρωζώνη.

Η αποτυχημένη απόπειρα του Εμανουέλ Μακρόν να μεσολαβήσει στον Φρανσουά Ολάντ και στον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ ώστε να ξαναρχίσει η διαπραγμάτευση που είχε σταματήσει.  

Η βραδινή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, πριν από την τραπεζική αργία. Ο Βαρουφάκης επέμενε στο παράλληλο σύστημα, ο Δραγασάκης έθεσε βέτο λέγοντας ότι πρόκειται για επικίνδυνα νταηλίκια και λεονταρισμούς, που θα προκαλούσαν άσκοπη σύγκρουση με τον Ντράγκι. «Κανένας άλλος δεν μίλησε. Ολοι κοίταζαν τον Αλέξη, που πλησίασε στο παράθυρο ανάβοντας τσιγάρο - μια καινούργια συνήθεια. "Θα συνταχθούμε με τον Δραγασάκη, Γιάνη" είπε. Κοίταξα στο δωμάτιο. Μόνο ο Ευκλείδης με υποστήριζε». Μετά ο Βαρουφάκης πρότεινε να μείνουν ανοιχτές οι τράπεζες τη Δευτέρα, να ξεμείνουν από λεφτά και να τις κλείσουν οι ίδιοι οι τραπεζίτες. «"Και τότε να βγούμε στους δρόμους να διαδηλώσουμε μαζί  με τους πολίτες κατά της τρόικας". Αυτή τη φορά ούτε ο Ευκλείδης ήταν μαζί μου».

Από το Βήμα

Νέο κρούσμα επιλεκτικής... όρασης για τα «σαΐνια» της PwC

nea_grafeia_pwc_loyxemboyrgo.jpg

Tα χλιδάτα γραφεία της PwC στο Λουξεμβούργο | EPA / NICOLAS BOUVY

08.07.2017, 23:18 | Ετικέτες:  Ευρώπη, Λουξεμβούργο, οικονομία, τεχνολογία, σκάνδαλα,επιχειρήσεις, πολυεθνικές, ΗΠΑ, Ιταλία

Συντάκτης: 

Μπάμπης Μιχάλης

Στο μικροσκόπιο (και) της αμερικανικής Εποπτικής Αρχής Ορκωτών Λογιστών (PCAOB) μπαίνει η ελεγκτική εταιρεία PricewaterhouseCoopers (PwC) για τους «ελέγχους-μαϊμού» στην ιταλική θυγατρική της British Telecom.

Οι λογιστές της PwC -που ελέγχουν βιβλία και οικονομικές ανακοινώσεις της British Telecom για περισσότερα από 30 χρόνια- «απέτυχαν» να ανακαλύψουν τις λογιστικές παρατυπίες που συνέβαιναν εδώ και χρόνια στην ιταλική θυγατρική BT Italia παρ’ ότι κάποιες από αυτές τις παρατυπίες ήταν εξόφθαλμες.

Τα στελέχη της ιταλικής θυγατρικής χρησιμοποιούσαν ποικιλία μεθόδων προκειμένου να κρύβουν ή να ελαχιστοποιούν τα πραγματικά κόστη και να εμφανίζουν την εταιρεία οικονομικά εύρωστη.

Κάποιες από αυτές τις μεθόδους απόκρυψης ήταν περίπλοκες. Κάποιες άλλες όμως ήταν κλασικές, όπως για παράδειγμα η εγγραφή διαφόρων εξόδων στο κονδύλι των «κεφαλαιουχικών δαπανών» το οποίο κανονικά αφορά κτίρια και αγορές περιουσιακών στοιχείων. Η PwC όμως δεν πήρε μυρουδιά.

Ο πληροφοριοδότης

Ο βρετανικός κολοσσός έμαθε τελικά τι συνέβαινε στην BT Italia από έναν πληροφοριοδότη όταν αυτός έφτασε στα κεντρικά της γραφεία στο Λονδίνο πέρυσι το καλοκαίρι.

Ο πληροφοριοδότης ενημέρωσε τη διοίκηση της ΒΤ ότι τουλάχιστον από το 2013 τα στελέχη της ιταλικής θυγατρικής χρησιμοποιούσαν διάφορες χρηματοοικονομικές συμφωνίες -και διακανονισμούς- προκειμένου να κρύβουν τις πραγματικές επιδόσεις της εταιρείας και να εμφανίζουν την BT Italia κερδοφόρα.

Αποκάλυψε μεταξύ άλλων ότι τα στελέχη είχαν συμφωνήσει κρυφά με προμηθευτές και εταιρείες factoring προκειμένου να εξασφαλίζουν δάνεια έναντι οφειλομένων και να πληρώνουν με αυτά τις προμήθειες. Εκμίσθωναν ακόμη με φουσκωμένες τιμές εξοπλισμό σε τρίτα μέρη.

Οι συμφωνίες αυτές επέτρεπαν στα στελέχη να μειώνουν τα κόστη, να φουσκώνουν τη ρευστότητα και να αποκρύπτουν την πραγματική κερδοφορία της εταιρείας.

Μπροστά σε αυτές τις αποκαλύψεις η διοίκηση της BT ζήτησε από έναν άλλο κολοσσό ορκωτών λογιστών, την KPMG, να ερευνήσει τι συμβαίνει.

Τον Οκτώβριο του 2016 μόλις κατάλαβε οριστικά τι συνέβαινε απέλυσε τα εμπλεκόμενα στελέχη της ιταλικής θυγατρικής, ενώ τον περασμένο Ιανουάριο ανακοίνωσε «μαύρη τρύπα» 530 εκατ. λιρών στους λογαριασμούς της BT Italia.

Μία εβδομάδα αργότερα ο βρετανικός κολοσσός είχε απολέσει το 20% της χρηματιστηριακής του αξίας, δηλαδή περί τα 8 δισ. λίρες.

Τον περασμένο Απρίλιο -και ενώ η εισαγγελία του Μιλάνου είχε ξεκινήσει έρευνα για ψευδή λογιστικά στοιχεία και υπεξαίρεση κατά στελεχών της ΒΤ Ιtalia- η PCAOB ζήτησε από την ιταλική επιτροπή κεφαλαιαγοράς (Consob) τα ντοκουμέντα που αφορούν τους ελέγχους τους οποίους είχε κάνει η PwC στην ΒΤ Italia μεταξύ 2014 και 2017.

Η PCAOB κινήθηκε ύστερα από αγωγές μετόχων της BT στις ΗΠΑ οι οποίοι κατηγορούν τον τηλεπικοινωνιακό κολοσσό ότι δεν πληροφόρησε έγκαιρα αγορά και μετόχους για τις παρατυπίες στην ιταλική θυγατρική.

Πρόστιμα

Ερευνα για τους ελέγχους της PwC στην British Telecom ξεκίνησε –κάπως καθυστερημένα– πριν από περίπου δέκα ημέρες και η βρετανική Εποπτική Αρχή Ορκωτών Λογιστών (FRC).

Toν περασμένο Μάιο η FRC είχε ρίξει πάντως πρόστιμο-ρεκόρ 5 εκατ. λιρών στην PwC για «παράπτωμα» που αφορούσε λογιστικό έλεγχο της βρετανικής εταιρείας συντήρησης κοινωνικής στέγης Connaught, ενώ ανάλογη καμπάνα 3 εκατ. λιρών τής έριξε και το 2015 για την «καλή δουλειά» που αυτή έκανε στον έλεγχο των βιβλίων της εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Cattles που… χρεοκόπησε.

H PwC ερευνήθηκε έως πρόσφατα και για λογιστικό σκάνδαλο στη μεγάλη βρετανική αλυσίδα σουπερμάρκετ TESCO, χωρίς ωστόσο να της αποδοθούν κατηγορίες.

H PwC αποτελεί μαζί με τις Deloitte, KPMG, EY τις 4 μεγαλύτερες (Big 4) εταιρείες ορκωτών λογιστών του πλανήτη, τις οποίες νωρίτερα αυτή την εβδομάδα «έστησε στον τοίχο» για την αδιαφάνεια που διέπει τη λειτουργία τους μελέτη της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς (Βλ. «Εφ.Συν.» 5/7/2017).

Από την ΕφΣυν

ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΝΑΟΜΙ ΚΛΑΙΝ 

H Καναδή ακτιβίστρια, δημοσιογράφος και συγγραφέας Ναόμι Κλάιν (No Logo, Το δόγμα του Σοκ, Φράχτες και Παράθυρα, Αυτό αλλάζει τα πάντα, Όχι δεν είναι αρκετά) με όλα της τα βιβλία να έχουν γίνει μπεστ σέλερς μιλά για τις βρετανικές εκλογές, για την νέα εποχή και κουλτούρα των πολυεθνικών εταιρειών, για τον Τραμπ, για την κλιματική αλλαγή στο readersupportednews.

Για τον Τζέρεμι Κόρμπιν, τις βρετανικές εκλογές και το «μάθημα» για τους Αμερικανούς

Ένα από τα μαθήματα που πήραμε από τις βρετανικές εκλογές είναι ότι όση σημασία έχουν οι ιδέες έχουν και τα πρόσωπα που τις εκφράζουν. Ο πομπός του μηνύματος έχει σημασία, όπως και οι πολιτικές δεξιότητες του. Πρέπει να είναι αξιόπιστος. Και κάτι που μοιράζονται ο Corbyn και ο Bernie Sanders είναι ότι δεν παλινδρομούν. Οι πεποιθήσεις τους είναι σταθερές, δεν αλλάζουν, δεν προσαρμόζονται.  Αυτό τους καθιστά αξιόπιστους φορείς των πολιτικών ιδεών τους.

Ένα ακόμη μάθημα ήταν ότι οι τολμηρές, ριζοσπαστικές ιδέες που υπόσχονται και διεκδικούν τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, ένα άλλο τρόπο ανάπτυξης, μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές. Οι Εργατικοί βρέθηκαν κοντά στη νίκη. Αυτό είναι συναρπαστικό, και ταυτόχρονα είναι μια φοβερή ευθύνη. Εάν η Αριστερά μπορεί να κερδίσει, σημαίνει ότι η Αριστερά πρέπει να κερδίσει. Αποδεικνύεται ότι είναι δυνατόν, είναι εφικτό και ότι αυτές οι ιδέες είναι άκρως δημοφιλείς. Αυτό είναι ένα μήνυμα όχι μόνο για τους Δημοκρατικούς, όχι μόνο για το κατεστημένο αλλά για όλους.

Παράλληλα, η άνοδος του Corbyn είναι μια τέτοια απόρριψη της ανάληψης της πολιτικής από την εταιρική λογική, λογική που υιοθέτησε ο Τόνι Μπλερ. Όταν έγραφα το No Logo ήταν συγκλονιστικό το γεγονός ότι ο Τόνι Μπλερ μιλούσε για τους Εργατικούς σαν να επρόκειτο για εμπορικό σήμα, για brand. Μιλώντας με τέτοιους όρους αποκαλούνταν το Εργατικό κόμμα ως «Νέο Εργατικό Κόμμα». Η ιδέα της αντιμετώπισης ενός πολιτικού κόμματος ως εμπορικό σήμα ήταν νέα. Έφτασε να αντιμετωπίζει τη Βρετανία ως εμπορικό σήμα. Με το σύνθημα «Cool Britannia».

Ναι. Αποκήρυξε σαφώς τη λέξη Εργατικοί, αποκόπτοντάς την από το νόημά της, με τον ίδιο τρόπο που οι εταιρείες διαχωρίζουν τις μάρκες τους από τα προϊόντα που πωλούν. Αυτό που βρήκα συγκινητικό στην εκστρατεία του Corbyn ήταν ότι το λογότυπο των Εργατικών εμφανιζόταν στο τέλος των διαφημίσεών του, και σήμαινε, «έδειχνε» εργαζόμενους. Σταμάτησε να είναι μάρκα και έγινε μια περιγραφή των αξιών και των πολιτικών του κόμματος. Αυτή είναι μια σημαντική μετατόπιση, ειδικά επειδή πολλοί Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι ο τρόπος για να νικήσουν τον Trump είναι να αντιπροτείνουν έναν πιο διάσημο δισεκατομμυριούχο.

Για την παντοκρατορία των πολυεθνικών εταιρειών

Οι πολυεθνικές εταιρείες πλέον εκπροσωπούν ιδέες και τα λογότυπα εξελίχθηκαν σε δείκτες κοινωνικού κύρους. Η κατανάλωση δεν αφορά πια την κάλυψη μιας ανάγκης. Έγινε άποψη. Σύμβολο.

Η Nike, η Apple, η Body Shop, η Calvin Klein, η Disney, η Levi’s και η Starbucks, θεωρούν πλέον το προϊόν τους ως δευτερεύον σε σχέση με το πραγματικά παραγόμενο: το brand. Ενσωμάτωσαν την ιδέα τoυ brand στο ίδιο το οικοδόμημα της ύπαρξής τους. Και η εταιρική τους “κουλτούρα” έγινε τόσο σφιχτοδεμένη και κλειστή, ώστε ο έξω κόσμος να τις εκλαμβάνει πλέον ως κάτι μεταξύ αδελφότητας, θρησκευτικής λατρείας και αναρρωτηρίου. Τα πάντα γι’ αυτές είναι διαφήμιση του επώνυμου προϊόντος τους: Ένα παράξενο λεξιλόγιο που περιγράφει τη λέξη “υπάλληλοι” με ποικίλες όσες ονομασίες (συνεργάτες, άνθρωποι πίσω από τον πάγκο, παίκτες ομάδας, μέλη πληρώματος), ύμνοι των εταιρειών, διευθυντές, σύμβουλοι, φανατική προσήλωση στη συνοχή του σχεδιασμού, ροπή για μνημειώδη κτίρια και διακηρύξεις σχετικά με την αποστολή της νέας εποχής.

Για παράδειγμα, η Benetton και η Calvin Klein αύξησαν εξίσου τις δαπάνες τους στο μάρκετινγκ που αναφερόταν σ’ έναν τρόπο ζωής, χρησιμοποιώντας διαφημίσεις για να συνδέσουν το στιλ τους με την τολμηρή τέχνη και τις προοδευτικές πολιτικές. Τα ρούχα σπάνια κάνουν την εμφάνισή τους σ’ αυτές τις υψηλής σύλληψης διαφημίσεις, πολύ λιγότερο δε οι τιμές. Ενώ ακόμη πιο υψηλής αφαίρεσης είναι οι διαφημίσεις π.χ. της Absolut Vodka, η οποία είχε ήδη εδώ και αρκετά χρόνια αναπτύξει μια στρατηγική εμπορίας σύμφωνα με την οποία το προϊόν είχε εξαφανιστεί και το brand της είναι απλώς ένας άδειος χώρος σε σχήμα μπουκαλιού, ο οποίος μπορεί να γεμίσει με οποιοδήποτε περιεχόμενο προτιμούσε ένα συγκεκριμένο κοινό: “διανοουμενίστικο” για το περιοδικό Harper’s και “φουτουριστικό” για το Wired, “εναλλακτικό” για το Spin, “κραυγαλέο και περήφανο” για το Out, “Absolut Centerfold” (“Απόλυτο Σαλόνι”) για το Playboy.

Σύμφωνα λοιπόν μ’ αυτή τη λογική, οι εταιρείες δεν πρέπει να ξοδεύουν τους περιορισμένους χρηματικούς πόρους τους σε εργοστάσια τα οποία απαιτούν υλική συντήρηση, σε μηχανές οι οποίες θα φθαρούν ή σε υπαλλήλους οι οποίοι σίγουρα θα γεράσουν και θα πεθάνουν. Αντίθετα, οφείλουν να κατευθύνουν αυτούς τους πόρους προς τα εικονικά τούβλα και τη λάσπη που χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν την επωνυμία του προϊόντος. Τουτέστιν, προς τις χορηγίες, τη συσκευασία των προϊόντων, την επέκταση και τη διαφήμιση.

Από το Ελ Πάσο μέχρι το Πεκίνο, από το σαν Φρανσίσκο μέχρι την Τζακάρτα κι από το Μόναχο μέχρι την Τιχουάνα, τα παγκόσμια επωνύμια αποβάλλουν την ευθύνη της παραγωγής και την εναποθέτουν στους ώμους των εργολάβων τους: Τους λένε δηλαδή πώς να φτιάχνουν τα αναθεματισμένα τα πράγματα, και να τα φτιάχνουν φτηνά, ώστε να υπάρχουν πολλά χρήματα μετά για την επωνυμιοποίησή τους. Κάντε τα πραγματικά πολύ φτηνά.

Για τον Τραμπ

Ο θαυμασμός του Trump για αυταρχικές προσωπικότητες, αυταρχικούς ηγέτες και αυταρχικές τακτικές είναι μια αλλαγή. Για παράδειγμα, ο Μπους και ο Τσένι δεν απαγόρευσαν τις διαμαρτυρίες μετά τις 9/11. Θα μπορούσαν να το έχουν δοκιμάσει αλλά έκαναν πολλά άλλα πράγματα ώστε να αποσιωπήσουν κάθε διαφωνία, κυρίως προσπαθώντας να συσχετίσουν οποιαδήποτε σοβαρή κριτική με την τρομοκρατία. Αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έκαναν ό, τι έκανε η γαλλική κυβέρνηση του Ολάντ μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, όταν χαρακτήρισε την κατάσταση, κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απαγόρευσε πολιτικές συγκεντρώσεις και κάθε συγκέντρωση περισσότερων από πέντε ανθρώπων.

Νομίζω ότι πρέπει να αναμένουμε ότι η διοίκηση του Τραμπ θα προσπαθήσει να κάνει κάτι τέτοιο. Είχε πει ότι θέλει να απαγορεύσει την είσοδο μουσουλμάνων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και όντως μετά την τρομοκρατική επίθεση του Λονδίνου, άρχισε αμέσως να μιλάει για την ανάγκη απαγόρευσης εισόδου τους.

Σίγουρα έχουν πάρει ένα μάθημα από τις διαμαρτυρίες που ξέσπασαν για την απαγόρευση των Μουσουλμάνων. Είναι όμως σημαντικό να υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων στο δρόμο. Εάν η αντίδραση και η διαμαρτυρία παραμείνει στις πιο στοχευμένες και πιο ευάλωτες κοινότητες, οι οποίες μόνες τους θα προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τα δικά τους δικαιώματα, η καταστολή θα είναι πολύ πιο σοβαρή. Αντίθετα, αν έχουν να αντιμετωπίσουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους όλων των εθνοτήτων και θρησκευτικών ομάδων στους δρόμους, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να τους καταστείλουν και σίγουρα όχι  χωρίς σοβαρές συνέπειες.

Γενικότερα, γνωρίζουμε ήδη ότι η κυβέρνηση Τραμπ σχεδιάζει να απορυθμίσει τις αγορές, να κηρύξει ολοκληρωτικό πόλεμο κατά της «ριζοσπαστικής ισλαμικής τρομοκρατίας», να πετάξει στα σκουπίδια κάθε επιστήμη που ασχολείται με το κλίμα και να πυροδοτήσει φρενίτιδα στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων. Είναι ένα όραμα ικανό να δημιουργήσει ένα τσουνάμι από κρίσεις και σοκ: Οικονομικές κρίσεις, καθώς θα σκάνε φούσκες στις αγορές. Κρίσεις στην ασφάλεια, καθώς θα γυρίσει μπούμερανγκ στις ΗΠΑ η επιθετικότητα εκτός συνόρων. Κρίσεις στις καιρικές συνθήκες, καθώς το κλίμα θα αποσταθεροποιείται ακόμη περισσότερο. Και τέλος, βιομηχανικές κρίσεις, καθώς οι αγωγοί πετρελαίου θα έχουν διαρροές και οι εξέδρες εξόρυξης θα καταστρέφονται -κάτι που συνηθίζεται, ειδικά όταν το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι χαλαρό.

Όλα αυτά είναι αρκετά επικίνδυνα. Ακόμα χειρότερος είναι ο τρόπος που η κυβέρνηση Τραμπ θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί αυτές τις κρίσεις, πολιτικά και οικονομικά.

Για την κλιματική αλλαγή

Το κλίμα είναι πιο σύνθετο, διότι πρόκειται για την αλλαγή της σπονδυλικής στήλης ολόκληρης της οικονομίας. Είμαι πάντα ύποπτη όταν οι άνθρωποι πλαισιώνουν τη λύση ως ένα μόνο πράγμα, όπως ο φόρος άνθρακα. Η ιδέα ότι ευθύνεται ο άνθρακας και ότι αυτό θα ήταν ποτέ αρκετό για να αλλάξει τα δομικά στοιχεία μιας βιομηχανικής οικονομίας, φαίνεται απλά τρελή.

Δεν ευθύνεται ο άνθρακας, αλλά ο καπιταλισμός. Λένε ότι είναι αδύνατον να απαλλαγούμε από τα ορυκτά καύσιμα, όταν στην πραγματικότητα αρκεί απλώς να παραβιάσουμε όλους τους κανόνες του εγχειριδίου της «ελεύθερης αγοράς»: να χαλιναγωγήσουμε την ισχύ των εταιρειών, να ανοικοδομήσουμε τις τοπικές οικονομίες και να ανακτήσουμε τον έλεγχο των δημοκρατιών μας.

Η πραγματική εξουσία βρίσκεται στις πολυεθνικές και στα κράτη που υπερασπίζονται περισσότερο τα συμφέροντά τους παρά το γενικό συμφέρον. Η πραγματική εξουσία βρίσκεται στα χέρια π.χ. της αμερικανικής πετρελαϊκής Exxon, η οποία κρατάει τα σχοινιά από τις μαριονέτες Ρεπουμπλικάνους στη Γερουσία ώστε να μη θέλουν να ακούσουν για συμφωνία που θα έβαζε τέλος στην κλιματική αλλαγή.

Προφανώς οι Ρεπουμπλικανοί κάνουν λιγότερο από το τίποτα. Οι Δημοκρατικοί δεν έχουν ιδέα για το τι πρέπει να κάνουν και έτσι στο κενό αυτό έχουν προκύψει κάποιες πραγματικές λύσεις από το τοπικό επίπεδο.

Τοπικές κοινότητες βρίσκονται σε εξέγερση ενάντια στην εξόρυξη σχιστολιθικού αέριου, το πέρασμα αγωγών και τις εξορύξεις από την Αλάσκα στο Δέλτα του Νίγηρα, από την Ελλάδα προς τον Ισημερινό. Αλλά εναντίον τους βρίσκονται συμφέροντα που εκφράστηκαν πρόσφατα με υποδειγματική σαφήνεια από τον Ρεξ Τίλλερσον (Rex Tillerson), πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ExxonMobil: «Η φιλοσοφία μου είναι να βγάλω λεφτά. Αν μπορώ να τρυπήσω και να κερδίσω χρήματα, τότε αυτό είναι που θέλω να κάνω».

Η κλιματική αλλαγή, ένα ηχηρό μήνυμα που μεταδίδεται με τη γλώσσα των πυρκαγιών, των πλημμυρών, των καταιγίδων και των ξηρασιών, αποτελεί ένα πολιτισμικό κάλεσμα αφύπνισης. Για να την αντιμετωπίσουμε δεν είναι αρκετό να χρησιμοποιούμε λαμπτήρες υψηλής ενεργειακής απόδοσης• πρέπει να αλλάξουμε τον κόσμο, πριν ο κόσμος αλλάξει τόσο δραματικά, ώστε κανείς να μην είναι πλέον ασφαλής. Είτε θα κάνουμε το άλμα είτε θα βυθιστούμε.

Οι πόροι που χρειάζονται για να εγκαταλείψουμε γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα και να προετοιμαστούμε για τα επόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα θα σώσουν μεγάλες μερίδες του παγκόσμιου πληθυσμού από τη φτώχεια, παρέχοντάς τους υπηρεσίες που αυτή τη στιγμή τους λείπουν, από πόσιμο νερό μέχρι ηλεκτρισμό. Πρόκειται για ένα όραμα για το μέλλον που ξεπερνάει το να επιβιώσουμε ή να αντέξουμε στην κλιματική αλλαγή, ξεπερνάει την «άμβλυνση» της κλιματικής αλλαγής ή την «προσαρμογή μας» σε αυτή με την ψυχρή γλώσσα του ΟΗΕ. Είναι μια προοπτική στην οποία χρησιμοποιούμε συλλογικά την κρίση για να κάνουμε ένα άλμα προς ένα μέλλον σαφώς καλύτερο από το παρόν μας.

Εν πολλοίς χρειαζόμαστε ένα σχέδιο τύπου Μάρσαλ για τη γη. Ένα σχέδιο κι όχι ένα εμπορικό σήμα.

Από το tvxs

Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΕΡΔΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στα κέρδη που έχει αποκομίσει το γερμανικό δημόσιο από δάνεια προς την Ελλάδα αλλά και αγορές ελληνικών ομολόγων αναφέρεται δημοσίευμα της Süddeutsche Zeitung (SZ), σημειώνοντας πως το όφελος ανέρχεται σε 1,34 δισ. ευρώ.

Η εφημερίδα του Μονάχου αναφέρεται σε ένα έμβασμα ύψους 412 εκατομ. ευρώ, τα οποία προορίζονταν για την Ελλάδα, όπως προέβλεπε ο γερμανικός προϋπολογισμός του 2015 υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πληρωμή προς την Ελληνική Δημοκρατία». Ωστόσο, όπως σημειώνει η SZ, «τα χρήματα δεν έφθασαν ποτέ στην Αθήνα. Και ως προς αυτό δεν προβλέπεται να αλλάξει κάτι. ‘Η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν σχεδιάζει αυτή την ώρα κανένα τέτοιο έμβασμα', έγραψε ο γερμανός υφυπουργός Οικονομικών Γενς Σπαν απαντώντας στον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο των Πρασίνων για θέματα Προϋπολογισμού, Σβεν-Κρίστιαν Κίντλερ».

Όπως διευκρινίζει η SZ, το εν λόγω ποσό αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου ποσού, «η ύπαρξη του οποίου μόνο σπανίως λαμβάνεται υπόψη στη Γερμανία: Πρόκειται για κέρδη από δάνεια και αγορές ομολόγων προς όφελος της Ελλάδας (σ.σ. για τη χρηματοδότηση της χώρας)».

Το κέρδος ανέρχεται συνολικά σε 1,34 δισ. ευρώ, όπως προκύπτει από στοιχεία που έθεσε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών στη διάθεση του κόμματος των Πρασίνων.

Το δημοσίευμα αναφέρεται σε δάνειο ύψους 22,3 δισ. ευρώ που χορήγησε το 2010 στην Ελλάδα η γερμανική κρατική επενδυτική τράπεζα KfW, από τα οποία η Ελλάδα έλαβε τελικά 15,2 δισ. ευρώ. Όπως επισημαίνει η εφημερίδα, «αυτό το δάνειο απέφερε από το 2010 κέρδος από τους τόκους ύψους 393 εκατομ. ευρώ και μάλιστα καθαρά (…)».

Όπως προσθέτει η SZ, «ετήσια κέρδη εισρέουν και από άλλη πηγή. Το 2010 η ΕΚΤ είχε εκπονήσει ένα πρόγραμμα -που ολοκληρώθηκε το 2012- για την αγορά κρατικών ομολόγων (SMP) με στόχο να στηριχθούν χώρες που πλήττονταν από την κρίση, όπως η Ελλάδα. Αυτά τα ομόλογα αποφέρουν κάθε χρόνο κέρδη, τα οποία η ΕΚΤ διανέμει στις κεντρικές τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης. (…) Από το 2015 το γερμανικό μερίδιο κέρδους από το SMP ανέρχεται αθροιστικά σε 952 εκατομ. ευρώ».

«Τον Νοέμβριο του 2012 τα κράτη της ευρωζώνης αποφάσισαν να καταβάλλουν από το 2013 στην Ελλάδα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις τα κέρδη από την αγορά ελληνικών ομολόγων. Το 2015 όμως το δεύτερο πρόγραμμα για την Ελλάδα εξέπνευσε σε ατμόσφαιρα αντιπαράθεσης. Έτσι τα κέρδη από το SMP του 2014 παρέμειναν δεσμευμένα σε έναν ειδικό λογαριασμό. Τα κέρδη των επόμενων ετών δεν εμβάσθηκαν καν, γι' αυτό και δεν έγινε ποτέ η προβλεπόμενη στον γερμανικό προϋπολογισμό του 2015 πληρωμή. Εφόσον το τρέχον πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων έχει εφαρμοστεί πλήρως το 2018, πρόκειται παρ' όλα αυτά ίσως να χορηγηθούν στην Αθήνα τα κέρδη του SMP για το 2017», επισημαίνεται. 

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα Προϋπολογισμού Σβεν-Κρίστιαν Κίντλερ σχολίασε στην SZ ότι «μπορεί μεν να είναι νόμιμο η Γερμανία να κερδίζει χρήματα από την κρίση στην Ελλάδα. Δεν νομιμοποιείται όμως μέσα από το ηθικό πρίσμα της αλληλεγγύης». Ο επίσης βουλευτής των Πρασίνων Μάνουελ Σάρατσιν, ειδικός του κόμματος σε θέματα ΕΕ, τονίζει στην SZ: «Τα κέρδη από τους τόκους πρέπει επιτέλους να καταβληθούν στην Ελλάδα. Δεν μπορεί ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να θέλει με τα κέρδη από τα ελληνικά επιτόκια να εξυγιάνει και τον γερμανικό προϋπολογισμό».

Πηγή: Deutsche Welle

Από το tvxs

Eurostat: Κατά 2,5‰ μειώθηκε ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2016

Απειλή για τη χωρα μας το δημογραφικό πρόβλημα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  16:43

emailεκτύπωση  

Κατά 2,5‰ μειώθηκε ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2016, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, η οποία δημοσίευσε στοιχεία για τον πληθυσμό της ΕΕ ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Πληθυσμού, την Τρίτη 11 Ιουλίου. Ο πληθυσμός της Ελλάδας την 1η Ιανουαρίου 2017 ήταν 10.757.300 σε σχέση με 10.783.700 την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Ειδικότερα, εκτιμάται πως το 2016 οι θάνατοι έφτασαν τους 118.800 και οι γεννήσεις τις 92.800.

Αύξηση του πληθυσμού σε 18 χώρες της ΕΕ
Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, την 1η Ιανουαρίου 2017 ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασε τα 511,8 εκατομμύρια, έναντι 510,3 εκατομμυρίων την 1η Ιανουαρίου 2016. Με 82,8 εκατομμύρια κατοίκους (ή 16,2% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2017), η Γερμανία είναι το πιο πυκνοκατοικημένο κράτος-μέλος της ΕΕ, έναντι της Γαλλίας (67,0 εκατομμύρια ή 13,1%), του Ηνωμένου Βασιλείου (65,8 εκατομμύρια ή 12,9% ), της Ιταλίας (60,6 εκατομμύρια ή 11,8%), της Ισπανίας (46,5 εκατομμύρια ή 9,1%) και της Πολωνίας (38,0 εκατομμύρια ή 7,4%).

Το 2016, ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 18 κράτη-μέλη της ΕΕ και μειώθηκε σε δέκα. Η μεγαλύτερη σχετική αύξηση σημειώθηκε στο Λουξεμβούργο (+19,8 ανά 1.000 κατοίκους), τη Σουηδία (+ 14,5 ‰) και τη Μάλτα (+ 13,8 ‰). Αντίθετα, η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε στη Λιθουανία (-14,2 ‰), τη Λετονία (-9,6 ‰) και την Κροατία (-8,7 ‰).

Κατά τη διάρκεια του 2016, στην ΕΕ σημειώθηκαν 5,1 εκατομμύρια θάνατοι και γεννήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι η φυσική αλλαγή του πληθυσμού της ΕΕ ήταν ουδέτερη. Η μεταβολή του πληθυσμού, ωστόσο, ήταν θετική, με 1,5 εκατομμύρια περισσότερους κατοίκους, γεγονός που οφείλεται στην καθαρή μετανάστευση.

Στην τρίτη χειρότερη θέση η Ελλάδα στη γεννητικότητα

Τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, το 2016, καταγράφηκαν στην Ιρλανδία και την Κύπρο (6,4 θάνατοι ανά 1.000 κάτοικοι) καθώς και στο Λουξεμβούργο (6,8 ‰). Αντίθετα, η Βουλγαρία (15,1 ‰), η Λετονία (14,6 ‰), η Λιθουανία (14,3 ‰), η Ρουμανία και η Ουγγαρία (και τα 13,0 ‰) κατέγραψαν το υψηλότερο ποσοστό.

Σε ό,τι αφορά τη γεννητικότητα, τα υψηλότερα ποσοστά, το 2016, καταγράφηκαν στην Ιρλανδία (13,5 ανά 1.000 κατοίκους), τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο (11,8 ‰) και τη Γαλλία (11,7 ‰), ενώ τα χαμηλότερα σημειώθηκαν στα νότια κράτη-μέλη: Ιταλία (7.8 ‰), Πορτογαλία (8.4 ‰), Ελλάδα (8.6 ‰), Ισπανία (8.7 ‰), Κροατία (9.0 ‰) και Βουλγαρία (9.1 ‰).

Από το Βήμα