Hochtief, ο γερμανικός κολοσσός ο μεγαλύτερος φοροφυγάς στην Ελλάδα

19:21 | 29 Σεπ. 2014

  

Η γερμανική εταιρεία Hochtief, που διαχειριζόταν το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», αποδεικνύεται σε έναν από τους μεγαλύτερους, ίσως και τον μεγαλύτερο, φοροφυγά στην Ελλάδα καθώς δεν έχει αποδώσει ΦΠΑ ύψους 600 εκατ. ευρώ. Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών δικαίωσε το ελληνικό Δημόσιο στην πολύκροτη διαμάχη και πλέον ανοίγει ο δρόμος για τη διεκδίκηση των χρημάτων σχετικά με το «σκάνδαλο παρακράτησης του ΦΠΑ». 

Σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα η δικαστική απόφαση καθιστά πλέον τον γερμανικό κολοσσό τον μεγαλύτερο «εν ενεργεία» μεγαλοοφειλέτη και φοροφυγά στη χώρα μας. Μαζί με άλλες οικονομικές οφειλές της (σε ασφαλιστικά ταμεία, ΟΤΑ κ.λπ.) η συνολική οφειλή της Hochtief μπορεί να αγγίξει και το 1 δισ. ευρώ. Για την υπόθεση, που είχε φτάσει και στα βρετανικά δικαστήρια, το Διοικητικό Εφετείο έκρινε πως παρά τη λεόντειο σύμβαση που πέτυχε να συνάψει το 1992 για να αναλάβει να κατασκευάσει το νέο αεροδρόμιο, η γερμανική διοίκηση της Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών έκανε κακή χρήση της εξαίρεσης από ΦΠΑ που δικαιούνταν για συγκεκριμένες μόνο δραστηριότητές της, αλλά παρανόμως την επεξέτεινε και σε όλες τις άλλες.

«Τα τελευταία 7 χρόνια έχουν γίνει τουλάχιστον δύο φορολογικοί επανέλεγχοι από επιτροπές, με πορίσματα ελεγκτών του ΔΕΚ, αλλά και από οικονομικούς επιθεωρητές, από τους οποίους διαπιστώθηκε ότι ο ΦΠΑ που έπρεπε να αποδώσει η εταιρεία ξεπερνά τα 250 εκατ. ευρώ (και άλλα τόσα για πρόστιμα και προσαυξήσεις που φτάνουν στο 120%). Ελέγχθηκε, λόγου χάρη, για το πάρκινγκ που επινοικίαζε σε ελληνική εταιρεία και διαπιστώθηκε ότι, αν και όφειλε να χρεώνει ΦΠΑ, δεν τον απέδιδε στο Δημόσιο. Για μη απόδοση ΦΠΑ ένας Ελληνας φορολογούμενος θα κινδύνευε και με φυλάκιση. Η Hochtief όμως επεδείκνυε μια σχεδόν αποικιοκρατικού τύπου συμπεριφορά, αρνούμενη να συμμορφωθεί στον έλεγχο της Εφορίας και στον ελληνικό νόμο».

Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται πως η «απόφαση σταθμός» του Διοικητικού Εφετείου δημοσιεύτηκε την περασμένη Δευτέρα και θεωρείται πλέον άμεσα εκτελεστή. Το επόμενο βήμα θα είναι μόλις την παραλάβει η αρμόδια ΔΟΥ να βεβαιώσει για είσπραξη σε βάρος της Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε. ποσό που εκτιμάται πως θα ανέλθει ή και θα ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ για τον ΦΠΑ και τα πρόστιμα που η Hochtief  όφειλε αλλά αρνούνταν να καταβάλει, επιμένοντας να υποστηρίζει μάλιστα πως δεν χρωστάει τίποτε στο Ελληνικό Δημόσιο.

«Ερωτήματα γεννώνται όμως για το πότε και ποιος θα πληρώσει τελικά τα χρέη αυτά. Τα πράγματα περιπλέκει το γεγονός ότι πριν από ενάμιση χρόνο τα αφεντικά της γερμανικής εταιρείας στο Εσσεν προνόησαν να «απογειωθούν» από τη χώρα μας, πουλώντας σε καναδικό fund το μερίδιο που κατείχαν στη Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε», αναφέρει το Πρώτο Θέμα και συμπληρώνει:

«Πάντως, το ακριβές ποσό που θα βεβαιωθεί παραμένει ανυπολόγιστο, καθώς δεν έχουν προσμετρηθεί ακόμη από την Εφορία οι χρήσεις μέχρι το 2013. Η είσπραξη μπορεί να γίνει μέσω ρύθμισης από τα μελλοντικά κέρδη του αεροδρομίου (φέτος καταγράφεται αύξηση αφίξεων 25%). Μέχρι σήμερα, πάντως, το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει ασκήσει μέτρα είσπραξης και κατασχέσεις, ούτε έγινε ποτέ συμψηφισμός, όπως θα έκανε για κάθε Ελληνα πολίτη που παρακρατά τον ΦΠΑ».

Τι ορίζει η δικαστική απόφαση

Με βάση την απόφαση που εξέδωσε το Διοικητικό Εφετείο, αποτελούμενο από την πρόεδρο Εφετών Μαρίνα Πιπεράκη-Πρέκα και τους εφέτες Νικόλαο Παπαμιχαλόπουλο (εισηγητής) και Ελένη Ιατρού:

• Απορρίπτεται προσφυγή της Hochtief δικαιώνοντας την κρίση των φορολογικών αρχών της χώρας μας.
• Απορρίπτεται και καθίσταται άκυρη την απόφαση του βρετανικού δικαστηρίου που δικαίωνε τη Hochtief, τονίζοντας πως με βάση το Ελληνικό Σύνταγμα η Διαιτησία δεν έχει την εξουσία να σβήσει τα διοικητικά πρόστιμα που της έχουν επιβληθεί.
• Ακόμα και αν η εταιρεία προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η απόφαση του Εφετείου είναι δεσμευτική και εκτελεστή, ενώ το ΣτΕ μπορεί να την απορρίψει μόνο για τυπικούς και όχι για λόγους ουσίας.
• Καταρρίπτονται οι ισχυρισμοί της Hochtief ότι το Ελληνικό Δημόσιο παραβίασε την «καλή πίστη» ή το ευρωπαϊκό δίκαιο , απειλώντας να διεκδικήσει και να εισπράξει και αποζημίωση από τη χώρα μας.
• Από το tvxs

Η ιδεολογία της «ανάπτυξης» και το πρόταγμα της αποανάπτυξης

07:10 | 16 Σεπ. 2014

Τελευταία ανανέωση 16:31 | 16 Σεπ. 2014

Γιώργος Κολέμπας

  

Η ιδεολογία της «ανάπτυξης» και το πρόταγμα της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης, σαν απάντηση στην «ανάπτυξη» της ELDORADO στη Χαλκιδική.
Το παρακάτω κείμενο ήταν η εισήγηση του Γιώργου Κολέμπα στο θέμα «Η υποτιθέμενη λύση της «Πράσινης» ανάπτυξης και η προοπτική της αποανάπτυξης / τοπικοποίησης» στο 10ήμερο αγώνα των Σκουριών.

Πρώτα-πρώτα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το τι θεωρούν «αυτοί»[1] σαν «ανάπτυξη:

Σύμφωνα με τον FAO, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων: 1,3 δισεκατ. τόνοι τροφίμων καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια και τις χωματερές, χωρίς να καταναλωθούν. Για να παραχθεί όλη αυτή η πεταμένη τροφή καλλιεργούνται κάθε χρόνο από τους αγρότες 14 δισεκ. στρέμματα, δηλαδή το 28% των συνολικών καλλιεργούμενων εδαφών. Όλη αυτή η διαδικασία θεωρείται για «αυτούς»  ανάπτυξη και πρόοδος, διότι όλη αυτή η πεταμένη παραγωγή και εργασία έχει συμβάλει στην αύξηση του ΑΕΠ των χωρών και του παγκόσμιου ΑΕΠ, καθώς και στην κερδοφορία κάποιων λίγων.

Αντίθετα, 800 εκατομ. μικροκαλλιεργητών -που παράγουν και μέρος αυτής της πεταμένης τροφής- υποσιτίζονται ή πεινάνε, επειδή τα προϊόντα τους εξάγονται και δεν καταναλώνονται από τους ίδιους. Αν αυτοί οι μικροκαλλιεργητές παρήγαγαν για τον εαυτό τους και τις κοινότητές τους, ικανοποιώντας τις ανάγκες σίτισής τους ανταλλάσσοντας μεταξύ τους, επειδή αυτό δεν θα φαινόταν στο ΑΕΠ- αφού δε θα πουλούσαν ή θα αγόραζαν την τροφή τους –θα εθεωρείτο από «αυτούς» οπισθοδρόμηση και όχι πρόοδος.

Ένα 2ο  παράδειγμα, το οποίο δείχνει καθαρά πόσο επιβαρύνει το περιβάλλον και πόσο αυξάνει το οικολογικό αποτύπωμα η παγκοσμιοποιημένη παραγωγή και κατανάλωση: για να παραχθεί σήμερα ένα παντελόνι Τζιν, που είναι το παντελόνι το οποίο φοριέται περισσότερο και παντού, τα συστατικά του έχουν ταξιδέψει κατά μ.ό. 19.000 χιλιόμ. πάνω στη γη. Αλλού π.χ. παράγεται το βαμβάκι, αλλού εκκοκίζεται, αλλού μετατρέπεται σε νήμα και ύφασμα, αλλού παράγονται τα κουμπιά του ή τα φερμουάρ, αλλού ράβονται όλα μαζί στο τελικό προϊόν και αλλού πουλιέται φθηνά ανά τον κόσμο.

Για όλο αυτό το ταξίδι ξοδεύεται τόση ενέργεια και έχουμε τόσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που η συμβολή του στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την επακόλουθη κλιματική αλλαγή είναι τεράστια. Άρα είναι τεράστιο και το οικολογικό του κόστος, όμως επειδή δεν πληρώνεται, δεν φαίνεται πουθενά και δεν ενσωματώνεται στην τιμή του. Αν ενσωματωνόταν δεν θα μπορούσε να το αγοράσει κανείς και θα φαινόταν πόσο αδιέξοδος είναι ο σημερινός τρόπος παραγωγής του. Αντίθετα αν η ενδυμασία παραγόταν με τον παλιό τρόπο, στον αργαλειό ή στα τοπικά κλωστοϋφαντουργεία, τότε θα θεωρούνταν οπισθοδρόμηση.

Ένα 3ο παράδειγμα, που δείχνει και το αδιέξοδο της «πράσινης ανάπτυξης», αν αυτή δε συνδεθεί με τον αντικαταναλωτισμό και το ξεπέρασμα των αγορών και των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και κατανάλωσης:  ο νέος πρόεδρος του Κ.Κ.Κίνας υποσχέθηκε- στο τελευταίο συνέδριο του κόμματος όπου εκλέχθηκε-ότι μέχρι το 2020 θα διπλασιάσει την αγοραστική δύναμη του μέσου Κινέζου καταναλωτή. Αυτό σημαίνει ότι μια πολυπληθής οικονομική ελίτ και μεσαία τάξη θα κάνει δικό της το δυτικό μοντέλο ανάπτυξης και κατανάλωσης. Σημαίνει π.χ. ότι όχι μόνο ένα αυτοκίνητο αλλά και περισσότερα ανά νοικοκυριό και στην Κίνα.

Ακόμα και αν όλα αυτά τα αυτοκίνητα είναι αντιρρυπαντικής τεχνολογίας(πράσινης ανάπτυξης δηλαδή), τα υλικά που θα χρειασθούν για να κατασκευασθούν και η ενέργεια για να κινηθούν θα είναι τέτοιου όγκου, που θα τινάξουν στον αέρα και τα τελευταία αποθέματα των ορυκτών καυσίμων του πλανήτη. Οι δε αντίστοιχες εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα θα οξύνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε τέτοιο βαθμό, ώστε η κλιματική καταστροφή θα είναι σίγουρο γεγονός μέχρι το 2050.

Την κλιματική αλλαγή δε θα μπορέσει να την αναχαιτήσει ούτε η «πράσινη ανάπτυξη», από τη στιγμή που θα διέπεται από την καπιταλιστική λογική. Αν π.χ. συνεχίζει να αυξάνεται η ζήτηση σε ενέργεια, σε καμιά περίπτωση δε θα μπορεί να καλυφθεί αυτή από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας(ΑΠΕ).

Το 2050 –για να έχουμε αναστρέψιμη κλιματική αλλαγή-θα πρέπει το 90% της απαιτούμενης τότε ενέργειας να καλύπτεται από ΑΠΕ . Θα είναι πρακτικώς αδύνατο να επιτευχθεί αυτό, αν δεν υπάρξει μείωση της ζήτησης, μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και κατανάλωσης. Αν δεν υπάρξει αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου, ιδίως στις «αναπτυγμένες» χώρες. Γιατί δε μπορεί να απαιτήσει κανείς από τις «φτωχές» χώρες να μην επιδιώξουν τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων τους.

Φάνηκε καθαρά τα χρόνια μετά τις συμφωνίες του Κυότο. Οι κυβερνήσεις που υπόγραψαν το πρωτόκολλο, συμφώνησαν ότι θα μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου μέσα από την αγορά και εξαγορά ρύπων. Στην 20ετία που ακολούθησε όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε μείωση, αλλά είχαμε αντίθετα αύξηση των εκπομπών. Η «πράσινη ανάπτυξη» και το «πράσινο» New Deal, που προτείνουν οι Ευρωπαίοι Πράσινοι σαν λύση στην οικολογική και οικονομική κρίση, δε μπορεί να είναι η απάντηση από τη στιγμή που όλα θα καθορίζονται μέσω των «αγορών».

Βλέπουμε δηλαδή ότι και αν ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου μετατραπεί σε «πράσινο» και κάνει «πράσινες» επενδύσεις, αλλά θα οργανώνει την κερδοφορία του με βάση την παγκοσμιοποιημένη αγορά, την ιδιοκτησία και τον εταιρικό τρόπο παραγωγής και διανομής για μεγιστοποίηση κερδών, δεν θα είναι μακροπρόθεσμη λύση. Το μόνο που θα καταφέρει ίσως θα είναι να δώσει μια χρονική παράταση στο αδιέξοδο, το οποίο αδιέξοδο μπαίνει από τα όρια του συνολικού πλανητικού οικοσυστήματος.

Ας δούμε όμως και ένα 4ο παράδειγμα που αφορά και στην Ελλάδα και ιδίως στη Χαλκιδική: πού κρύβεται το πραγματικό ELDORADO σε χρυσό και ασήμι; Στα ηλεκτρονικά απορρίμματα. Κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών 320 τόνοι χρυσού, αξίας 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και 7.500 τόνοι αργύρου, αξίας 5 δισ.

Από όλο αυτό το χρυσάφι ανακτάται σήμερα μόλις το 10 με 15 τοις εκατό, ενώ το υπόλοιπο καταλήγει στις χωματερές, συσκευές που πάνε στα σκουπίδια περιέχουν 40 με 50 φορές περισσότερο χρυσό από ίση μάζα μεταλλεύματος που βγαίνει από τα ορυχεία, με τις γνωστές τραγικές μεθόδους που καταστρέφουν δάση, δηλητηριάζουν νερά κλπ. Ένας τόνος πλακέτες ηλεκτρονικών κυκλωμάτων περιέχει 200 γραμμάρια χρυσού και ένας τόνος κινητών τηλεφώνων περιέχει 300 γραμμάρια. Συγκριτικά, ένας τόνος μεταλλεύματος χρυσού περιέχει στην καλύτερη περίπτωση μόλις 5 γραμμάρια καθαρού μετάλλου.

Επίσης οφείλουμε να διορθώσουμε την εντύπωση που πιθανόν δημιουργείται ότι ο χρυσός είναι ένα μέταλλο που αναζητείται και εξορύσσεται χάρη των εφαρμογών του στη βιομηχανία. Aς μην ξεχνάμε ότι μόνο ένα 12% του χρυσού που εξορύσσεται ετήσια χρησιμοποιείται στη βιομηχανία και σε άλλες εφαρμογές, γύρω στο 74% πηγαίνει στην κατασκευή κοσμημάτων και 14% αποθηκεύεται ως «επένδυση» από ιδιώτες, οργανισμούς ή κρατικές τράπεζες.

Υπάρχουν, λοιπόν μέθοδοι εναλλακτικές της εξόρυξης αλλά δεν ικανοποιούν τη βουλιμική όρεξη των καπιταλιστών επενδυτών για υπερκέρδη. Οπότε η προτιμώμενη μέθοδος από αυτούς είναι η εξόρυξη. Η καταστροφή της γης και των ανθρώπινων κοινοτήτων είναι παράπλευρες απώλειες που δικαιολογούνται από το φετίχ της ανάπτυξης.

Αλλά ας μιλήσουμε και λίγο γενικότερα. Σήμερα το δόγμα για συνεχή ανάπτυξη-μεγέθυνση-επέκταση έχει γίνειιδεολογία, σχεδόν θρησκεία. Οι ιερείς αυτής της θρησκείας είναι οι κάθε είδους επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι η επιστήμη θα έχει τις λύσεις σε όλα τα μελλοντικά προβλήματα της ανθρωπότητας. Οι αρχιερείς της είναι βέβαια οι καθεστωτικοί οικονομολόγοι. Αυτοί υποστηρίζουν ότι το σημερινό οικονομικό σύστημα μπορεί να αυξάνεται απεριόριστα. Παρουσιάζουν μια καμπύλη της οικονομίας που αυξάνεται εκθετικά-θα λέγαμε στα μαθηματικά-και πάει προς τα πάνω, προς το άπειρο. Κάτι τέτοιο είναι όμως αδιανόητο.

Αποσιωπούν το γεγονός ότι το οικονομικό σύστημα είναι ένα υποσύστημα του πλανητικού οικοσυστήματος. Και το τελευταίο είναι αποδεδειγμένα πεπερασμένο. Έχει περιορισμένες δυνατότητες και διαθέτει συγκεκριμένους πόρους βάζοντας όρια και στο υποσύστημα που είναι η ανθρώπινη οικονομία. Για να μη μιλήσουμε και για τις περιορισμένες δυνατότητες του ίδιου του ανθρώπου σαν εργαζόμενου. Δε γεννιέται ο άνθρωπος μόνο για να δουλεύει, έχει και άλλες ποιοτικές ανάγκες να επιδιώξει.

Αλλά οι οικονομολόγοι και οι καθεστωτικοί κοινωνικοί επιστήμονες μετατρέπουν αυτή την μαθηματική εκθετική καμπύλη σε ένα κατανοητό για τον «κοινό νου» μύθο. Τον μύθο της πίτας. Λένε: μπορούμε να μεγαλώνουμε συνεχώς την πίτα που έχουμε στη διάθεσή μας για φάγωμα. Έτσι θα αυξάνει και συνεχώς το κομμάτι της που αντιστοιχεί στον καθένα μας. Ανεξάρτητα από τις ανισότητες, όλοι θα είναι ευχαριστημένοι, αφού σταδιακά θα αυξάνονται οι δυνατότητες κατανάλωσης για τον καθένα.

Με αυτό τον μύθο εύκολα πείθονται οι πλειοψηφίες των πληθυσμών-και με τη βοήθεια των ΜΜΕ-ότι τους περιμένουν στο μέλλον κοινωνίες αφθονίας. Πείθουν εύκολα γιατί έχουν δημιουργήσει και ένα αντίστοιχο αυτής της ιδεολογίας σύστημα αξιών, το οποίο έχει ενσωματωθεί στην ατομική και κοινωνική συνείδηση. Λέγανε πάντα και συνεχώς: είσαι ό,τι έχεις και κατέχεις. Όσο περισσότερο δουλεύεις, τόσο περισσότερα χρήματα θα αποκτήσεις, τόσο περισσότερα πράγματα και υπηρεσίες μπορείς να έχεις στη διάθεσή σου για κατανάλωση. Να είσαι ο εαυτό σου και να πραγματώνεις τις επιθυμίες σου.

Με αυτά και με αυτά δημιούργησαν στον άνθρωπο-καταναλωτή μια ατέλειωτη σειρά επιθυμιών, που ικανοποιώντας τη μια του δημιουργόταν η επόμενη, μένοντας πάντα με ένα αίσθημα ανικανοποίησης. Πέρασαν από την οικονομία των υλικών αναγκών στην οικονομία των ατέλειωτων επιθυμιών και δημιούργησαν τον κυρίαρχο σήμερα ανθρωπολογικό τύπο του homo-economicus, που δέχεται ότι η ζωή αρχίζει και τελειώνει με την ατέλειωτη δουλειά και την ατέλειωτη κατανάλωση.

Όμως, αυτή η ιδεολογία και η ουτοπία των κοινωνιών της κατανάλωσης που την συνοδεύει, δέχεται μεγάλα πλήγματα με τη σημερινή συνολική κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Έχει βρεθεί σε αδιέξοδο στις αναπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης-Βορρά, ξεκινώντας από τη Ν. Ευρώπη και ειδικά στη χώρα μας έχει «ναυαγήσει». Σε αντίθεση με την αφθονία που υποσχόταν, εδώ υλοποιείται πια η «φτωχοποίηση» και η συρρίκνωση των πολυπληθών μεσαίων τάξεων. Σε αντίθεση με το μεγάλωμα της πίτας κατόρθωσαν μόνο να τη «φουσκώσουν».  Και από το πολύ φούσκωμα είχαμε σπάσιμο της φούσκας.

Πως έγινε αυτό;

Το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο ηγήθηκε τα τελευταία χρόνια του καπιταλισμού και μέσα από το τραπεζικό σύστημα και τα χρηματιστήρια –χρησιμοποιώντας νέες μορφές χρήματος και δανείζοντας νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις-δημιούργησε ένα τεράστιο όγκο χρήματος σε παγκόσμιο επίπεδο, τη λεγόμενη «χρηματοπιστωτική φούσκα». Σύμφωνα με εκτιμήσεις κυκλοφορούν ετήσια 10πλάσιες χρηματικές αξίες από ό,τι πραγματικές, της πραγματικής οικονομίας(μερικοί τις ανεβάζουν μέχρι και το 17πλάσιο). Είχαμε τέτοιο δανεισμό, που το συνολικό χρέος σε παγκόσμιο επίπεδο το 2008 έφθασε στο 300% του παγκόσμιου ΑΕΠ.  

Το 2010 έπεσε λίγο, στο 263%(συνολικό χρέος 158 τρις δολ., ενώ το ΑΕΠ ήταν 60 τρις δολ.). Το σπάσιμο της χρηματοπιστωτικής φούσκας έδειξε ότι το ίδιο το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο δεν πιστεύει πια ότι η παγκόσμια οικονομία μπορεί να επιστρέψει αυτά τα χρέη.Δεν πιστεύει ότι θα μπορεί να αναπτύσσεται με τους ίδιους ρυθμούς που είχε προ κρίσης, δηλαδή ρυθμούς του 2-3%.

Κατά τη γνώμη μας η αδυναμία αυτή της παγκόσμιας πραγματικής καπιταλιστικής οικονομίας οφείλεται στους εξής παράγοντες:

1. Υπάρχει κορεσμός στην κατανάλωση στον «αναπτυγμένο» κόσμο. Παράδειγμα στη Γερμανία: ο μέσος γερμανός σήμερα, που έχει τη μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη, έχει στην κατοχή του περί τα 10.000 αντικείμενα, αλλά δεν έχει ούτε το χρόνο για να τα χρησιμοποιήσει, ούτε και τον χώρο για να τα αποθηκεύσει.  
2. Υπάρχει μια αντιφατική διαδικασία: α) Στον αναπτυγμένο κόσμο και αρχίζοντας από τη Ν. Ευρώπη- χρησιμοποιώντας σαν μηχανισμό πίεσης το χρέος- ακολουθούν πολιτικές λιτότητας και φτωχοποίησης των μεσαίων στρωμάτων(περνούν πλέον στους «από κάτω»). β)Στις λεγόμενες «αναδυόμενες» χώρες(Κίνα , Ινδία βασικά) αυξάνεται αντίθετα η αγοραστική πολυπληθών μεσαίων τάξεων, που διεκδικούν για τον εαυτό τους το δυτικό μοντέλο κατανάλωσης με όλα τα επακόλουθα(αύξηση της ζήτησης και των τιμών ενέργειας και πρώτων υλών).
3. Ο βασικός όμως λόγος είναι ότι τώρα έχει γίνει πια σε όλους καθαρό: υπάρχουν όρια και ελλείψεις στους φυσικούς παραγωγικούς πόρους του πλανητικού συστήματος, και στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες. Υπάρχουν επίσης περιορισμένες δυνατότητες του πλανητικού οικοσυστήματος στην απορρόφηση των απόβλητων που εναποθέτει στο περιβάλλον το παραγωγικό-καταναλωτικό σύστημα. Η μη δυνατότητα απορρόφησης των αερίων του θερμοκηπίου π.χ., έχει αποσταθεροποιήσει το κλίμα και η τάση που υπάρχει είναι ότι μεταβαίνουμε σε ανθρωπογενή μεγάλη κλιματική αλλαγή.

Έτσι μπορεί να περιγραφεί το αδιέξοδο του καπιταλισμού σήμερα, ακόμα και με τη μορφή του «πράσινου». Η υπόσχεση για κοινωνίες αφθονίας τον έχει οδηγήσει να πέσει στην παγίδα που έστησε ο ίδιος στον εαυτό του. Αν συνεχίσει έτσι θα τινάξει στον αέρα τον πλανήτη. Θα έχουμε κατάρρευση και πτώχευση της Α.Ε. Γη,πράγμα που θα σημαίνει ότι δε θα είναι δυνατή οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα για το κεφάλαιο. Ήδη έχουμε ξεπεράσει το σημείο από το οποίο έχει αρχίσει αυτή η κατάρρευση.

Μέχρι το 1960 το παγκόσμιο παραγωγικό σύστημα-καπιταλιστικό και μη-κατανάλωνε το 70% των πόρων που μπορούσε να αναπαράγει ετήσια ο ίδιος ο πλανήτης. Το 1980 έφθασε στο 100%, το 1999 στο 120% και το 2008-πριν τη κρίση-στο 130%. Αν επιστρέψουμε πάλι σε ρυθμούς ανάπτυξης 2-3%, τότε το 2030 θα φθάσει στο 200%. Θα χρειαζόμαστε δηλαδή δύο πλανήτες σαν τη γη για να μπορεί ο καπιταλισμός να πραγματώσει αυτά που υπόσχεται. Η μεγαλύτερη ουτοπία! Γιατί δεν υπάρχει κοντά μας άλλος τέτοιος πλανήτης για μετανάστευση το επόμενο διάστημα που μας μένει.

Περιορισμένος σε αυτό τον πλανήτη ο καπιταλισμός έχει δημιουργήσει ήδη για τις νέες γενιές των ανθρώπων όχι μόνο χρηματοοικονομικά χρέη, αλλά και οικολογικάχρέη.  Με την έννοια ότι οι επόμενες γενιές θα χρειασθεί να αποκαταστήσουν τα οικοσυστήματα με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναπαράγουν το 100% τουλάχιστον των πόρων τους οποίους θα χρειάζονται οι ίδιες για να επιβιώσουν στο μέλλον.

Αν οι παγκόσμιοι δανειστές σήμερα επιμένουν στην πληρωμή των χρηματοοικονομικών χρεών θα απαιτηθούν από τις νέες γενιές τέτοιες αυξημένες οικονομικές δραστηριότητες και εργασία, που όπως προαναφέραμε θα οδηγήσουν μια ώρα αρχύτερα τον πλανήτη σε κατάρρευση, αν δεν έχει προλάβει ο ίδιος να εξαφανίσει το είδος άνθρωπος.

Η όποια σημερινή κακώς εννοούμενη «ευημερία» των γενιών μας υπονομεύει τις συνθήκες για την αυριανή «ευζωία» των μελλοντικών γενιών. Η παρούσα κατάρρευση των προσδοκιών που βιώνουμε και σαν ελληνική κοινωνία, είναι ένα μήνυμα ότι το «αύριο είναι ήδη εδώ», αν δεν αλλάξουμε ρότα φυσικά.

Βιώνουμε το αδιέξοδο του ελληνικού καπιταλισμού. Είχαμε από τη μια τη μανία της ελληνικής ελίτ για δρόμους, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια, στάδια ξενοδοχεία και εξοχικά. Από την άλλη τις απαιτήσεις της πολυπληθούς μεσαίας τάξης για μεγάλα αυτοκίνητα, σπίτια κ.λπ., καθώς και της αγροτιάς για επιδοτούμενα-ανταγωνίσιμα στην παγκόσμια αγορά-γεωργικά προϊόντα και μονοκαλλιέργειες.

Όλα αυτά οδήγησαν στο αποτέλεσμα να έχουμε σαν ελληνική κοινωνία εκτός από μεγάλο οικονομικό αποτύπωμα και ελλείμματα και μεγάλο οικολογικόαποτύπωμα. Είχαμε το 11ο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν οικολογικό αποτύπωμα στον κόσμο, το 4ο μεγαλύτερο στην Ε.Ε. Ειδικά στη κατανάλωση νερού είχαμε το 2ο μεγαλύτερο στον κόσμο, λόγω της κακοδιαχείρισης των υδάτινων πόρων κυρίως στη γεωργία(87% των αποθεμάτων με υδροβόρες καλλιέργειες και αλόγιστο τρόπο ποτίσματος), αλλά και των «τρύπιων» δικτύων στις πόλεις(π.χ. στο Βόλο έχουμε 40-60% απώλειες στο δίκτυο). Γενικότερα καταναλώναμε σαν χώρα πόρους κατά 181% πάνω από το όριο βιωσιμότητάς της. Είναι φανερό ότι δε μπορούμε να συνεχίσουμε όπως μέχρι τώρα, ούτε να επανέλθουμε στην προ των μνημονίων υπερκατανάλωση.

Ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση

Πρώτα πρώτα θα χρειασθεί σε παγκόσμιο επίπεδο να διεκδικήσουμε τη συνολική διαγραφή χρεών.Παγκόσμια σεισάχθεια! Όχι άλλες «δόσεις» και δάνεια. Οι «παίκτες του παγκόσμιου καζίνου» έπαιξαν και έχασαν. Η σημερινή κρίση χρεών να λυθεί υπέρ των κοινωνιών και όχι υπέρ των «από πάνω»
Στη συνέχεια θα χρειασθεί να επιλέξουμε τη κατεύθυνση της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης. Να στηριχθούμε:

• Στις τοπικές οικονομίες
• Στην αυτοδυναμία των περιοχών και στις δίκαιες ανταλλαγές μεταξύ τους
• Στον επαναπροσδιορισμό των αναγκών και την ικανοποίησή τους όσο γίνεται λιγότερο μέσω των αγορών και με το μικρότερο δυνατό οικονομικό-οικολογικό αποτύπωμα
• Στη διαμόρφωση καινούργιων νοημάτων για τη ζωή, καθώς και στο να ξαναπιάσουμε το νήμα κάποιων παλιότερων που πάνε να χαθούν
• Να βασίσουμε τις κοινωνικές σχέσεις μας  στη γενναιοδωρία -αλληλεγγύη: όποιος φροντίζει για όλους φροντίζει και για τον εαυτό του(το αντίστροφο μας έφερε ως εδώ).
• Να επιδιώξουμε την ατομική εγκράτεια και να στηριχθούμε στην αφθονία των συλλογικών κοινωνικών αγαθών. Κριτήριο η κοινή χρήση πόρων και αντικειμένων και όχι η ατομική κτήση τους.
• Να κατανείμουμε δίκαια την κοινωνικά αναγκαία εργασία σε όλους, ώστε να αντιστοιχεί και λιγότερη στον καθένα.
• Να δημιουργήσουμε γενικότερα ένα νέο ανθρωπολογικό τύπο και ένα νέο πολιτισμικό πρότυπο που θα στηρίζονται στις κοινότητες και το κοινοτικό πνεύμα για κοινή χρήση των αγαθών καιισοκατανομή πόρων και εξουσιών με θεσμούς άμεσης δημοκρατίας

Ειδικά για την Ελλάδα:

• Στήριξη όσο γίνεται περισσότερο στους τοπικούς πόρους κάθε περιοχής και όσον αφορά στη Γεωργία στις τοπικές ποικιλίες και ράτσες
• Τοπική παραγωγή ποιοτική για τις ανάγκες κυρίως της αλυσίδας: αγρότης, κοινότητα, δήμος-περιφέρεια και επικράτεια και όχι οπωσδήποτε με κριτήριο το συγκριτικό πλεονέκτημα στη παγκόσμια αγορά
• Σύνδεση με την τοπική αγορά των μικρών αποστάσεων
• Μεγαλύτερη δυνατότητα συμμετοχής σε θεσμούς αυτοδιαχείρισης μικρής κλίμακας. Πιο εύκολος ο έλεγχος από την τοπική κοινωνία.
• Κοινοτική οργάνωση της καθημερινής ζωής. Να στηριχθούμε στις κοινότητες σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που επιδιώκουμε. Όχι μόνο στις χωρικές(αστικές ή της υπαίθρου), αλλά και στις επαγγελματικές, τις συνεργατικές, της αλληλεγγύης ή τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(π.χ. «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων, κ.λπ.)
• Να μετατρέψουμε τη χώρα σε ζώνη οικο-βιο-γεωργίας και ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα με ποιοτικά προϊόντα
• Να  αναβλαστήσουμε τα καμένα δάση, να αποκαταστήσουμε τις λίμνες ,τα ποτάμια, τους βιοτόπους(έλη), τις παραλίες.
• Να ξαναγίνουμε σε μεγάλο βαθμό κοινωνία των κάθε είδους παραγωγών, πολυλειτουργικών  οικο-αγροτών , οικο-παραγωγών-χειροτεχνών-μεταποιητών.
• Να αποκαταστήσουμε στη διατροφή μας το μεσογειακό διατροφικό μοντέλο με μείωση της κατανάλωσης κρέατος

Να στραφούμε σε:

• Οικοτουρισμό, ηλεκτροκίνηση, εξοικονόμιση ενέργειας, αποκεντρωμένες ΑΠΕ, ενεργειακή αυτονομία δήμων με δημοτικοποίηση μονάδων παραγωγής και δικτύου διανομής ενέργειας.
• Τοπικά βιομηχανικά οικοσυστήματα(απόβλητα μονάδων, επεξεργάσιμη ύλη για άλλες). Επανασύσταση της κλωστοϋφαντουργίας-βιομηχανίας ζάχαρης κ.λπ. Αυτοδιαχείριση και επαναλειτουργία σε νέα βάση από τους εργαζόμενους των επιχειρήσεων που κλείνουν.
• Εσωτερική μετανάστευση με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης. Οικο-κοινότητες με τη μορφή διευρυμένων οικογενειών(όχι γενετικής συγγένειας, αλλά ιδεολογικής συγγένειας), κύτταρα των μελλοντικών χωρικών κοινοτήτων-δήμων.
• Ομάδες παραγωγών, συνεταιριστικές-συνεργατικές δομές παραγωγωαναλωτών για απευθείας διακίνηση χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικά-συνεργατικά μικρά μαγαζιά, δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα.
• Να συρρικνώσουμε το συγκεντρωτικό κεντρικό και περιφερειακό κράτος(Καλλικράτης) μεταφέροντας δικαιοδοσίες και πόρους προς μια όσο γίνεται πιο αποκεντρωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση και κοινωνία.
• Ομάδες παραγωγών, συνεταιριστικές-συνεργατικές δομές παραγωγωαναλωτών για απευθείας διακίνηση χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικά-συνεργατικά μικρά μαγαζιά, δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα.
• Να συρρικνώσουμε το συγκεντρωτικό κεντρικό και περιφερειακό κράτος(Καλλικράτης) μεταφέροντας δικαιοδοσίες και πόρους προς μια όσο γίνεται πιο αποκεντρωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση και κοινωνία.

Απαντούμε στη κρίση δημιουργώντας τον κόσμο που θέλουμε, μέσα στον κόσμο που θέλουμε να ξεπεράσουμε !
Καταλήγοντας λοιπόν συνοπτικά: προτείνουμε να διαμορφωθεί «από τα κάτω» και από τους έλληνες «από κάτω» ένα απαραίτητο ρεαλιστικό και ελκυστικό πρόγραμμα για το ξεπέρασμα της κρίσης και συγχρόνως για τη μετάβαση σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία, που θα στηριχθεί:

• στην οικονομία των βιοτικών αναγκών όσον αφορά στο περιεχόμενο,
• στον συνεργατισμό-συνεταιρισμό όσον αφορά στις σχέσεις παραγωγής,
• στη συλλογική-κοινοτική-δημοτική ιδιοκτησία όσον αφορά στα μέσα παραγωγής,
• στην εγγύτητα και τις μικρές αποστάσεις όσον αφορά στο μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα,
• στην άμεση δημοκρατία των συνελεύσεων και των ανακλητών εκπροσώπων, όσο αφορά στις διαδικασίες αποφάσεων, πολιτικής θέσμισης και διακυβέρνησης.
• Εφαλτήρας για την οικονομία μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας, ο τομέας ένδυσης-υπόδησης, ο ενεργειακός τομέας με αιχμή στις ΑΠΕ και ο τομέας του ήπιου οικοτουρισμού
• Εφαλτήρας για τη διαμόρφωση αντίστοιχης πολιτικής θέσμισης οιτοπικές ριζοσπαστικές κινήσεις πολιτών που παρεμβαίνοντας στις τοπικές κοινωνίες και συμμετέχοντας στις τοπικές εκλογές θα απαιτήσουν «συμμετοχικούς προϋπολογισμούς» στους δήμους.

Όσον αφορά στις Σκουριές:
Σε αντίθεση με την πρόταση καταστροφικής «ανάπτυξης» της Ελντοράντο:

• Ήπια διαχείριση του δάσους από δασικούς συνεταιρισμούς με παραγωγή από τη βιομάζα του-μαζί με τα αγροτικά υπολείμματα-καύσιμης ύλης με τη μορφή πέλετς, βιοαερίου και οργανικού λιπάσματος για τους αγρότες της περιοχής. Στη διαδικασία αυτή θα δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας από την εξόρυξη, καθώς και περισσότερα οικονομικά πλεονεκτήματα για την περιοχή.
• Ήπιο τοπικό τουρισμό: στα ξενοδοχεία και τους ξενώνες π.χ. χρήση τοπικών προϊόντων και τοπικών χεριών για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών
• Οι τοπικές κοινότητες και ο δήμος να γίνουν πρωταγωνιστές όχι μόνο στην αντίσταση προς την εξόρυξη, αλλά και στην στροφή προς την αποανάπτυξη της περιοχής.  

---

[1] Οι ιθύνοντες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού

Λ.Ρακιντζής: Τείχος στην προσπάθειά μου να παραπέμψω επώνυμους

Καταγγελίες του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης στη Βουλή

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  08:00

Ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής στη συνεδρίαση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής 2014. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΛΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (File: 13560759.jpg )

9

emailεκτύπωση  

Αθήνα 

Για προστασία επωνύμων από τους ελέγχους που διενεργεί έκανε λόγο ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής, ενημερώνοντας την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για την έκθεση πεπραγμένων του 2013.

«Υπάρχει όντως μια τάση να μπαίνουν εμπόδια, γραφειοκρατικά και άλλα. Έχετε δει επώνυμο να δικάζεται εύκολα;» αναρωτήθηκε, απαντώντας σε ερωτήσεις του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρή Δρίτσα.

«Λέω το παράπονό μου. Στην προσπάθειά μου να παραπέμψω κάποιους επώνυμους, βρίσκω ένα τείχος. Και στη συνέχεια βγαίνουν απαλλακτικά βουλεύματα για τα οποία δεν μπορώ να κάνω τίποτα», είπε χαρακτηριστικά, ενώ ο κ. Δρίτσας έκανε λόγο για «μεθοδευμένη παραγραφή αδικημάτων για επώνυμους».

Στη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής πολλοί βουλευτές ζήτησαν από τον κ. Ρακιντζή να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία και ονόματα επωνύμων για τους οποίους συνάντησε το «τείχος προστασίας».

Ο Λέανδρος Ρακιντζής ανέφερε ένα νόμο που απαλλάσσει τις διοικήσεις των ΔΕΚΟ από την ευθύνη για τις αποφάσεις τους, λέγοντας: «Υποκρύπτεται αμνηστία, αλλά δεν είμαι εγώ ο αρμόδιος να το κρίνω».

Κατά την παρέμβασή του ο βουλευτής της Ν.Δ. Προκόπης Παυλόπουλος αναφέρθηκε στον επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ Ανδρέα Γεωργίου, ο οποίος αντιμετωπίζει ποινική δίωξη.

«Υπάρχει αντίστοιχο φαινόμενο κάπου αλλού στο δημόσιο, όπου έχει ασκηθεί σε κάποιον δίωξη σε βαθμό κακουργήματος και εκείνος να παραμένει στη θέση του;» ρώτησε και ο κ. Ρακιντζής απάντησε πως δεν είναι θέμα που ανήκει στη δική του αρμοδιότητα, σημειώνοντας ωστόσο ότι ο νόμος πρέπει να εφαρμόζεται πάντα.

Από το Βήμα

Deutsche Welle: Τελευταία η Ελλάδα στην κοινωνική δικαιοσύνη

Η υψηλή ανεργία σημαντικός παράγοντας αδικίας, κυρίως για τους νέους

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  08:44

Στις χώρες της κρίσης πλήττονται περισσότερο οι νέοι από την κοινωνική αδικία.

5

emailεκτύπωση  

Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή της κοινωνικής διάσπασης Βορρά-Νότου, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τις χώρες της κρίσης. Το χάσμα έχει διευρυνθεί και απειλεί τη συνοχή της Ευρώπης.

Το χάσμα των ευκαιριών κοινωνικής συμμετοχής μεταξύ των πλουσίων χωρών του Βορρά και των φτωχότερων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου έχει διευρυνθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να συνιστά απειλή ακόμη και για την ίδια την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, εκτιμά σε μελέτη του που θα δημοσιοποιηθεί την Δευτέρα το γερμανικό Ίδρυμα Bertelsmann. Στην μελέτη του ισχυρού think tank της Γερμανίας υπογραμμίζεται ότι ενώ η οικονομία δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, το επίπεδο της κοινωνικής δικαιοσύνης στις περισσότερες χώρες της ΕΕ μειώνεται. «Εάν παγιωθεί ή οξυνθεί η κοινωνική διάσπαση της ΕΕ, θα τεθεί σε κίνδυνο το μέλλον του πρότζεκτ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» αναφέρουν οι συντελεστές της έρευνας.

Η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα καθορίζει τον χαμηλό βαθμό κοινωνικής δικαιοσύνης 
Σύμφωνα με τον δείκτη κοινωνικής δικαιοσύνης που ανέπτυξαν οι ερευνητές του γερμανικού ιδρύματος, η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση της κατάταξης στο σύνολο των 28 κρατών-μελών της ΕΕ. Στην κορυφή βρίσκεται η Σουηδία, ακολουθούμενη από την Φιλανδία, τη Δανία και την Ολλανδία.

Η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης, η Γερμανία, καταλαμβάνει την έβδομη θέση της κατάταξης όσον αφορά την κοινωνική δικαιοσύνη. Σημειώνεται ότι η Γερμανία είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που κατάφερε να αυξήσει τον βαθμό της κοινωνικής δικαιοσύνης, ωστόσο, «σε πολλά πεδία βρίσκεται στις μεσαίες θέσεις». Η ελαφρά βελτίωση που έχει καταγραφεί οφείλεται στη θετική εξέλιξη που σημειώνεται στη γερμανική αγορά εργασίας.

Αντίθετα, η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για τον χαμηλό βαθμό κοινωνικής δικαιοσύνης που καταγράφει ο δείκτης. Και ακριβώς ο παράγοντας αυτός έχει επηρεασθεί έντονα από την κρίση. Διαπιστώνεται επίσης ότι στις χώρες της κρίσης πλήττονται περισσότερο οι νέοι από την κοινωνική αδικία.

Η οικονομική ισχύς δεν είναι εγγύηση κοινωνικής δικαιοσύνης
Συνολικά, ο «ευρωπαϊκός δείκτης κοινωνικής δικαιοσύνης» του ιδρύματος Bertelsmann εξετάζει στη βάση 35 κριτηρίων 6 πεδία: 1. της αποτροπής της φτώχειας, 2. της πρόσβασης στην εκπαίδευση, 3. της πρόσβασης στην αγορά εργασίας και την 4. υγεία. Εξετάζει επίσης 5. την λεγόμενη δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών και 6. την κοινωνική συνοχή με την αντιμετώπιση των διακρίσεων. Η έρευνα θα διενεργείται στο εξής σε ετήσια βάση.

Ένα από τα βασικά πορίσματα της έρευνας του γερμανικού ιδρύματος είναι ότι «η οικονομική ισχύς είναι μια σημαντική προϋπόθεση, αλλά δεν συνιστά εγγύηση για την κοινωνική δικαιοσύνη». Για τον λόγο αυτόν οι συντελεστές της έρευνας προβαίνουν στην σύσταση το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης να τεθεί στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής. «Οι αναπτυξιακές προοπτικές, στις οποίες μέχρι τώρα δίνεται μεγάλη έμφαση, θα πρέπει να συμπεριλάβουν στο μέλλον και μια ευρεία στρατηγική για την καταπολέμηση της κοινωνικής αδικίας», επισημαίνεται.

Σχολιάζοντας τις εν λόγω επισημάνσεις, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, υπογράμμισε ότι δεν επιτρέπεται να αποδεχόμαστε άπρακτοι στην Ευρώπη τη διεύρυνση του κοινωνικού χάσματος. Σε συνέντευξή του στο Focus, ο Μάρτιν Σουλτς υπογραμμίζει: «Θα πρέπει να κάνουμε κάτι για την καταπολέμηση της υψηλής νεανικής ανεργίας, καθώς αυτή διαβρώνει από μέσα τις κοινωνίες μας».

Από το Βήμα

Η επερχόμενη παγκόσμια επισιτιστική κρίση

Tvxs Άρθρο

09:59 | 14 Σεπ. 2014

Τελευταία ανανέωση 16:10 | 14 Σεπ. 2014

Γιώργος Κολέμπας

  

[...] Η συντριπτική πλειοψηφία των κυβερνήσεων είναι φορείς της ιδεολογίας της «ανάπτυξης» και προωθούν το συγκεκριμένο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο που μας έχει φέρει μέχρι εδώ. Άρα δεν θα πρέπει να περιμένουμε και πολλά πράγματα από τους «από πάνω», εκτός και αν πιεσθούν από ένα παγκόσμιο κοινωνικό κίνημα . Από μια στρατηγική συμμαχία των «από κάτω» ενάντια στη Μόλυνση, στον Καπιταλισμό και την Κλιματική Αλλαγή. Αυτή η στροφή θα εξασφαλισθεί μόνο αν οι «από κάτω» αποφασίσουν να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους. [...] Η επιστροφή στην αγροτο-οικο-γεωργία, θα μας εξασφάλιζε και την ικανοποιητική παραγωγή τροφίμων και την αποφυγή της κλιματικής αλλαγής. Χρειάζεται να γίνει στροφή, να απορριφθεί το παγκόσμιο εμπορικό μοντέλο των πολυεθνικών και να επιλέξουμε τη λεγόμενη «αγροτική» γεωργία και το τελικό επακόλουθό της την οικο-γεωργία(το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου» που εξασφάλιζε το «ζειν») [...] Γράφει ο Γιώργος Κολέμπας

Πριν τη βιομηχανοποιημένη γεωργία, η παραγωγή τροφίμων στηριζόταν στην ανθρώπινη βιοενέργεια-μεγάλο μέρος των πληθυσμών ήταν αγρότες και ζωοεκτροφείς και πολλοί άνθρωποι εργαζόντουσαν πολύ στον τομέα της γεωργίας-καθώς και στην βιοενέργεια των ζώων που χρησιμοποιούνταν βοηθητικά στις αγροτικές εργασίες.

Στη βιομηχανική περίοδο μειώθηκε η χρήση της βιοενέργειας -μειώθηκαν οι αγρότες και η χρήση των ζώων στις εργασίες- και αυξήθηκε στο έπακρο η χρήση των μηχανών και των ορυκτών καυσίμων που τα κινούσαν. Η φθηνή ενέργεια από τα ορυκτά καύσιμα έκαναν τη χρήση των γεωργικών μηχανημάτων(τρακτέρ κλπ.) οικονομικά συμφέρουσα σε σχέση με τα ανθρώπινα χέρια.

Η μηχανοποίηση της γεωργίας με τη σειρά της πολλαπλασίασε την παραγωγικότητα των ανθρώπων(ένας αγρότης π.χ. μπορούσε να αποδώσει «πολλαπλασιαστικά», όσο εκατοντάδες στο παρελθόν). Έτσι αυξήθηκε κατακόρυφα η παραγωγή φθηνών τροφίμων, ενώ μειώθηκε ο αγροτικός πληθυσμός παντού όπου υπήρξε βιομηχανοποίηση. Στα πλαίσια όμως αυτού του κόσμου «δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα»!

Μειώθηκε η προσφορά βιοενέργειας;Αντικαταστάθηκε από την αύξηση της κατανάλωσης των άλλων μορφών ενέργειας κύρια της φθηνής των ορυκτών καυσίμων. Έχουμε μάλιστα υπερκατανάλωσή της, αφού στην μηχανοποιημένη παραγωγική διαδικασία της τροφής καταναλώνονται κατά μέσο όρο περισσότερες μονάδες ορυκτής ενέργειας για να παραχθεί μία μονάδα διατροφικής ενέργειας. Αυτό μπορούσε να γίνεται όσο υπήρχαν φθηνά ορυκτά καύσιμα και σε μεγάλες ποσότητες.

Σήμερα όμως υπάρχει μια αντιπαραγωγικότητα στη βιομηχανοποιημένη γεωργία. Και αυτό για 3 λόγους:

1. Τα αποθέματα των ορυκτών καυσίμων αρχίζουν να μειώνονται παγκοσμίως. Η εξόρυξη πετρελαίου π.χ. ξεπέρασε το κορυφαίο σημείο(Pick oil). Οι εταιρείες εξόρυξης συνεχίζουν σε δυσπρόσιτες περιοχές και σε μεγάλα βάθη ή χρησιμοποιούν καταστροφικές τεχνικές όπως το Fracking για το λιθοσφαιρικό αέριο, γιατί το εύκολο να εξορυχθεί πετρέλαιο –άρα και το φθηνό-έχει τελειώσει. Έτσι θα αναγκασθούν να δαπανήσουν πολλά περισσότερα σε χρήματα και φυσικούς πόρους για να παραχθεί ένα βαρέλι πετρελαίου. Κάποια στιγμή η δαπάνη αυτή των πόρων για να εξαχθεί ένα βαρέλι, θα ξεπεράσει την αξία της απόδοσης ενός βαρελιού πετρελαίου, άρα η εξόρυξη θα γίνει αντιπαραγωγική.
2. Έχουμε εξάντληση των αποθεμάτων νερού και ως γνωστόν το νερό είναι απαραίτητο για την γεωργία. Μετά το 1980 κυρίως και με τις σύγχρονες μεθόδους ποτίσματος βασικά από τους μεγαλοαγρότες (αυτόματη άρδευση με μπεκ και μέρα μεσημέρι με αποτέλεσμα την εξάτμιση μεγάλου μέρους του νερού), υπήρξε ανεύθυνη χρήση του νερού στη γεωργία. Υπήρξε επίσης έλλειψη προνοητικότητας από τα κράτη και κυρίως από τις εταιρείες ύδρευσης των πόλων που δεν επισκευάζουν τα τρύπια δίκτυα ύδρευσης με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες απώλειες νερού-μέχρι και 40% ή και 50% σε κάποιες περιπτώσεις. Παράλληλα η επιλογή υδροβόρων καλλιεργειών απαίτησαν γεωτρήσεις παντού(πχ. στον κάμπο της Θεσσαλίας μέχρι και 400 μέτρα βάθος) με συνέπεια την υποχώρηση, την υφαλμύρωση ή  και την στέρευση πολύτιμων υδροφόρων οριζόντων. Από την άλλη η μέθοδος Fracking για την εξόρυξη του φυσικού αερίου από τα ίδια εδάφη που καλλιεργούνται δηλητηριάζει τον υδροφόρο ορίζοντα, με τα χημικά που χρησιμοποιούνται, ενώ καταναλώνει τεράστιες ποσότητες νερού και προκαλεί απόγνωση στους γειτονικούς αγρότες - με αρκετούς κερδοσκόπους να βλέπουν ευκαιρίες, από την εκμετάλλευση των αναγκών καθαρού νερού. Εξάλλου η κλιματική αλλαγή θα μειώσει τη χιονόπτωση με αποτέλεσμα να μειωθεί και η τροφοδοσία των υπαρχόντων πηγών νερού( οι αυξημένες καταρρακτώδεις βροχές δεν θα εμπλουτίζουν τις πηγές, γιατί το νερό τους με τους χειμάρους και τα ποτάμια καταλήγουν στη θάλασσα και όχι στον υδροφόρο ορίζοντα). Όλο και περισσότερες πηγές θα στερεύουν λοιπόν στο μέλλον με επίπτωση και στην παραγωγικότητα της γεωργίας.
3. Μειώνεται η δυνατότητα των οικοσυστημάτων για απορρόφηση των αυξημένων εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου και των άλλων καυσαερίων και απόβλητων της παραγωγικής διαδικασίας. Αυτό έχει διαπιστωθεί από πολλές επιστημονικές μελέτες. Το αποτέλεσμα είναι ήδη εδώ. Η περίσσεια αυτών των αερίων που δε μπορούν να απορροφηθούν από τη βιόσφαιρα και τους ωκεανούς καταλήγουν στην ατμόσφαιρα. Εδώ έχουμε αύξηση της περιεκτικότητάς τους(έφθασαν σε ύψος ρεκόρ το 2013 του «ισοδύναμου» διοξειδίου του άνθρακα( βλέπε:http://www.topikopoiisi.com/902rhothetarhoalpha/-wmo-2013) με αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση του κλίματος. Οι ενδείξεις για επικείμενη κλιματική αλλαγή υπάρχουν ήδη εδώ και κάποια χρόνια. Και φαίνεται ήδη η μείωση της παραγωγικότητας της γεωργίας λόγω επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Ένας επιπλέον λόγος, ο οποίος όμως δεν αφορά μόνο τη βιομηχανική γεωργία, αλλά και την εναλλακτική γεωργία που αρχίζει να αναπτύσσεται, είναι ότι αρχίζουν να μειώνονται οι μέλισσες παντού. Αυτές δεν παράγουν μόνο μέλι, αλλά επεικονιάζουν το 90% των φυτών, όντας μια τεράστια εργατική δύναμη, που θα είναι αδύνατο να αντικατασταθεί από την ανθρώπινη. Αν εκλείψουν όπως αρχίζει να συμβαίνει ήδη στις ΗΠΑ(μέχρι και 60%-70% μείωση στα σμήνη τους) και στην Ευρώπη[1](έχει ανησυχήσει και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή), τότε θα υπάρξει σίγουρα μείωση των συγκομιδών στο 90% των καλλιεργειών τουλάχιστον.

Για τους παραπάνω λόγους, όταν γίνουν αυτοί αντιληπτοί από τους κάθε είδους «επενδυτές» του αγροδιατροφικού συστήματος, θα έχουμε και την όξυνση της αγροδιατροφικής κρίσης. Θα έχουμε ένα πραγματικό κραχ, που μπροστά του θα ωχριά το πρόσφατο χρηματοπιστωτικό κραχ. Θα πάψουν να υπάρχουν φθηνά τρόφιμα, γιατί θα αυξηθούν στο έπακρο τα κόστη της καλλιέργειας-εκτροφής, της συγκομιδής, της αποθήκευσης, της συντήρησης, της ψύξης, των μεταφορών και της διανομής.

Τα πρώτα δείγματα αυτής της κρίσης τα βλέπουμε ήδη:

• Ενώ η παγκόσμια προσφορά τροφίμων-προς το παρόν- είναι παραπάνω από επαρκής, ταυτόχρονα 1 δισ. ανθρώπων υποσιτίζεται
 • Οι κλιματικές αλλαγές οδηγούν σε μείωση και καταστροφή παραγωγής
• Αύξηση ζήτησης στην ΝΑ Ασία- άνοδος πολυπληθών μεσαίων τάξεων και αλλαγή διατροφικού μοντέλου(αύξηση της ζήτησης και εδώ σε ζωικά προϊόντα).
• Κερδοσκοπία στις τιμές στο χρηματιστήριο των δημητριακών
• Το 30% της παραγόμενης τροφής πάει στα σκουπίδια.

Σύμφωνα με τον FAO, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων: 1,3 δισεκατ. τόνοι τροφίμων καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια και τις χωματερές, χωρίς να καταναλωθούν. Για να παραχθεί όλη αυτή η πεταμένη τροφή καλλιεργούνται κάθε χρόνο από τους αγρότες 14 δισεκ. στρέμματα, δηλαδή το 28% των συνολικών καλλιεργούμενων εδαφών.

• Έλεγχος παραγωγής-διανομής τροφής από μεγάλες πολυεθνικές: π.χ. 5 πολυεθνικές ελέγχουν το 75% των σιτηρών, 2 το 50% της παραγωγής μπανάνας, 3 τη παγκόσμια παραγωγή τσαγιού, ενώ 30 πολυεθνικές ελέγχουν το 1/3 των επεξεργασμένων τροφών.

• Οι γεωργοί βασικά είναι παραγωγοί πρώτων υλών για τη βιομηχανία και όχι για τον εαυτό τους , τις κοινότητές τους και τις τοπικές αγορές.

• Οι καταναλωτές είναι εξαρτημένοι πλήρως από την αγορά μέσω των αλυσίδων. Πληρώνουν μέχρι και 4-6 φορές παραπάνω από την τιμή παραγωγού.

• Έχουμε παρακμή υπαίθρου, μείωση αγροτικού πληθυσμού, συρρίκνωση αγροτικών κοινοτήτων και εσωτερικούς-εξωτερικούς μετανάστες.

Μεγάλες εκτάσεις χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή με απώλεια αρχικής ενέργειας κατά 65-90%: στα βιομηχανοποιημένα συστήματα καταναλώνονται 300 μονάδες πόρων, για να παραχθούν 100. Η βιομηχανική γεωργία να είναι πλέον αντιπαραγωγική, ενώ η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών για αγροκαύσιμα διεκδικεί μεγάλες εκτάσεις υπέρ του «οδηγού» και εις βάρος του «υποσιτισμένου».

• Έχουμε πατεντοποίηση των σπόρων και των ποικιλιών  με «βιοπειρατεία» των γενετικών πόρων από τις εταιρείες.

• Το συνολικό παγκόσμιο αγροτοδιατροφικό σύστημα(παραγωγή, συντήρηση, συσκευασία, ψύξη, μεταφορές γεωργ. προϊόντων, διανομή στα σουπερμάρκετς κ.λπ.) είναι υπεύθυνο σχεδόν για το 50% του φαινομένου του «θερμοκηπίου».   

Ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση στην επερχόμενη αυτή κρίση;

Η επιστροφή στην αγροτο-οικο-γεωργία, θα μας εξασφάλιζε και την ικανοποιητική παραγωγή τροφίμων και την αποφυγή της κλιματικής αλλαγής.
Χρειάζεται να γίνει στροφή, να απορριφθεί το παγκόσμιο εμπορικό μοντέλο των πολυεθνικών και να επιλέξουμε τη λεγόμενη «αγροτική»  γεωργία και το τελικό επακόλουθό της την οικο-γεωργία( το οικο- όχι μόνο με την έννοια του οικολογικού, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «οίκου» που εξασφάλιζε το «ζειν»)

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει στροφή στη γεωργία που θα στοχεύει στην όλο και μεγαλύτερη αυτοδυναμία της αλυσίδας: αγρότης - κοινότητα - περιοχή - επικράτεια. Για τους αγρότες σημαίνει ότι θα παράγουν πρώτα για τις ανάγκες τις δικές τους (τουλάχιστον να παράγουν ένα μέρος της τροφής τους) και στη συνέχεια να παράγουν για τις ανάγκες της περιοχής τους και της χώρας.

Από ανάγκη πρέπει να εφαρμόσουν αυτό που λέγεται «πολυλειτουργικότητα». Η δραστηριότητά τους να έχει πολλές πλευρές: οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική. Η δουλειά τους θα έχει και κάποια πλευρά μη άμεσα κερδοφόρα, όπως π.χ. για την αποκατάσταση της ισορροπίας στην περιοχή. Θα παράγουν, θα μεταποιούν οι ίδιοι το προϊόν τους και θα το διακινούν δημιουργώντας θέσεις εργασίας. Θα προστατεύουν το περιβάλλον, θα αποκτούν σχέσεις με την τοπική κοινωνία και θα γίνονται παράγοντες ζωής της κοινότητας, προωθώντας την κοινοτίστικη αντίληψη και βοηθώντας να κρατηθεί ζωντανή η περιοχή τους και γενικότερα η κοινωνία της υπαίθρου.

Ξεφεύγοντας απ’ τη νοοτροπία της απλής εμπορευματικής διαδικασίας, όπου ο αγρότης παράγει για να παραδώσει στον έμπορο ή το βιομήχανο και στη συνέχεια να εισπράξει και να τρέφεται ο ίδιος και η οικογένειά του απ’ το σούπερ μάρκετ, θα εμπλουτίσει με τέτοια στοιχεία τη ζωή του, που θα την κάνει επιθυμητή και για τα παιδιά του, ώστε να μη φεύγουν απ’ τον τόπο τους.

Αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό τους μεσάζοντες, θα παίρνει σωστές και δίκαιες τιμές. Απ’ την άλλη, τη στιγμή που ο πολυλειτουργικός αγρότης θα παράγει και για τον εαυτό του, είναι φανερό ότι θα μπει πιο εύκολα στη λογική της υγιεινής τροφής, γιατί δεν θα θέλει να τρώει τα δηλητήρια, που πριν με ελαφριά καρδιά χρησιμοποιούσε, επειδή παρήγαγε για την απρόσωπη αγορά.

Έτσι θα στραφεί πιο εύκολα προς την Οικολογική γεωργία (με τη μορφή των βιοκαλλιεργειών, της βιοδυναμικής καλλιέργειας ή της φυσικής και περμακουλτούρας). Επίσης πιο εύκολα θα αναδιαρθρώσει τις ανάγκες του και θα ξεφύγει απ’ τον καταναλωτισμό και τις εξωτερικές εισροές. Θα αναγκασθεί να επανέλθει σε είδη και ποικιλίες που δεν θα χρειάζονται χημική υποστήριξη, αλλά θα είναι δοκιμασμένες στην περιοχή, δηλ. στις ξεχασμένες ντόπιες ποικιλίες και ράτσες και θα ξεφύγει απ’ τα υβρίδια και απ’ τα γενετικά τροποποιημένα.

Και δεν θα παράγει μόνο αρκετά και υγιεινά προϊόντα με τον τρόπο που θα καλλιεργεί και θα αντιμετωπίζει το έδαφος και τα άλλα είδη ζωής. ‘Οντας αναγκασμένος να εξυγιάνει πρώτα -πρώτα το έδαφος και να φροντίζει να έχει όλο και περισσότερη οργανική ουσία, που είναι απαραίτητη για την παραγωγή του, θα συμβάλει αντικειμενικά και στη λύση για την αποφυγή της κλιματικής αλλαγής. Το πώς το εξηγούμε στο κείμενό μας: Γεωργία και Κλιματική Αλλαγή στο:http://www.topikopoiisi.com/theta941sigmaepsiloniotasigmaf/13

Η αειφόρος μικρής κλίμακας οικογενειακή γεωργία είναι εντάσεως εργασίας (άρα δημιουργεί πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από την μηχανοποιημένη γεωργία) και απαιτεί λίγα καύσιμα, αυτή θα συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό και στην «ψύξη» της γης.

Μια τέτοια ριζική αλλαγή των μεθόδων καλλιέργειας και εκτροφής καθώς και του τρόπου διατροφής μας θα απαιτήσει σαφώς θεμελιώδεις αλλαγές.  Οι τρέχουσες πολιτικές κατά των αγροτογεωργών, όπως οι νόμοι που ευνοούν την ιδιωτικοποίηση και την μονοπώληση των σπόρων και οι κανονισμοί για την προστασία των εταιρειών, οι οποίοι έχουν εξοντώσει τα παραδοσιακά συστήματα τροφίμων, θα έπρεπε να καταργηθούν. Οι υπάρχουσες τάσεις για αυξημένη συγκέντρωση της γης και για επέκταση της βιομηχανικής γεωργίας θα πρέπει να αντιστραφούν:

• Εκατομμύρια γεωργών -αγροτικών κοινοτήτων θα πρέπει να αποκτήσουν τη δυνατότητα να κάνουν τις απαραίτητες αμειψισπορές, να οργανώνουν την αγρανάπαυση και να δημιουργούν βοσκότοπους, ώστε να μπορούν να επιστρέφουν στο έδαφος πάνω από 7 δισεκατομμύρια τόνους οργανικής ουσίας κάθε χρόνο.
• Προώθηση υγιούς και βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής. Αυτό περιλαμβάνει κατανάλωση λιγότερης ενέργειας, παραγωγή βιοαερίου και ηλιακής ενέργειας στα αγροκτήματα - και όχι σε μεγάλο βαθμό προώθηση της παραγωγής βιοντίζελ, όπως συμβαίνει σήμερα.
• Εφαρμογή γεωργικών και εμπορικών πολιτικών σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο για την υποστήριξη της τοπικής παραγωγής- διανομής-αγοράς-κατανάλωσης τροφίμων με στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτοδυναμία -αυτάρκεια. Αυτό περιλαμβάνει την απαγόρευση των επιδοτήσεων που οδηγούν σε ντάμπινγκ των φτηνών τροφίμων στις αγορές.
• «Από-ανάπτυξη» στη παραγωγή κρέατος για μια ζωοεκτροφή στα πλαίσια ολοκληρωμένων αγροκτημάτων.
• Εκπαίδευση αντίστοιχη των πολυλειτουργικών αγροτών και των νέων γενιών μέσα από την αντίστοιχη στροφή του εκπαιδευτικού συστήματος

Όλα τα προηγούμενα απαραίτητα μέτρα -με τα υφιστάμενα καθεστώτα διακυβέρνησης- θα χρειασθεί να παρθούν από τις κυβερνήσεις παντού. 

Όμως η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των κυβερνήσεων είναι φορείς της ιδεολογίας της «ανάπτυξης» και προωθούν το συγκεκριμένο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο που μας έχει φέρει μέχρι εδώ. Άρα δεν θα πρέπει να περιμένουμε και πολλά πράγματα από τους «από πάνω», εκτός και αν πιεσθούν από ένα παγκόσμιο κοινωνικό κίνημα . Από μια στρατηγική συμμαχία των «από κάτω» ενάντια στη Μόλυνση, στον Καπιταλισμό και την Κλιματική Αλλαγή. Αυτή η στροφή θα εξασφαλισθεί μόνο αν οι «από κάτω» αποφασίσουν να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους.

Με ποιο τρόπο; Αυτό είναι το ερώτημα που θα χρειασθεί να απαντηθεί στο επόμενο –όσο γίνεται πιο άμεσο-διάστημα.

Για τη χώρα μας, που το ζοφερό αύριο το βιώνουμε ήδη, μπορούμε να διατυπώσουμε πιο συγκεκριμένα βήματα για να αντιμετωπίσουμε την επερχόμενη διατροφική κρίση:

• Η «Αγροτική» γεωργία, οικο-γεωργία που θα ικανοποιεί τις βιοτικές ανάγκες της αλυσίδας: αγρότης-κοινότητα-δήμος-περιοχή-χώρα.

• Ο «Πολυλειτουργικός» αγρότης με ολοκληρωμένα αγροκτήματα με πολλά διαφορετικά είδη ζωντανών-ζωϊκών,φυτικών, με βελτιωμένο έδαφος και περιβάλλον, με ντόπια βιοποικιλότητα, με μεταποίηση-διάθεση προϊόντων με κοινοτίστικη αντίληψη για αναζωογόνηση της υπαίθρου και όχι για τις επιδοτήσεις.

• Η μετατροπή της χώρας σε ζώνη οικο-καλλιέργειας, ελεύθερης από μεταλλαγμένα, με πέρασμα από το χημικό τρόπο παραγωγής σε βιολογικό, βιοδυναμικό ή φυσικό τρόπο παραγωγής καθώς και της αεικαλλιέργειας (permacalture). Τα με τέτοιο τρόπο παραγόμενα προϊόντα θα έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και για τις εξαγωγές τους.

• Η λογική της υγιεινής τροφής(παραγωγή και για τον ίδιο και για την τοπική αγορά και όχι για την απρόσωπη αγορά).

• Αποφυγή των μεσαζόντων- σωστές και δίκαιες τιμές, με βιώσιμη παραγωγή της εγγύτητας για ικανοποίηση βιοτικών αναγκών μέσω της διανομής της εγγύτητας(μικρές διαδρομές από την παραγωγή στην κατανάλωση).

• Αναδιάρθρωση αναγκών- αντικαταναλωτισμός - μείωση εξωτερικών εισροών-ανθεκτικές ντόπιες ποικιλίες και ράτσες(ΠΟΠ, ΠΓΕ, κ.λ.π.). Αποκατάσταση του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου με μείωση της κατανάλωσης κρέατος.

• Μεταποίηση των γεωργικών σε προϊόντα διατροφής και ένδυσης(π.χ. ανασύσταση κλωστοϋφαντουργείων, που σήμερα έχουν μετακομίσει σε γειτονικές χώρες χαμηλού εργατικού κόστους,  ανασύσταση της βιομηχανίας ζάχαρης).

• Εξοικονόμιση και αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ εγκαθιστώντας στα υπόστεγα, στις αποθήκες, στα σπίτια κ.λπ. μικρά αποκεντρωμένα συστήματα.

• Αγροτουρισμός(ταυτόχρονα ξενοδόχοι, μάγειροι, κ.λ.π). Κατάργηση λεηλασίας θάλασσας από τα μεγάλα αλιευτικά, αναζωογόνηση με την παράκτια αλιεία.

• Αναβλάστηση δασών, σταμάτημα ερημοποίησης, αποκατατάσταση άγριας φύσης, ποταμών λιμνών παραλιών, αναζωογόνηση εδαφών αποκαθιστώντας την οργανική ύλη και τον εδαφολογικό άνθρακα, ώστε να απορροφήσουμε τα επόμενα χρόνια τη περίσσια του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας(αιτία για τη κλιματική αλλαγή-καταστροφή που έρχεται αν δεν το κάνουμε).

• Ομάδες-συνεταιρισμοί νέας μορφής(με άμεση δημοκρατία στα πλαίσιά τους), κολεκτιβίστικες δομές αγροτικής παραγωγής, «διευρυμένες» οικογένειες, οικοκοινότητες(κοινό ταμείο), εναλλακτικά δίκτυα διανομής, συνεταιρισμοί παραγωγοκαταναλωτών, «καλάθια» και μικρά συνεταιριστικά μαγαζιά, συνεργασία με  κινήματα καταναλωτών για «κοινωνικά στηριζόμενη γεωργία».

• Δίκτυα διανομής και ανταλλαγής προϊόντων-υπηρεσιών με τοπικά νομίσματα ή αχρήματα.

• Διάθεση δημόσιας και δημοτικής γης σε νέους αγρότες και ομάδες ανέργων για μετεγκατάσταση. Καταλήψεις κρατικής και εκκλησιαστικής γης από κινήματα ανέργων-σε περίπτωση που δεν τους διατίθεται- για προσπάθεια αυτοαξιοποίησης της παραγωγικής τους δυνατότητας-εγκατάσταση σε παρατημένα χωριά.

• Καλλιέργεια αστικής και περιαστικής δημοτικής γης –δημοτικοί λαχανόκηποι από κινήματα γειτονιάς, από συνταξιούχους ή «καλλιεργητές του σαβατοκύριακου» και του «ελεύθερου χρόνου».

• Εσωτερική αντίστροφη μετανάστευση(όχι εξωτερική στην οποία στρέφονται πολλοί άνεργοι νέοι σήμερα) με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης.

• Το σημερινό 9-10% των ελλήνων αγροτών δεν μπορούν να θρέψουν το υπόλοιπο 90% με υγιεινά προϊόντα διατροφής. Για την αυτάρκεια θα χρειασθεί να ασχοληθούν περισσότεροι με τη γεωργία. Περισσότερα για την επιστροφή στη γεωργία στο:http://www.topikopoiisi.com/3/post/2012/09/34.html
 
Κοινωνικοποίηση –τοπικοποίηση του αγροτοδιατροφικού τομέα, και όχι εταιριοποίησή του(πράγμα που επιδιώκεται από την Ε.Ε). Μόνο τότε ο τομέας θα αναδειχθεί σαν κινητήρας που θα βγάλει τη χώρα από το σημερινό αδιέξοδο.

Όλες οι προηγούμενες προτάσεις δε θα πρέπει να περιμένουμε να τις υλοποιήσει η σημερινή κυβέρνηση των «μνημονίων», ούτε πιθανά μια αυριανή κυβέρνηση της αριστεράς. Μπορούν να υλοποιηθούν από τώρα, από τους «από κάτω» της ελληνικής κοινωνίας, αρκεί να αποφασίσουν να παρατήσουν την «γκρίνια», να βγουν από την σημερινή τους «απάθεια» και να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Τα 3000 κοινοτικά εγχειρήματα της κοινωνικής και αλληλέγγυας συνεργατικής οικονομίας που έχουν δημιουργηθεί τελευταία στη χώρα, δείχνουν ότι κάτι άρχισε να κινείται. Αυτά πρέπει να στηριχθούν από όλους και ιδίως από τους νέους και άνεργους –που δεν θα πρέπει να επιλέγουν τη φυγή προς το εξωτερικό-και να επεκταθούν σε όλα τα επίπεδα.

Γιώργος Κολέμπας

---
Άρθρο δημοσιευμένο στα πλαίσια της έρευνας για τις αιτίες και τις λύσεις της κρίσης.

[1] Για τις αιτίες που εξαφανίζονται οι μέλισσες διαβάστε την ανάρτησή μας:http://topikopoiisi.blogspot.de/2010/12/blog-post_14.html