Ο δεκάλογος του ατομιστή στη πανδημία 

https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/o-dekalogos-toy-atomisti-stin-pandimia

 

Από την ποίηση στην πεζότητα

1973-2019

 

Να ναι η απόσταση του χρόνου. Να ναι ο ορίζοντας που πλησιάζει; Να ναι οι εποχές που μαραίνονται; Όλο και περισσότερο μου φαίνεται ποιητική εκείνη η εποχή (1972-73). Και τότε ποιητικά ένιωθα. Με μια διαφορά. Τότε (τη) ζούσα, σήμερα (την) αναστορούμαι.

 

Από τη μία οι κωμικοί δικτάτορες. Από την άλλη ή, σε σύγχυση, ηττημένη πολιτική ηγεσία. Και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα να πορεύεται, ανασκευάζοντας δοκιμασμένες πρακτικές, καταργώντας βεβαιότητες, εκπλήσσοντας τους παραδοσιακούς, αυτοεκπλησσόμενο και το ίδιο. Και οι χωροφύλακες να ψάχνουν τα κρυφά δίκτυα της ανομίας. Και τέτοια να μη βρίσκουν.

 

Το κίνημα αυτοδιαμορφώνεται μέσα από τη δράση του. Δίχως πολλές θεωρητικές συζητήσεις και αναλύσεις, εισβάλλει στα δημόσια πράγματα από το πουθενά. Πιστεύει πως από μόνο του μπορεί να αλλάξει τα πράγματα και πλημμυρίζει με ευτυχία και χαρά τους συμμετέχοντες. Είναι πράγματι ευτυχής συγκυρία να συμμετέχεις σε ένα αυτόνομο κίνημα χωρίς καθοδηγητές και οπαδούς, που το καθορίζει η ανιδιοτέλεια, η αντίσταση και η αξιοπρέπεια. Με βαθύ κοινωνικό περιεχόμενο, ένα κίνημα που έδειχνε να’ ναι χειραφετημένο.

 Με τη δράση του προκάλεσε ιστορικά γεγονότα και αναδείχθηκε ως ο μοναδικός υπολογίσιμος αντίπαλος των ανόητων συνταγματαρχών. Γεμάτο συναισθήματα, γεμάτο συγκινήσεις, ονείρατα και ελπίδες.

Περάσαμε καλά. Η ψυχή μας ήταν γεμάτη. Λέγαμε δημοκρατία και ελευθερία και συγκλονιζόμασταν. Λέγαμε σοσιαλισμός και απογειωνόμασταν.

Όπως όλα τα αυθόρμητα κινήματα λίγη σχέση είχε με τον ορθολογισμό. Και αναλύσεις προσπαθούσαμε να κάνουμε και τακτικές να καταστρώσουμε. Λίγα από αυτά λειτούργησαν. Το  αισθητήριο, το όνειρο, η ελπίδα, η ομορφιά του κινδύνου και η χαρά της δράσης πήγαιναν μπροστά. Είμαστε εμείς, με απόλυτη αυτοπεποίθηση, και απέναντι  οι κακοί. Ως προς αυτό εύκολα τα πράγματα. Γιατί υπήρχε και η εμμονή των παραδοσιακών σε παλιές δοκιμασμένες πρακτικές, που όμως μόλις είχαν αποτύχει.

Το κίνημα τολμά ίσαμε εκεί που φτάνει ώσπου μένει μόνο του. Πίσω του η αμηχανία.

Η πείρα δεν είδε και δεν άκουσε. Ήξερε όμως να περιμένει.

Η έκρηξη (Πολυτεχνείο) ήρθε ως νομοτέλεια. Και η ένδεια της σοφίας των εξουσιών αναδύθηκε. Το κίνημα εξαντλήθηκε. Κενό εξουσίας. Κενό αντίστασης. Κενό αμφισβήτησης...

Κατάρρευση του ολοκληρωτισμού. Η ελευθερία. Η ελευθερία των αρχηγών. Το ανολοκλήρωτο κίνημα κομμάτια και θρύψαλα.

Η δημοκρατία των πολιτικών υποκειμένων περιορίζεται στην αυτοσύσκεψη των αρχηγών. Σε όποιον αρέσει. Οι υπόλοιποι στο σπίτι τους. Πολλοί από το ρηξικέλευθο κίνημα πειθάρχησαν. Δρόσισαν κυρίως τα δύο κόμματα της Αριστεράς. Οργανώθηκαν στις δομές του παρελθόντος. Τίποτα παραπάνω. Οι παραδοσιακοί οδηγητές πορεύονται με γραμμική συνέπεια. Ως να μη μεσολάβησε τίποτα. Κρατούν την εξουσία ως το τέλος. Ώσπου το περιθώριο τους κατάπιε.

 

Στήνεται ο μύθος του Πολυτεχνείου. Από τη μία οι ενοχές της ελληνικής κοινωνίας, από την άλλη η προσπάθεια των μη δεξιών πολιτικών δυνάμεων να σφετεριστούν το γεγονός οδήγησε στη μυθοποίηση του. Ανακρίβειες και υπερβολές από πρόσωπα και κόμματα καλύπτουν την ουσία των πραγμάτων. Καμιά πολιτική δύναμη και κανείς φιλόδοξος δεν επιδιώκει να διερευνηθούν τα αίτια που προκάλεσαν το Πολυτεχνείο, να αναλυθεί ο χαρακτήρας του και οι κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις που προκάλεσε. Ο συντηρητισμός των μηχανισμών αμύνεται απέναντι σε ένα γεγονός που βρίσκεται εκτός της πολιτικής του λογικής Έτσι οι νέες γενιές θαυμάζουν το μύθο δίχως να κατανοούν τα γεγονότα. Τι πιο συντηρητικό;

Το πολυτεχνείο παίρνει μεταφυσικές διαστάσεις και απομακρύνεται από τους νέους, κυρίως, ανθρώπους. Οι προηγούμενες και οι επόμενες γενιές αδυνατούν να το ανταγωνιστούν. Αν και ελάχιστοι της γενιάς αναλαμβάνουν πολιτικά αξιώματα (υπάρχει σχετική έρευνα) διεγείρονται τα αντανακλαστικά. Οι ψίθυροι, ακόμη και λογοτεχνικοί, χρεώνουν στη γενιά την πολιτική και κοινωνική παρακμή. Άσχημος και ζηλότυπος τρόπος να μειωθεί η συνεισφορά κάποιων ανθρώπων που αν μη τι άλλο, έκαναν το καθήκον τους κάτω από σκληρές συνθήκες και στη συντριπτική τους πλειονότητα ιδιώτευσαν στην μεταπολίτευση. Δεν θα μπορούσαν εξάλλου να κάνουν κι αλλιώς. Η μεταπολιτευτική πολιτική ζωή χαρακτηρίζεται από ωμό ρεαλισμό, όσον αφορά τις οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις. Πώς λοιπόν να συνυπάρξει το όνειρο και ο ρομαντισμός με την πεζότητα, τη σκοπιμότητα και τη φιλοδοξία; Ελάχιστοι της γενιάς εκμεταλλεύτηκαν τη συμμετοχή τους στο κίνημα για πολιτική ανέλιξη και ακόμη λιγότεροι συνεισέφεραν στο στήσιμο του μύθου.

 

Στην μεταπολίτευση η πολιτική κυριαρχείται από δύο προσωπικότητες με την αριστερά στη γωνία. Όλη, σχεδόν, η χώρα μοιράζεται στα δύο και οπαδοποιείται. Η μοίρα μας  στα χέρια τους. Ποια συμμετοχή; Σιγά αλλά σταθερά οι πολίτες μετατρέπονται σε ιδιώτες και η κοινωνία εισέρχεται στον αστερισμό της αφασίας.

Η ευτελής κινούμενη εικόνα. Τα γυαλιστερά προϊόντα. Η αναζήτηση της ηδονής. Η απουσία του μέλλοντος.

Η πολιτική εξουσία στους κληρονόμους. Όπως τότε, στη φεουδαρχία.

Η πολιτική σε κρίση. Ευτελείς ατάκες, προσβολές, επικοινωνιακά τεχνάσματα, απουσία θέσεων, ηθικής και ευθύνης. Ανάλγητοι εξουσιαστές καλύπτουν τις ανομίες τους. Η κρίση χορεύει. Συμπαρασύρει την αμφισβήτηση. Εκτραχύνει την αντίσταση. Αντιδράσεις άμορφες, συγκεχυμένες, αντικοινωνικές, πολλές φορές, αδυνατούν να αναπτερώσουν την ελπίδα. Ο ωμός ρεαλισμός του ιδιώτη πορεύεται κυρίαρχος και καταπίνει το μέλλον.

Και το πολυτεχνείο γιορτάζεται δίχως να παραδειγματίζει. Το περίβλημα αναγορεύεται σε ουσία. Οι ψυχές άδειες, δίχως αξίες, ιδανικά και ελπίδες τσαλαβουτούν στον καταναλωτισμό και αυτοκαταναλώνονται.

Και ήρθε ο Δεκέμβρης 2008, βίαιος, άναρχος και απελπισμένος για να απορρίψει όχι μόνο το σαθρό πολιτικό σύστημα, αλλά συλλήβδην την κοινωνία των ενηλίκων. Ίσαμε σήμερα δεν φαίνεται να έχει γίνει αντιληπτό ότι τα παιδιά μας, το μέλλον αυτού του τόπου, μας διαγράφουν χωρίς να μπορούν ακόμα να γράφουν. Τι προοιωνίζεται το μέλλον;

Ιούλιος 2009

 

Ένιωσαν οι δεκαεξάρηδες τη φουρτούνα που έρχεται. Την ψυχανεμίστηκαν. Κι έψαξαν τ΄ αστέρια. Μα τάχαν  σβήσει οι παλιοί «επαναστάτες». Και ξανακάθισαν στο οικουμενικό σκαμνί της «κανονικότητας». Κι΄ ήρθε η λαίλαπα των μνημονίων. Σάρωσε κορμιά, αριθμούς, δημιουργίες, ελπίδες, χαμόγελα, ψυχές προς δόξαν των  φερόντων την ηθική του συστήματος. Ανταμείφθηκαν! Είχαν πει από νωρίς ναι στην όποια εξουσία και στον ατομικό ευδαιμονισμό.  Οι άλλοι; Όποιος μπορεί… Υπάρχει πιο υποκτηνώδης σκέψη;;; Κι΄ όμως, είναι η νέα θέση της κανονικότητας!

Και ανέτειλε το άστρο της εντόπιας Αριστεράς. Πορεύεται όπως και οι πριν. Και κερδίζει πρόσκαιρα. Ήθος, ύφος εξουσίας; Σχεδόν παραπλήσιο. Αποτέλεσμα; Χάνει από αυτούς που είχαν βυθίσει τη χώρα στο χάος και με μια, τώρα,  διογκωμένη χυδαία ακροδεξιά πτέρυγα! Χάνει από αυτόν που το μοναδικό του προσόν είναι το όνομα του! Και αρχίζουν οι ανατροπές. Ό,τι ελάχιστο θετικό χτίστηκε, γκρεμίζεται κάτω από τις ιαχές των δημοσκοπήσεων! Και ανατέλλουν οι μισάνθρωποι της ακροδεξιάς. Και ξανά η ιδιοκτησία του κράτους στους νικητές του εμφυλίου, με ένα θράσος και με μια φυσικότητα, εκείνης του παρελθόντος. Κανονικότητα! Μια λέξη που μπορεί να περιέχει ό,τι θέλει ο καθ΄ ένας. Μια λέξη-απάτη που γεμίζει το κενό της πολιτικής τους. Μια λέξη που αποκρύβει την αντικοινωνική τους πολιτική. Και η Αριστερά της ιστορίας να χάνει, να χάνει, να χάνει…

Δεκέμβριος 2019

Ολύμπιος Δαφέρμος