Μεγάλο ποσοστό των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν βαθιά άγνοια για την προέλευση της τροφής

Η εκτεταμένη άγνοια των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας σχετικά με την προέλευση των τροφίμων αλλά και κακές διατροφικές συνήθειες αποκαλύφθηκαν από μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα σε 1.000 παιδιά ηλικίας τεσσάρων έως δώδεκα ετών για να αξιολογηθεί η γενικότερη γνώση τους για τη διατροφή. Κάποια από τα ευρήματα είναι όχι μόνο απίστευτα αλλά αποκαλύπτουν και το μέγεθος του προβλήματος που πιθανόν να μην αφορά μόνο το Ηνωμένο Βασίλειo

SHARES:7

Ένα στα πέντε παιδιά δεν γνώριζαν ότι τα αυγά προέρχονταν από ζώα, ενώ περισσότερα από ένα στα δέκα παιδιά θεωρούσαν ότι οι μπάρες σοκολάτας φυτρώνουν στα δέντρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το 20% των παιδιών δεν ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν ένα βατόμουρο. Και αυτό, παρά το ότι ένα στα τέσσερα παιδιά είχε φάει το συγκεκριμένο φρούτο μόλις μια εβδομάδα πριν από τη δοκιμή. Η έρευνα έδειξε επίσης ότι το ένα τρίτο των παιδιών δεν ήταν σε θέση να ξεχωρίσει  ένα μάνγκο από ένα μήλο. Ωστόσο, τα παιδιά φαίνεται να είναι πιο εξοικειωμένα με τα τρόφιμα που αγοράζονται συνήθως ολόκληρα, όπως είναι το αβοκάντο το οποίο προσδιορίστηκε από το 75% των παιδιών. Τα παιδιά ταυτοποίησαν εύκολα τα τρόφιμα που συνήθως εμφανίζονται ως emojis, ανέφεραν οι ερευνητές.

Επιπλέον, τα παιδιά που ζουν στις πόλεις έπαιρναν περισσότερα ρίσκα και ήταν πιο ανοιχτά στις επιλογές των τροφίμων σε σύγκριση με εκείνα που ζούσαν σε αγροτικές περιοχές. Η έρευνα έδειξε ότι περίπου το 1/3 των παιδιών που έτρωγαν τακτικά τροπικά φρούτα όπως το μάνγκο ή ο ανανάς, κατοικούν στο Λονδίνο. Ωστόσο, τα παιδιά που ζουν σε αστικές περιοχές είχαν φτωχότερες γνώσεις σχετικά με τις πηγές των τροφίμων, ενώ μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που ζουν σε αγροτικές περιοχές γνώριζαν ότι τα αυγά προέρχονταν από ζώα.

Οι διατροφολόγοι σημειώνουν ότι τα φρέσκα προϊόντα είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της δίαιτας ενός παιδιού, καθώς συμβάλλουν πραγματικά τόσο στην σωματική όσο και στη διανοητική ανάπτυξή του στα αρχικά στάδια της ζωής του αλλά και και στη γενικότερη ποιότητα του τρόπου ζωής του. Παρόλο όμως που οι σύγχρονες τάσεις των τροφίμων έχουν επιτρέψει σε πολλά παιδιά να τρώνε πιο περίεργα συστατικά σε σύγκριση με την προηγούμενη γενιά, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη κατανόησης για ορισμένα από τα πιο απλά συστατικά. 

Η πρόσφατη δημοσκόπηση ήταν μόνο μια από τις πολλές έρευνες που αντικατοπτρίζουν την κακή γνώση των τροφίμων από τα παιδιά. Μόλις πέρυσι, μια άλλη έρευνα αποκάλυψε ότι το 1/3 των παιδιών στην Αγγλία πιστεύουν ότι οι αγελάδες τρώνε πίτσα και σάντουιτς, ενώ το 20% των παιδιών ηλικίας πέντε ετών θεωρούν ότι οι σοκολάτες προέρχονται από αυγά. Η έρευνα έδειξε επίσης ότι το 11% των παιδιών πιστεύουν ότι το γάλα ήρθε κατευθείαν από το σούπερ μάρκετ, ενώ 9% δηλώνουν ότι τα φυτά είναι ζωτικά συστατικά στην παραγωγή σοκολάτας. Ενώ μερικά από τα ευρήματα είναι διασκεδαστικά, παράλληλα πρέπει και έχουν προβληματίσει τους ειδικούς που επισημαίνουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα ώστε η γεωργία, η κτηνοτροφία και η προέλευση των τροφίμων να αξιολογηθούν όπως τους αξίζει τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς τους. 

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Linking Environment and Farming (Leaf) έδειξε ότι ένα στα πέντε παιδιά δεν γνώριζε ότι το μπέικον προέρχεται από χοίρους. Η δημοσκόπηση έδειξε επίσης ότι ένα στα είκοσι  παιδιά πιστεύουν ότι οι χοίροι παράγουν τυρί. Η ίδια δημοσκόπηση αποκάλυψε ότι το 5% των παιδιών πιστεύουν ότι φράουλες αναπτύσσονται μέσα στο ψυγείο, ενώ 6% πιστεύουν ότι τα φρούτα αναπτύσσονται σε δέντρα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το 28% των παιδιών δεν γνωρίζουν ότι τα καρότα μεγαλώνουν κάτω από το έδαφος, ενώ 9% πιστεύουν ότι τα λαχανικά μεγαλώνουν σε ένα θάμνο.

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγή: DailyMail.com

BlackRock, η εταιρεία στην οποία «ανήκει» ο κόσμος

blackrock_04.jpg

Είναι ίσως η πιο ισχυρή εταιρεία στον κόσμο, με οικονομική δύναμη που καθιστά τον έλεγχό της δύσκολο ακόμα κι από μεγάλα κράτη, και όμως λίγοι γνωρίζουν έστω το όνομά της. Η ανάμιξή της στην ευρωκρίση εξοικείωσε περισσότερο το ελληνικό κοινό μαζί της

21.05.2018, 14:50 | Ετικέτες:  κρίση, Ευρώπη, Μνημόνιο, τράπεζες

Συντάκτης: 

Νικόλας Λεοντόπουλος (Investigate Europe)

Η εταιρεία BlackRock, που ίδρυσε ο Λάρι Φινκ το 1988, μέσα σε μόλις 30 χρόνια έγινε ο πιο μεγάλος επενδυτής στον κόσμο.

Διαχειρίζεται 6,3 τρισεκατομμύρια δολάρια για λογαριασμό των πελατών της (συνταξιοδοτικών ταμείων κ.ά.).

Συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο με δικαιώματα ψήφου σε 17.000 εταιρείες, μεταξύ των οποίων οι Apple, Microsoft, Google, Bayer Monsanto, HSBC, Deutsche Bank, British American Tobacco, Nestlé, Shell, BP.

Μαζί με τους διαχειριστές κεφαλαίων Vanguard και State Street αποτελούν τον μεγαλύτερο μέτοχο στο 88% του δείκτη S&P 500, των μεγαλύτερων επιχειρήσεων των ΗΠΑ.

Επεξεργάζεται δεδομένα σχετικά με κεφάλαια ύψους 20 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό 30.000 επενδυτικών χαρτοφυλακίων σε πραγματικό χρόνο μέσω της πλατφόρμας Aladdin η οποία πραγματοποιεί 250.000 εμπορικές συναλλαγές τη μέρα.

Γιατί είναι σημαντική για την Ελλάδα

H BlackRock είναι μέτοχος στις 23 από τις 25 εισηγμένες εταιρείες του δείκτη FTSE 25, τις κατά τεκμήριο μεγαλύτερες εταιρείες της χώρας.

Εμμεσα ή άμεσα είναι μέτοχος σε τρεις από τις πιο σημαντικές (και αμφιλεγόμενες) επενδύσεις επί ελληνικού εδάφους: στις Σκουριές (1ος μέτοχος της Eldorado Gold), στο mall της Ακαδημίας Πλάτωνος (100% έλεγχος), στα περιφερειακά αεροδρόμια (μετοχική συμμετοχή στη Fraport).

Ο πιο κρίσιμος όμως ρόλος της είναι αυτός που άπτεται των στενών σχέσεών της με το κράτος και την τρόικα.

Στα χρόνια της ελληνικής κρίσης, η BlackRock επιλέχθηκε τόσο από την Τράπεζα της Ελλάδος (έξι φορές) όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να ασκήσει έλεγχο στο τραπεζικό σύστημα και να παράσχει συμβουλές, παρότι η εταιρεία την ίδια στιγμή είχε επενδυτικά συμφέροντα.

Ελληνικές κυβερνήσεις και εποπτικές αρχές αλλά και ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της ΕΚΤ, επί χρόνια επιμένουν ότι όλα έγιναν σωστά. Οπως θα δούμε, η έρευνα του Investigate Europe οδηγεί σε αρκετά διαφορετικά συμπεράσματα.

Αλλά η είδηση αφορά την Ελλάδα μετά την κρίση. Η BlackRock πλανιέται ως φάντασμα περισσότερο αφού σχεδόν κανείς δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία της, στην πιο δύσκολη συζήτηση της εποχής, για το μέλλον των συντάξεων.

Περισσότερα γι’ αυτό στο τελευταίο μέρος της έρευνάς μας.

Τι έδειξε η έρευνα του Investigate Europe

1. Η BlackRock αλλάζει θεμελιωδώς τις δομές του κλασικού καπιταλισμού μέσω της ισχύος την οποία έχει αποκτήσει ως ο μεγαλύτερος επενδυτής-μέτοχος στον κόσμο.

2. Ο έλεγχος που ασκεί όχι μόνο σε μεμονωμένες εταιρείες αλλά και οριζοντίως σε κλάδους της οικονομίας περιορίζει τον ανταγωνισμό και διαμορφώνει συνθήκες μονοπωλίου.

3. Η εταιρεία μέσα από διαρκείς μεταμορφώσεις αλλάζει συνεχώς «καπέλα»: πότε μέτοχος και πότε σύμβουλος, πότε επενδυτής και πότε ελεγκτής, σπανίως όμως ελεγχόμενος.

4. Η BlackRock και ο επικεφαλής της Λάρι Φινκ συνδέονται τόσο στενά με τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις ώστε τα όρια μεταξύ ιδιωτικής οικονομίας και κράτους γίνονται δυσδιάκριτα..

5. Η πρόσβασή της στα κέντρα εξουσίας ουσιαστικά εμποδίζει κάθε πρόθεση εκ μέρους της πολιτικής εξουσίας για έλεγχο των δραστηριοτήτων της.

6. Χρησιμοποιεί την πολιτική της επιρροή της για να επιβάλει την ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος στην Ευρώπη, με προφανή στόχο της διαχείριση του ενός τρισεκατομμυρίου των εν δυνάμει συνταξιούχων πελατών της.

«No comment»

H έρευνα του Investigate Europe βασίστηκε σε συνεντεύξεις με οικονομολόγους, πολιτικούς, τραπεζίτες, μάνατζερ και πρώην υπαλλήλους ή στελέχη της BlackRock σε όλη την Ευρώπη. Οχι όμως και με την ίδια την εταιρεία.

Παρότι η BlackRock καλλιεργεί προς τα έξω ένα εξωστρεφές προφίλ, με συνεντεύξεις και αφιερώματα στον Τύπο, δεν δέχτηκε να απαντήσει στα ερωτήματά μας, αν και αρχικά είχε συμφωνήσει να το κάνει.

Εταίροι της «Εφ.Συν.» σε 10 χώρες της Ευρώπης

Εκτός από την «Εφημερίδα των Συντακτών», η έρευνα δημοσιεύεται παράλληλα από τους εταίρους του Investigate Europe σε όλη την Ευρώπη:

• Der Tagesspiegel (Γερμανία),
• Mediapart (Γαλλία),
• Corriere Della Sera και Il Fatto Quotidiano (Ιταλία),
• La Vanguardia στην (Ισπανία),
• Publico (Πορτογαλία),
• Aftenbladet (Νορβηγία),
• Gazeta Wyborcza (Πολωνία),
• Falter (Αυστρία), T
• ages-Anzeiger (Ελβετία),
• Follow the Money (Ολλανδία).

Την έρευνα έκαναν οι:

• Ινγκεμποργκ Ελίασεν (Νορβηγία),
• Ελίζα Σιμάντκε (Γερμανία),
• Νικόλας Λεοντόπουλος (Ελλάδα),
• Μαρία Ματζόρε (Ιταλία),
• Κρίνα Μπόρος (Ρουμανία/Βρετανία),
• Πάουλο Πένια (Πορτογαλία),
• Ζορντάν Πούιγ (Γαλλία),
• Χάραλντ Σούμαν (Γερμανία),
• Βόιτσεκ Τσίεζλα (Πολωνία) και  
• Τόμας Μπόλεν για το Follow the Money.

Το «δικό μας» video animation

Το δίλεπτο animation το οποίο λειτουργεί ως εισαγωγή στη διεθνή έρευνα για την BlackRock είναι έργο Ελλήνων δημιουργών και συγκεκριμένα της Αλεξίας Μπαράκου (καλλιτεχνική διεύθυνση και γραφικά), των Παναγιώτη Παπαγιαννόπουλου και Αλέξη Κουκιά-Παντελή (σχεδιασμός ήχου) και του Παύλου Ζαφειρόπουλου (επιμέλεια κειμένου και εκφώνηση).

Από την Εφημερίδα των Συντακτών

Κονστάντσιο: Υπερβολική η λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα

Μιλώντας στους Financial Times

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  13:20

emailεκτύπωση  

H λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα με τα μνημόνια ήταν υπερβολική και τα δύο πρώτα προγράμματα υποεκτίμησαν το κόστος της προσαρμογής, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Βίτορ Κονστάντσιο σε συνέντευξή του στους Financial Times.

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν θεωρεί ότι η λιτότητα ήταν υπερβολική και τα αποτελέσματά της πολύ δραστικά, απάντησε: «Ναι. Και το κύριο παράδειγμα είναι φυσικά η περίπτωση της Ελλάδας. Κανένας θεσμός, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε η ΕΚΤ ούτε το ΔΝΤ θεώρησαν ποτέ πιθανό - και φυσικά δεν προγραμμάτισαν - μία πτώση 25% του ΑΕΠ της Ελλάδας. Το πρώτο και τα δεύτερο πρόγραμμα της Ελλάδας σχεδιάσθηκαν με μία πολύ πιο αισιόδοξη άποψη σχετικά με το κόστος της προσαρμογής. Επομένως, το πρόγραμμα προσαρμογής ήταν πράγματι πολύ σκληρό»....

Από το Βήμα

ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΜΑΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ

Μια πρώτη προσέγγιση

                                                                                        Του Ολύμπιου Δαφέρμου

Η εξέγερση του Μάη του 1968 στη Γαλλία ήταν μία πολυδιάστατη  και πολυσύνθετη εξέγερση. Άγγιξε ανατρεπτικά σχεδόν κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ήταν ένα καθολικό κίνημα αμφισβήτησης, χειραφέτησης και απελευθέρωσης. Εξ αυτού και οι πολλές και διαφορετικής προσεγγίσεις και ερμηνείες του φαινομένου από πλήθος θεωρητικών των κοινωνικών επιστημών. Η εξέγερση αυτή δεν μοιάζει με καμιά έως σήμερα εξέγερση. Ήταν μια εξέγερση μέσα στην αφθονία και όχι εξ αιτίας της ανέχειας. Η οποιαδήποτε επομένως σε βάθος σύγκριση με το δικό μας αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα(αφκ) απαιτεί ερευνητική εργασία. Το παρόν κείμενο δεν έχει αυτή τη φιλοδοξία. Θα περιοριστεί σε μια πρώτη επιγραμματική και εν τάχει προσέγγιση σημειώνοντας τις ομοιότητες και διαφορές των δύο κινημάτων, έτσι όπως τις αντιλαμβάνομαι ζώντας και μελετώντας το αφκ και διαβάζοντας κείμενα για το Γαλλικό Μάη.

Τα δύο κινήματα εκδηλώθηκαν κάτω από πολύ διαφορετικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές πραγματικότητες. Στη χώρα μας είχαμε μια ακροδεξιά στρατιωτική δικτατορία που προέκυψε ως επιστέγασμα του αντιαριστερού και αντιδημοκρατικού μετεμφυλιακού κράτους. Η δε καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη της χώρας δεν μπορεί να συγκριθεί με τη βιομηχανικά ανεπτυγμένη Γαλλία, στην οποία η κοινωνία είχε περάσει στην κατανάλωση. Ταυτόχρονα ο προεδρικός αστικός κοινοβουλευτισμός της Γαλλίας έδειχνε να λειτουργεί αποτελεσματικά κάτω από την πατριαρχική φυσιογνωμία του στρατηγού Ντε Γκωλ.

Στην Ελλάδα είχαμε, από δεκαετίες, μια ασταθή πολιτική πραγματικότητα και μια στρεβλή ανάπτυξη. Ανολοκλήρωτοι πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί θεσμοί δυσλειτουργούν κάτω από την αυστηρή εποπτεία ξένων δυνάμεων και μη εκλεγμένων οργάνων (Θρόνος, στρατός, παρακράτος, δικτατορίες). Επιπλέον ο εμφύλιος έχει αφήσει τραυματισμένο το κοινωνικό σώμα με την ισοπολιτεία να  είναι σχεδόν άπιαστο όνειρο.

Επόμενο, λοιπόν, είναι τα δύο κινήματα να μην έχουν την ίδια φυσιογνωμία, αν και τα δύο ήταν ανατρεπτικά για τις δύο πραγματικότητες μέσα στις οποίες εκδηλώθηκαν. Ο Μάης καθολικά ανατρεπτικός ως προς το αστικό καθεστώς της Γαλλίας, το δε αφκ ως προς την στρατιωτική δικτατορία.

Πρέπει να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο στην Γαλλία αλλά και σε άλλες χώρες τις Ευρώπης υπήρχε ένας  οργασμός παραγωγής νέων θεωριών της αμφισβήτησης γύρω από τον άνθρωπο και την κοινωνική συγκρότηση, το κριτικό πνεύμα των οποίων πήγαινε πέρα από τον καπιταλισμό και την γραφειοκρατική και αυταρχική Αριστερά. Θα μπορούσε κανείς να τοποθετήσει όλες αυτές τις θεωρίες στον ελευθεριακό χώρο χωρίς να κάνει σοβαρό λάθος. Ο απόηχος αυτών των θεωριών στη χώρα μας ήταν ελάχιστος.

Ο Μάης αμφισβήτησε και επανεξέτασε κάθε μορφή εξουσίας κάτω από την οπτική γωνία της ισότητας.

Αμφισβητήθηκαν:

η πολιτική εξουσία ως μη δημοκρατική και στη θέση της προτάθηκε η άμεση δημοκρατία

η εξουσία των δασκάλων και καθηγητών. Γιατί η διαφορά γνώσεων μεταφράζεται σε σχέσεις εξουσίας;

η εξουσία των ειδικών και της τεχνοκρατίας, η οποία δεν θεωρείται πολιτικά και κοινωνικά ουδέτερη.

η αυθεντία και η εξουσία της

η εξουσία του πατέρα, του άνδρα απέναντι στη γυναίκα, ακόμη και η εξουσία μέσα στην επιχείρηση

Ο Μάης θέλησε την κατάργηση της εξουσίας και όχι την κατάληψη της

Το αφκ στράφηκε ολοκληρωτικά εναντίον της χουντικής εξουσίας και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας από τις ΗΠΑ. Δεν θέλησε ούτε το αφκ την κατάληψη της εξουσίας, αλλά ούτε και την κατάργηση της. Έμμεσα αποδεχόταν ότι η εξουσία ανήκει στα κόμματα, εν προκειμένω στα κόμματα της Αριστεράς, τα οποία, κάποια στιγμή στο μέλλον, θα ήταν αλλιώτικα…   

Ο Γαλλικός Μάης άσκησε δριμεία κριτική στον τρόπο διδασκαλίας και στο περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών του πανεπιστημίου και στον ακαδημαϊκό αυταρχισμό. Οι φοιτητές ήθελαν μια μορφή αυτοδιαχείρισης έτσι που να μπορούν να καθορίσουν τον τρόπο εργασίας, έρευνας και να συντάξουν νέα προγράμματα σπουδών. Τα αιτήματα αυτά συνιστούσαν μια ριζική μεταρρύθμιση του πανεπιστημίου.

Το αφκ δεν άσκησε καμιά κριτική στο ακαδημαϊκό καταστημένο, του οποίου η οργάνωση και λειτουργία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν περισσότερο φεουδαρχικές παρά αστικές. Όσες φορές ασχολήθηκε με φοιτητικά προβλήματα το έκανε για τις ανάγκες του αντιδικτατορικού του αγώνα και όχι για την επίλυση αυτών καθ’ εαυτών των προβλημάτων. Ποτέ δεν ζήτησε διάλογο με το καθεστώς και για κανένα ζήτημα. Το αφκ από το ξεκίνημα του ήταν ένα πολιτικό αντιδικτατορικό κίνημα. Έχει όμως ενδιαφέρον να αναφερθούν μερικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας του Πολυτεχνείου την εποχή της χούντας.

Είχε ένα σκληρό, ανελαστικό, καταπιεστικό και απαιτητικότατο πρόγραμμά . Πάνω από 40 ώρες διδασκαλίας τη βδομάδα. Σε αρκετά μαθήματα η παρακολούθηση και οι εργασίες ήταν υποχρεωτικές. Είχε εξετάσεις προόδου (α΄ εξαμήνου) και εξετάσεις Ιουνίου – τότε τα μαθήματα ήταν ετήσια. Αν στις εξετάσεις προόδου, στη μισή δηλαδή ύλη του μαθήματος, έπαιρνες τρία τότε στις εξετάσεις του Ιουνίου, σε όλη την ύλη, έπρεπε να πάρεις επτά για να περάσεις το μάθημα. Ίσχυε και το ακριβώς αντίστροφο. Το βαθμό της προόδου τον κουβάλαγες ακόμη και στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου! Γιατί αυτός ο παραλογισμός; Γιατί θα έπρεπε να μετρά περισσότερο η μισή από το σύνολο της ύλης; Κανείς και ποτέ δεν ασχολήθηκε με αυτή την ανοησία. Ούτε καν το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα.

Παρέμενες στο ίδιο έτος αν έχανες τρία μαθήματα. Τα επαναλάμβανες όλα, έστω και αν κάποια από αυτά τα είχες περάσει με καλό βαθμό. Ίδια η λογική του σχολείου. Ήταν ένα σκληρό, σκληρότατο γυμνάσιο.

Κάποιοι καθηγητές ήταν ιδιαίτερα αυστηροί και κυρίως όταν δίδασκαν μαθήματα που δεν είχαν καμιά χρησιμότητα για τις σπουδές του μηχανικού, όπως ήταν η προβολική γεωμετρία και όχι μόνο. Σε δύο τουλάχιστον μαθήματα ήμασταν υποχρεωμένοι να μάθουμε απ' έξω εκατοντάδες τύπους. Λες και θα είχαμε χάσει το τυπολόγιο κατά την άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού. Άλλος καθηγητής, που έγινε στη συνέχεια υπουργός της χούντας, επέβαλε, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων του απόλυτη δικτατορία. Μαζί του είχε πάντα δύο βοηθούς, τους οποίους χρησιμοποιούσε σαν χωροφύλακες. Μονίμως κινούνταν μέσα στην αίθουσα και έβγαζαν έξω όποιον μιλούσε ή κοιμόταν αφού πρώτα είχαν πάρει, βεβαίως, παρουσίες. Η απουσία συνεπαγόταν κόψιμο μισής μονάδας από το βαθμό της γραπτής εξέτασης. Το  μάθημα του ήταν λιγότερο σοβαρό από το αντίστοιχο λήμμα μιας σοβαρής εγκυκλοπαίδειας. Το μάθημα αυτό χρειαζόταν απομνημόνευση, ενώ ταυτόχρονα δεν βλέπαμε ποια σχέση μπορεί να έχει με το επάγγελμα μας

 Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου, στην συντριπτική τους πλειονότητα, ήταν από πολύ καλοί έως άριστοι μαθητές. Στρωμένοι από τα πριν στη λογική του σχολείου δε βλέπουν τίποτα το παράλογο και καταπιεστικό στη λειτουργία του ιδρύματος.  Εξάλλου με την αποφοίτησή τους έχουν εξασφαλισμένη μια καλή έως πολύ καλή επαγγελματική καριέρα.

Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα δεν αμφισβήτησε ούτε στο ελάχιστο, την αυθεντία και την εξουσία της πανεπιστημιακής έδρας. Δεν αμφισβήτησε ούτε την οργάνωση και λειτουργία, τον τρόπο διδασκαλίας, τις σχέσεις καθηγητών – φοιτητών, τα προγράμματα σπουδών, την μεταδιδόμενη γνώση και την όλη αυταρχική δομή του ελληνικού Πανεπιστημίου, σε αντίθεση με τον Γαλλικό Μάη και τα άλλα φοιτητικά κινήματα που προηγήθηκαν του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος.

Η μη αμφισβήτηση αυτή των δομών του Πανεπιστημίου ίσως να οφείλεται στην θεωρητική καθυστέρηση της ελληνικής κοινωνίας και στην απομόνωση του κινήματος, λόγω δικτατορίας, από τον αντιαυταρχικό Γαλλικό Μάη  και τα άλλα αμφισβητησιακά κινήματα ανά τον κόσμο. Ίσως ο μαύρος ογκόλιθος της Χούντας να έφερνε σε δεύτερη μοίρα όλα τα άλλα ζητήματα. Πολύ περισσότερο το α.φ.κ. δεν μπόρεσε να αμφισβητήσει τις νόθες αστικές σχέσεις της χώρας και να προτείνει, σε γενικές γραμμές, ένα άλλο σχέδιο κοινωνικής οργάνωσης ή την αλλαγή των ανθρώπινων και κοινωνικών σχέσεων, όπως π.χ. έκανε ο Γαλλικός Μάης. Ήταν ένα μονοδιάστατο κίνημα και γι αυτό δεν μπόρεσε να υπάρξει με κανένα τρόπο και καμιά μορφή κατά τη μεταπολίτευση. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η κορύφωση του και ταυτόχρονα το οριστικό του τέλος.

Ο Μάης αμφισβήτησε και την ιδεολογία του επιστημονισμού, η οποία ταυτιζόταν με την πρόοδο του συνόλου της κοινωνίας. Θεώρησε, αφενός, ότι η γνώση είναι αποσπασματική και μερική και δεν μπορεί ποτέ να «δει» όλη την πραγματικότητα και, αφετέρου, ότι η επιστήμη είναι στην υπηρεσία του συστήματος, εξ ου και η έρευνα για όλο και νέα πολεμικά όπλα.

Ο Μάης στράφηκε τόσο κατά του καπιταλισμού όσο και εναντίον της γραφειοκρατικής και αυταρχικής Αριστεράς, όντας ελευθεριακός.

Το αφκ ,παρά τον ακαθόριστο αριστερό προσανατολισμό του, δεν στράφηκε κατά του καπιταλισμού ούτε, βέβαια, κατά της εντόπιας οργανωμένης Αριστεράς. Δεν υπάκουσε όμως στις προτροπές των δύο κομμουνιστικών κομμάτων της χώρας, τα οποία ήθελαν να δώσουν στο κίνημα ένα χαρακτήρα συνδικαλιστικό και όχι άμεσα πολιτικό όπως είχε. Τα δύο ΚΚ δεν μπόρεσαν να καθοδηγήσουν το κίνημα παρά τις προσπάθειες που έκαναν. Το κίνημα ήταν πολιτικά και οργανωτικά αυτόνομο, όχι όμως και ιδεολογικά.

Εν κατακλείδι ο Μάης:

1.      Αμφισβήτησε τις παραδόσεις, τα ήθη, τα νοήματα, τις αξίες, τους κοινωνικούς καταναγκασμούς, τον καταναλωτισμό, τις ιεραρχίες, την πειθαρχία, την υπακοή, τον συγκεντρωτισμό, το διαχωρισμό διανοουμένων και χειρωνακτών κ.α. άμεσα και ρητά.

Ίσως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το αφκ έμμεσα και όχι εκπεφρασμένο με θέσεις, αλλά μέσω της συμπεριφοράς, της μουσικής, της ενδυμασίας, του κουρέματος, των φοιτητικών σχέσεων και της λειτουργίας των ενεργοποιημένων φοιτητών αμφισβήτησε τα κατεστημένα ήθη, τις παραδόσεις, τις αξίες, τα νοήματα και τις ιεραρχίες, κυρίως εκείνα που συγκροτούσαν την αναχρονιστική ιδεολογία  της χούντας, αλλά όχι μόνο.

2.       Τοποθετήθηκε υπέρ των ελεύθερων ερωτικών σχέσεων, των αμβλώσεων, της ισότητας μεταξύ άνδρα και γυναίκας, της αντισύλληψης, των δικαιωμάτων όλων των μειονοτήτων και των ίσων δικαιωμάτων όλων.    

Στο αφκ υπήρχε απόλυτη ισότητα μεταξύ φοιτητών και φοιτητριών. Ούτε για μια στιγμή δεν διανοήθηκε κανείς ότι η αντίσταση κατά της χούντας ήταν ανδρική υπόθεση. Σημαντικός ήταν ο αριθμός των φοιτητριών που ήταν στη πρώτη γραμμή του κινήματος. Η πίστη ότι όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα στη ζωή διαπερνούσε το σύνολο των ενεργοποιημένων φοιτητών, δίχως αυτό να εκφραστεί ρητά.  

3.      Άσκησε κριτική στην λειτουργία της οικογένειας, την ψυχιατρική, το σχολείο, το εργοστάσιο, την έρευνα, στις ποινές, τη φυλακή, την τέχνη, τα ΜΜΕ κ.α. Σε αυτό τον τομέα το αφκ δεν μπήκε καθόλου.

4.      Υιοθέτησε τις αξίες: ισότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια για όλους. Το αφκ ζήταγε επιμόνως και ρητά ελευθερία, την οποία ταύτιζε με την πτώση της χούντας. Όσο για τις άλλες αξίες ήταν για τους ενεργοποιημένους φοιτητές κοινός τόπος, έχοντας το κίνημα ένα αριστερό προσανατολισμό.

Ο Μάης ήταν ταυτόχρονα και μια πολιτιστική εξέγερση. Το αφκ ήταν μόνο πολιτική εξέγερση.

Φυσιογνωμία και μέσα των δύο κινημάτων

Στη φυσιογνωμία και στα μέσα τα δύο κινήματα έχουν αρκετές ομοιότητες

Και τα δύο κινήματα αγωνίστηκαν για ζητήματα που αφορούσαν το σύνολο της κοινωνίας και όχι για τα δικά τους συμφέροντα. Δεν είχαν οικονομικά αιτήματα. Ήταν αυτόνομα, αυθόρμητα, αυτοτροφοδοτούμενα και αυτοοργανωμένα.  Ξεπέρασαν την οργανωμένη Αριστερά, όχι μόνο αγωνιστικά. Ο Μάης καθολικά και το αφκ με τον τρόπο που οργανώθηκε, λειτούργησε και έδρασε, ο οποίος ήταν αμεσοδημοκρατικός, αντιιεραρχικός, συμμετοχικός και αντιαυταρχικός. Είχε δηλαδή, ως προς αυτά του τα χαρακτηριστικά, μια ελευθεριακή και όχι μια αριστερή φυσιογνωμία. Το αφκ δεν είχε συνείδηση αυτής του της φυσιογνωμίας. Ίσως το πυκνό σε γεγονότα κίνημα, οι συνθήκες δικτατορίας (απειλές, συλλήψεις, ξυλοδαρμοί, βασανιστήρια) και η θεωρητική υστέρηση της ελληνικής κοινωνίας δεν του το επέτρεψαν. Η θεωρητικοποίηση της δικιάς του πράξης και φυσιογνωμίας απαιτούσε παρατεταμένες συζητήσεις και σε θεωρητικά ζητήματα. Δεν υπήρχε αυτή η πολυτέλεια. Ο στόχος ήταν ένας, η χούντα. Και όσο πήγαινε καλά το κίνημα έμοιαζαν περιττές οι θεωρητικές συζητήσεις. Έμεναν, δυστυχώς, μόνο οι στείρες αντιπαραθέσεις μεταξύ κάποιων, ευτυχώς λίγων, οργανωμένων φοιτητών σε παράνομες πολιτικές οργανώσεις. Η ώρα του στοχασμού και του αναστοχασμού δεν ήρθε ποτέ. Πρόλαβαν τα αριστερά κόμματα στην μεταπολίτευση…

Και στα δύο κινήματα λειτούργησαν ανοιχτές συνελεύσεις. Στο Μάη υπήρξαν μικτές επαναστατικές επιτροπές και επιτροπές δράσης. Στο αφκ υπήρξαν οι εκλεγμένες επιτροπές από συνελεύσεις και συγκεντρώσεις και οι πυρήνες των σχολών που λειτουργούσαν παράνομα. Από τις τελευταίες εκλεγόντουσαν δημοκρατικά εκπρόσωποι για τα συντονιστικά των σχολών ή των ιδρυμάτων και από εκεί για το διασχολικό όργανο. Οι εκπρόσωποι αυτοί δεν ασκούσαν εξουσία. Δεν μπορούσαν να πάρουν αποφάσεις ερήμην των πυρήνων των σχολών. Ο ρόλος τους ήταν συντονιστικός και για αλληλοπληροφόρηση. Η αυτοοργάνωση αυτή του κινήματος δομήθηκε από τα κάτω.

Και στα δύο κινήματα δεν υπήρχε μια αντίληψη για την πολιτική. Ήταν χωνευτήρια που συμπεριέλαβαν στο εσωτερικό τους σχεδόν όλες τις τάσεις της Αριστεράς και του Αναρχισμού. Καμιά όμως οργάνωση δεν τα καθόρισε. Δεν είχαν επίσης στρατηγική και θεωρία για την κατάκτηση της εξουσίας.

Στο Μάη οι αποφάσεις ήταν συλλογικές και μπροστά σε όλους. Συμμετείχε όποιος ήθελε στην εκτέλεση τους. Στο αφκ αυτό συνέβαινε μόνο στις συνελεύσεις. Οι όποιοι «ηγέτες» και των δύο κινημάτων πρόβαλαν μέσα από τη δράση και δεν οριζόντουσαν από εξωφοιτητικά κέντρα. 

Ο Μάης είχε μεγαλύτερη ποικιλία δράσεων. Πέρα από τις καταλήψεις πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, πέρασε σε ανοικτές οδομαχίες με τις δυνάμεις καταστολής, έκανε καθιστικές διαμαρτυρίες, επιτέθηκε στο Χρηματιστήριο και ήταν καθημερινή του πρακτική η ανυπακοή απέναντι στις κατεστημένες εξουσίες. Ταυτόχρονα οργάνωσε θέατρο δρόμου και μουσικές παραστάσεις. Εκτύπωσε ανατρεπτικές αφίσες και γράφτηκε ανατρεπτική ποίηση. Ο Μάης ήταν ταυτόχρονα σοβαρός, ξεφάντωμα, πανηγύρι, παιγνιώδης, ειρωνικός και με χιούμορ. Όλα μαζί

Το αφκ κάτω από συνθήκες δικτατορίας δεν μπορούσε να είναι πανηγύρι και να διαθέτει χιούμορ. Τα πράγματα ήταν πολύ σοβαρά και δύσκολα. Η βία του καθεστώτος απειλούσε ακόμη και τη ζωή των αγωνιζόμενων φοιτητών. Επόμενο ήταν οι φοιτητές να βρίσκονται σε διαρκή ένταση και να προσέχουν κάθε τους κίνηση και λέξη. Πού διάθεση για πανηγύρι και χιούμορ; Το κίνημα ήταν  απολύτως ειρηνικό – γεγονός που δεν έχει τονιστεί ιδιαίτερα. Δεν ήρθε ποτέ σε σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής. Αυτή η τακτική του ήταν σοφή, κατά την άποψη μου. Πρώτον, γιατί οι δυνάμεις του δεν ήταν τέτοιες που θα του επέτρεπαν  συγκρούσεις με το σιδηρόφρακτο καθεστώς και δεύτερο γιατί η οποιαδήποτε σύγκρουση θα έδινε το άλλοθι στο καθεστώς, εν μέσω του πειράματος της ελεγχόμενης φιλελευθεροποίησης του, να το καταστείλει διά μιας και απολύτως. Το αφκ δεν ξεπέρασε ποτέ κάποια όρια στη δράση του. Έφτανε μέχρι εκεί που το «έπαιρνε», δοκιμάζοντας, κάθε φορά, τις αντοχές της χούντας. Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου δοκίμασε την υπέρβαση και τη μετωπική σύγκρουση και προκάλεσε την ολομέτωπη, εγκληματική και άλογη επίθεση των στρατιωτικών.

Το αφκ, πέρα από τις καταλήψεις οργάνωσε διαδηλώσεις, συνελεύσεις, συγκεντρώσεις, έκανε λεκτικές επιθέσεις εναντίον των ελάχιστων χουντικών φοιτητών και αποχές από τα μαθήματα. Έκανε έγγραφες καταγγελίες και φώναζε σε κάθε ευκαιρία αντιχουντικά συνθήματα.  Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το αφκ οργάνωσε και ραδιοφωνικό σταθμό. Ο Μάης όχι. Μάλλον δεν τον είχε ανάγκη αφού η ενημέρωση στη Γαλλία δεν ήταν απολύτως ελεγχόμενη.

Το κίνημα του Μάη επεκτάθηκε σε όλη τη Γαλλία. Περίπου εννέα εκατομμύρια εργαζόμενοι απεργούσαν. Έγινε γενική απεργία χωρίς να κηρυχθεί από κανέναν.

Αντίθετα αν και οι φοιτητές στην εξέγερση του Πολυτεχνείου έριξαν το σύνθημα της γενικής απεργίας δεν υπήρξε ανταπόκριση. Οι πολιτικοποιημένοι και τολμηροί πολίτες και μαθητές προτίμησαν να συγκεντρωθούν μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο. Το ίδιο έγινε και με τα κατειλημμένα πανεπιστήμια σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Γιάννενα. Ο φόβος ξεπερνιόταν, φαίνεται, μόνο με τη συμμετοχή σε μια ήδη οργανωμένη εστία αντίστασης.      

Η διάρκεια του αφκ ήταν 22 μήνες, αν δεν αφαιρέσουμε τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά την διάρκεια των οποίων δεν σταμάτησαν οι συζητήσεις και οι ζυμώσεις γύρω από την αντίσταση κατά της χούντας. Ο Μάης κράτησε γύρω στους δύο μήνες. Το ειρηνικό αφκ είχε, κατά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, 24 νεκρούς, απολύτως βεβαιωμένους. Υπάρχουν όμως ισχυρές ενδείξεις ότι οι νεκροί ήταν περισσότεροι. Κατά τη διάρκεια του Μάη και παρά τις συγκρούσεις των διαδηλωτών με τους αστυνομικούς οι νεκροί ήταν τρεις.

Ο Μάης είχε την ενεργητική συμμετοχή μεγάλου τμήματος του πληθυσμού. Το αφκ είχε, όπως από τις ενδείξεις φαίνεται, την παθητική αποδοχή μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Στις δύο καταλήψεις του είχε την ενεργητική συμμετοχή μικρού τμήματος του πληθυσμού.

Συνέπειες που είχαν τα δύο κινήματα    

   Οι συνέπειες του Μάη , σύμφωνα με τους μελετητές του, ήταν βαθύτατες και επεκτεινόταν σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Εδώ θα αναφερθούν επιγραμματικά. Η αναλυτική τους παράθεση ίσως θα συνιστούσε βιβλίο. Άλλαξαν οι κοινωνικές και ανθρώπινες σχέσεις, ο τρόπος σκέψης των ανθρώπων και τα ήθη. Προκάλεσε τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων, μεταρρυθμίσεις στο πανεπιστήμιο, κοινωνικές παροχές, την ανάπτυξη της οικολογικής συνείδησης, τη συμπαράσταση στους μετανάστες και στους άστεγους, τα κινήματα των γυναικών και των ομοφυλοφίλων, την αυτοδιαχείριση στο εργοστάσιο LIP, την έκδοση της εφημερίδας Λιμπερασιόν, την άρνηση της πυρηνικής ενέργειας, την πτώση των αυστηρών ιεραρχιών,  την αλλαγή των οικογενειακών σχέσεων, την ενημέρωση, τις εργασιακές σχέσεις, τη βελτίωση των δικαιωμάτων των γυναικών, την ανάπτυξη της συνείδησης για τα αδιέξοδα της οικονομικής ανάπτυξης, τη δυνατότητα της ελεύθερης συμβίωσης, την επανεξέταση των βεβαιοτήτων, τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς, το ενδιαφέρον για τους ανάπηρους και τις μειονότητες κ.α., κ.α.  Επί πλέον ο Μάης ενέπνευσε κοινωνικά κινήματα αμφισβήτησης (οικολογικά, φεμινιστικά κ.α.). Στους προβληματισμούς του Μάη οφείλεται το μετέπειτα ενδιαφέρον για τα βιολογικά προϊόντα, την ρύπανση του περιβάλλοντος και τις ήπιες μορφές ενέργειας.

Τη δεκαετία του ΄70 η Γαλλική κοινωνία έγινε πιο φιλελεύθερη, δημοκρατική, ηδονιστική, αλληλέγγυα, με μικρότερες ανισότητες και βελτιώθηκε η θέση των εργατών. Υπήρξε λιγότερη επιβολή των εξουσιών, περισσότερη συζήτηση και πληροφόρηση ακόμη και μέσα στις επιχειρήσεις.. Δεν είναι τυχαίο που κάποιοι κοινωνικοί επιστήμονες χαρακτηρίζουν την παγκόσμια εξέγερση του 68 επανάσταση, με κορυφαίο, βέβαια, το Γαλλικό Μάη.

Η εξουσία φοβήθηκε πως μπορεί να ανατραπεί από την εξέγερση των φοιτητών και τη γενική απεργία των εργατών. Γι’ αυτό και οι σκληρές επιθέσεις της οργάνων καταστολής με ρόπαλα και δακρυγόνα. Οι πολιτικοί ελιγμοί του Ντε Γκωλ και η ουσιαστική υποβοήθηση του από το ΚΚΓ έσωσαν το σύστημα, αναγκάζοντας το όμως να κάνει σημαντικές υποχωρήσεις, όπως είδαμε παραπάνω.   

Στη  Χώρα μας οι στρατιωτικοί φοβήθηκαν, ότι μπορεί να ανατραπούν από τις καταλήψεις των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Γιάννενα και κυρίως από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Δεν εξηγείται διαφορετικά ότι έστειλαν ολόκληρο τανκ και ένοπλα τμήματα για να αντιμετωπίσουν άοπλους φοιτητές και πολίτες (ούτε καρεκλοπόδαρα δεν είχαν), για να αντιμετωπίσουν ένα απολύτως ειρηνικό κίνημα. Ήταν η πολιτική τους ανοησία; Ήταν η φασιστική τους ιδεολογία που θεωρεί ότι  με τη βία λύνονται τα προβλήματα; Εκτίμησαν, από τα επεισόδια στο μνημόσυνο του Παπανδρέου λίγους μήνες νωρίτερα, ότι δεν διαθέτουν τη λαϊκή στήριξη; Ήταν όλα αυτά μαζί που τους έκανε να επιστρατεύσουν το κατ΄ εξοχήν βαρύ όπλο ξηράς για να αντιμετωπίσουν άοπλους και σχετικά λίγους, σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας, εξεγερμένους; Δυστυχώς δεν περιορίστηκαν μόνο στη παρουσία του τεθωρακισμένου και των ένοπλων τμημάτων. Δολοφόνησαν και 24 ανθρώπους!!! Κάνοντας έτσι την εξέγερση του Πολυτεχνείου να πάρει τεράστιες διαστάσεις. Ποια λογική τους οδήγησε σε αυτό το έγκλημα; Η φανατική ολοκληρωτική τους ιδεολογία περιέχει και τους φόνους των πολιτικών τους αντιπάλων. Το μετεμφυλιακό κράτος είχε διδάξει. Όμως και πάλι είναι ακατανόητη αυτή η συμπεριφορά του καθεστώτος τη στιγμή που επιχειρεί την ελεγχόμενη φιλελευθεροποίηση στοχεύοντας στην νομιμοποίηση του και κατ΄ επέκταση στη μονιμοποίηση του. Μόνο ο πανικός μπορεί να ερμηνεύσει αυτή την εγκληματική και παράλογη συμπεριφορά τους. Σχετικά λίγοι άοπλοι εξεγερμένοι αρκούσαν για να τους κάνουν να μη ξέρουν τι κάνουν.

Το Πολυτεχνείο, όμως, ήταν που έριξε τη χούντα;     

Όλες οι πολιτικές δυνάμεις απαντούν κατηγορηματικά όχι. Ισχυρίζονται ότι η τραγωδία της Κύπρου, που προκάλεσε η χούντα, ήταν που την οδήγησε σε κατάρρευση. Όμως δίχως την εξέγερση του Πολυτεχνείου τα ιστορικά γεγονότα θα είχαν εξελιχτεί με τον ίδιο τρόπο;  Η σφαγή του Πολυτεχνείου άνοιξε βαθύ ρήγμα μεταξύ του καθεστώτος και της κοινωνίας –το καθεστώς δολοφόνησε άοπλα παιδιά. Τα παιδιά της. Οι πολιτικοί επιστήμονες βεβαιώνουν ότι αν μια εξουσία δεν έχει την υποστήριξη ή έστω την παθητική αποδοχή σημαντικού μέρους της κοινωνίας δεν μπορεί να κυβερνήσει και να σταθεί. Αυτό έπαθε η χούντα μετά το Πολυτεχνείο. Το αδιέξοδο της ήταν απόλυτο. Μόνο οι κατασταλτικοί της μηχανισμοί λειτουργούσαν. Και αυτοί μέχρι πότε; Επιχειρούν λοιπόν για μια εθνική επιτυχία στη Κύπρο – ήταν η τεράστια ανοησία και ταυτόχρονα προδοσία του Ιωαννίδη. Θεωρώντας πως έτσι  θα μπορέσουν να βγουν από το αδιέξοδο τους και να μονιμοποιήσουν το κράτος έκτακτης ανάγκης, όπως ήθελαν. Η επιχείρηση τους καταλήγει σε τραγωδία και το καθεστώς τους καταρρέει. Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματα του.

Το αφκ και το Πολυτεχνείο εκδηλώθηκαν αντίθετα με τη θέληση όλων των πολιτικών δυνάμεων, ακόμη και των δύο κομμουνιστικών κομμάτων ( το ένα είδε 300 προβοκάτορες του καθεστώτος και το άλλο σκοτεινές δυνάμεις, όταν οι οργανωμένοι σε αυτά φοιτητές συμμετείχαν στην εξέγερση). Επομένως ήταν επόμενο να μην το περιβάλλουν με τη δόξα του εκδιωκτή της χούντας. Αν το έκαναν θα αυτοακύρωναν την όποια παρουσία και δράση τους κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

Στη μεταπολίτευση μυθοποίησαν το Πολυτεχνείο και προσπάθησαν να το ιδιοποιηθούν προς ίδιον όφελος. Αγνόησαν πλήρως και ηθελημένα τη γέννηση, την εξέλιξη, τη φυσιογνωμία και τα πολιτικά ήθη του αφκ. Οι παρακαταθήκες του αφκ άμεση δημοκρατία, αντίσταση, αξιοπρέπεια, ήθος, αυτονομία, ανιδιοτέλεια, κοινωνική συνείδηση, συλλογικότητα, αλληλοσεβασμός, αλληλεγγύη, συναδελφικότητα, ανεκτικότητα στις διαφορετικές απόψεις, σύνθεση διαφορετικών απόψεων, συναίνεση κ.α. δυστυχώς δεν μπόλιασαν την μεταπολιτευτική πολιτική ζωή. Τα μετέπειτα κινήματα υιοθέτησαν  από το αφκ μόνο τις καταλήψεις, ως μορφή αγώνα και τις συντονιστικές επιτροπές ως οργανωτική μορφή.

Η μη διατύπωση, από το αφκ, πολιτικών και ιδεολογικών θέσεων και προτάσεων για τη μετά τη δικτατορία εποχή δεν του επέτρεψε να υπάρξει πολιτικά κατά τη μεταπολίτευση, με καμιά μορφή. Οι φοιτητές μέλη του είτε έμειναν ανένταχτοι, είτε οργανώθηκαν, κυρίως, στα δύο ΚΚ.  Δεν μπόρεσαν όμως να επηρεάσουν τα κόμματα και τις οργανώσεις, στις οποίες οργανώθηκαν, αν εξαιρέσουμε ένα μέρος του «Ρήγα Φεραίου». Με ποιο ιδεολογικό και πολιτικό εξοπλισμό θα το έκαναν; Οι ανένταχτοι δεν δημιούργησαν δικές τους συλλογικότητες. Δεν έγινε καν τέτοια προσπάθεια.

Ο Μάης και η γενιά του, μετά από κάποια χρόνια, δαιμονοποιήθηκαν. Σε αυτούς έριχναν τις ευθύνες για πλείστα όσα προβλήματα της Γαλλίας. Στη χώρα μας δαιμονοποιήθηκε ανιστόρητα η γενιά του Πολυτεχνείου μετά την οικονομική κρίση. Αυτή θεώρησαν υπεύθυνη -  δεν τόλμησαν να στραφούν και κατά αυτής καθεαυτής της εξέγερσης. Έπρεπε να βρεθεί ένας αποδιοπομπαίος τράγος. Παρ’ ότι μια έρευνα στο Πάντειο πανεπιστήμιο, για τα πολιτικά αξιώματα που ανέλαβε η γενιά του Πολυτεχνείου κατά τη μεταπολίτευση, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η γενιά έκανε το καθήκον της και γύρισε στο σπίτι».  

Τα κινήματα αυτά ως άμεσα και έμμεσα ανατρεπτικά για τις κατεστημένες λογικές Δεξιάς και Αριστεράς, δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά από τις συστημικές δυνάμεις και πολύ περισσότερο σε περιόδους κρίσης και συντηρητισμού. Το ανατρεπτικό τους πνεύμα θεωρήθηκε ότι είναι  επικίνδυνο σε στιγμές ανεργίας, φτωχοποίησης και οπισθοδρόμησης. Γι’ αυτό και δέχτηκαν συκοφαντικές και παράλογες επιθέσεις. 
Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, στις 5-5-18, κομμένο και τροποποιημένο αυθαίρετα από συντάκτρια της εφημερίδας.     

Η Έλινορ Όστρομ και η Διαχείριση των Κοινών Πόρων

06/05/18 16:24

 

Διαβάστηκε 87 φορές

 

Tweet

H Έλινορ Όστρομ, λίγο πριν φύγει από τη ζωή, έγινε η πρώτη γυναίκα που έλαβε το Νόμπελ Οικονομίας, επειδή, με 50 ετών έρευνες, απέδειξε ότι οι τοπικές κοινωνίες διαχειρίζονται καλύτερα από το κράτος και τις εταιρείες τους κοινούς πόρους.

Στα λόγια και στα έργα της αναγνωρίζουμε, όχι τυχαία, την αναζήτηση μιας νέας σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον και ενος νέου τρόπου συμπεριφοράς: 

"Να συμπεριφερόμαστε στη φύση και στους κοινούς μας πόρους ως συνετοί οικογενειάρχες -boni patres familias- γιατί κανείς μας, κανένα έθνος, καμμία κοινωνία, ούτε όλες μαζί οι κοινωνίες του κόσμου ετούτου, δεν είμαστε ιδιοκτήτες της Γης. Είμαστε προσωρινοί διαχειριστές τους και πρέπει να τους αποδώσουμε στις επόμενες γενιές σε καλλίτερη κατάσταση απότι τους παραλάβαμε..."

Με χιούμορ και πάθος, η Ελινορ Οστρομ, καλούσε όλους μας να σκεφτόμαστε, πριν πάρουμε κάποια σημαντική απόφαση για τους κοινούς μας πόρους, τις επόμενες επτά γενιές. Να μην σκεφτόμαστε μόνον τι ωφέλη θα προκύψουν για εμάς, αλλά και τι ωφέλη ή επιπτώσεις θα υπάρξουν για τα παιδιά μας, για τα παιδιά των παιδιών μας, και για τα παιδιά των παιδιών των παιδιών των παιδιών μας...

Με τα δικά της λόγια: 

"I think we should all reinstate in our mind the seven-generation rule. When we make really major decisions, we should ask not only what will it do for me today, but what will it do for my children, my children's children and their children's children into the future."

Αυτά, βέβαια, για την επικρατούσα και πλήρως ελεγχόμενη πολιτική είναι ψιλά γράμματα.

Όταν οι τράπεζες έκλειναν η μία μετά την άλλη και το παγκόσμιο σύστημα διακυβέρνησης δεχόταν επικρίσεις από τους πιο δικούς του ανθρώπους (τύπου Γκρίνσπαν, δηθενιές θα μου πείτε, και σωστά) δόθηκε το Νόμπελ Οικονομικών για το 2009 στην Έλινορ Όστρομ. Μια φωνή πολιτικά μετριοπαθής, αλλά οι ενδελεχείς έρευνές της επικυρώνουν επιστημονικά κάτι ριζοσπαστικό: Η (ιδιωτική) ιδιοκτησία είναι πολλές φορές ο χειρότερος τρόπος για τη διαχείριση αγαθών (όπως η γη, το νερό, γενικά οι φυσικοί πόροι). Τεκμηριώνει ένα μοντέλο αυτοοργάνωσης των κοινωνιών και της διαχείρισης των πόρων, αυτοδιαχείρισης της οικονομίας δηλαδή.

Όταν φόρτωσαν πια τα χρέη των τραπεζών και διάφορες φούσκες του χρηματοπιστωτικού συστήματος στους κρατικούς κορβανάδες, επανήλθαν με το Νόμπελ Οικονομικών 2010 (ή αλλιώς Νόμπελ της ντροπής) να επικυρώσουν την αδιαλλαξία τους: «να τι φταίει για την ανεργία και πώς θα την μειώσουμε». Η αυτοκριτική τέλειωσε. Ελάτε να διαχειριστούμε τον νεοφιλελευθερισμό με το βέλτιστο τρόπο! Αυτή η ύβρις στο πρόσωπο κάθε άνεργης αλλά και τόσων άλλων που κάνουν τις χίλιες μύριες υποχωρήσεις για να βρουν ή διατηρήσουν μια σκατοδουλειά μένει προς το παρόν αναπαντήτη..

Η θεωρία που ανέπτυξα αμφισβητεί ότι μια διακυβέρνηση από τα πάνω προς τα κάτω, είτε δεξιά [κυβέρνηση] είτε αριστερή, μπορεί να λύσει τα προβλήματα βιωσιμότητας του πλανήτη. – Elinor Ostrom, 25/10/2009

Η Ostrom οπλίζει αυτήν την απάντηση φωτίζοντας την ικανότητα και δυνατότητα των ανθρώπων για αυτοδιαχείριση. Αν η εξιστόρηση του Juan Manuel Sanchez Gordillo αφορά την αμεσοδημοκρατική Marinaleda των περίπου 2.500 κατοίκων, η Ostrom παρακολουθεί επί δεκαετίες επιτυχημένα και αποτυχημένα παραδείγματα αυτοδιαχειριζόμενων κοινοτήτων με πληθυσμό της τάξης των 50.000. Αναπτύσσει έτσι μια θεωρία για την αυτοδιαχείριση των πόρων, της οποίας η αφήγηση αγκαλιάζει το σύνολο του πλανητικού πληθυσμού.

Αφοπλίζει συνάμα τα κυρίαρχα πολιτικο-οικονομικά μοντέλα στα οποία πατάει το σημερινό σύστημα διακυβέρνησης: α) την Τραγικότητα των Κοινών, β) το Δίλλημα του Φυλακισμένου, γ) τη Λογική της Συλλογικής Δράσης. Και τα τρία αυτά μοντέλα οδηγούν στην πρόβλεψη ότι όσοι χρησιμοποιούν κοινούς πόρους 1) δε θα συνεργαστούν με τρόπο τέτοιο ώστε να επιτύχουν συλλογικά οφέλη και 2) δεν μπορούν να μεταβάλλουν τους κανόνες, να θεσμοθετήσουν. Με συμπέρασμα; Εξωτερικές διοικητικές αρχές να πρέπει να επιβάλλουν λύσεις..

Ακολουθεί η μετάφραση της συνέντευξης που έδωσε η Ostrom στον Fran Korten και 8 σημεία-κλειδιά που κατά την ίδια είναι απαραίτητα για την επιτυχή διαχείριση των κοινών:

Fran: Η έρευνά σας έχει να κάνει με τους ανθρώπους που μαθαίνουν να συνεργάζονται. Και το Εργαστήριό σας στο πανεπιστήμιο είναι οργανωμένο βάσει των αρχών της συνεργασίας.

Elinor: Tο νέο βιβλίο μας (με Amy Poteete και Marco Janssen) «Δουλεύοντας Μαζί» αναφέρεται στις συλλογικές δράσεις γύρω από τα κοινά. Για το πώς οι άνθρωποι συνεργάζονται. Χρησιμοποιήσαμε μια τεράστια γκάμα μεθόδων για να εξετάσουμε αυτό το ερώτημα –case studies (μελέτη περιπτώσεων), συμπεριλαμβανομένων της δικής μου διατριβής και της Amy, μοντελοποίηση, πειράματα, στατιστικές με μεγάλο δείγμα. Δείχνουμε το πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλαπλές μεθόδους για να εργαστούν μαζί.

Fran: Πολλοί άνθρωποι συσχετίζουν «τα κοινά» με το περίφημο κείμενο του Garrett Hardin «Η Τραγικότητα των Κοινών». Σ’ αυτό υποστηρίζει ότι αν, για παράδειγμα, υπάρχει ένα βοσκοτόπι σε ένα χωριό όπου όλοι έχουν πρόσβαση, τότε το κάθε άτομο θα βάλει εκεί όσες περισσότερες αγελάδες μπορεί ώστε να μεγιστοποιήσει το προσωπικό του συμφέρον κι έτσι, σύντομα, το βοσκοτόπι θα καταστραφεί από την υπερβόσκηση. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στη δική σου αντίληψη και σ’αυτή του Hardin;

Elinor: Εγώ δεν βρίσκω την ανθρώπινη φύση τόσο ανεπαρκή. Υπάρχει μια γενική τάση να υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι ενεργούν μόνο για το βραχυπρόθεσμο κέρδος. Όμως, άμα φέρουμε στο μυαλό μας τα μικρά μαγαζιά στις κωμοπόλεις και το πώς οι άνθρωποι σε μια κοινότητα σχετίζονται μεταξύ τους, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι πολλές αποφάσεις δεν έχουν να κάνουν μόνο με το κέρδος και ότι οι άνθρωποι πραγματικά οργανώνονται για να λύσουν προβλήματα.

Αν είσαι σε έναν ψαρότοπο ή έχεις ένα βοσκοτόπι και γνωρίζεις ότι το μακροπρόθεσμο συμφέρον της οικογένειάς σου είναι να μην καταστραφεί, και αν μπορείς να μιλήσεις με τους άλλους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους ίδιους πόρους, τότε μπορείς να θεσμίσεις κανόνες που ταιριάζουν στην τοπική κοινωνία και να οργανωθείς ώστε να τους προασπίσεις. Αλλά αν τα μέλη της κοινότητας δε βρουν τους τρόπους να συνεννοηθούν ή αν το κόστος της αυτο-οργάνωσης είναι πολύ υψηλό, τότε δε θα οργανωθούν και θα υπάρξουν αποτυχίες.

Fran: Οπότε, ο Hardin έχει κάποιες φορές δίκιο;

Elinor: Ναι. Κάποιοι λένε ότι απέδειξα πως έκανε τελείως λάθος αλλά δεν είναι έτσι. Έδειξα ότι ο ισχυρισμός του ότι η συλλογική ιδιοκτησία νομοτελειακά θα υποβαθμίζεται δεν είναι σωστός. Καταπιάστηκε όμως με ένα πρόβλημα ιδιαίτερης σημασίας που πρέπει να λάβουμε σοβαρά. Απλώς πήγε πολύ μακριά λέγοντας ότι οι άνθρωποι είναι ανίκανοι να διαχειριστούν με ικανοποιητικό τρόπο τα κοινά.

Στο Εργαστήριο κάναμε πειράματα όπου δημιουργήσαμε μια τεχνητή μορφή κοινής ιδιοκτησίας –όπως ένα φανταστικό ψαρότοπο ή βοσκοτόπι, και φέραμε ανθρώπους στο εργαστήριο καταγράφοντας τις αποφάσεις τους σχετικά με τη διαχείριση των πόρων. Όταν δεν επιτρέπουμε καμία επικοινωνία ανάμεσα στους συμμετέχοντες στο πείραμα, τότε έχουμε φαινόμενα υπεραλίευσης ή υπερβόσκησης. Αλλά όταν οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνήσουν, και ιδιαίτερα πρόσωπο με πρόσωπο, και να πουν «Λοιπόν, τι κι αν κάναμε αυτό; Τι κι αν κάναμε το άλλο;». Τότε μπορούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία.

Fran: Αλλά τι γίνεται με το πρόβλημα των τζαμπατζήδων (free rider problem), όπου κάποιοι άνθρωποι υπακούουν στους κανόνες, αλλά κάποιοι άλλοι όχι; Δε χαλάει όλο το οικοδόμημα;

Elinor: Αν οι άνθρωποι δεν συνεννοηθούν και δεν έχουν κάποιους κοινούς κανόνες και νόρμες, τότε ναι, θα υπάρχει πρόβλημα. Αλλά αν μαζευτούν και πουν «Ε παιδιά, αυτό είναι ένα έργο όπου χρειάζεται να συνεισφέρουμε όλοι. Λοιπόν, ας τα βάλουμε κάτω», τότε μπορούν να τα καταφέρουν. Για παράδειγμα έχουμε ένα δημόσιο πάρκο. Μπορούν να πουν: «Συμφωνούμε κάθε Σάββατο πρωί να κατεβαίνουμε όλοι στο πάρκο, να παίρνουμε παρουσίες/απουσίες και να βάζουμε μετά το χαρτί σε ένα πίνακα ανακοινώσεων;». Αρκετές κοινότητες έχουν επινοήσει έξυπνους τρόπους ώστε να κάνουν τον καθένα να συνεισφέρει, γιατί όποιος δεν το κάνει, θα είναι δακτυλοδειχτούμενος.

Fran: Οπότε η δημόσια διαπόμπευση και η δημόσια επικρότηση είναι από τα κλειδιά στην υπόθεση της διαχείρισης των κοινών;

Elinor: Η διαπόμπευση και η επιδοκιμασία είναι πολύ σημαντικές. Δεν έχει γίνει αρκετά αντιληπτό αυτό. Υπάρχουν κάποιοι μελετητές που το έχουν κατανοήσει, αλλά γενικά δεν είναι μέρος του μέχρι τώρα αποδεκτού τρόπου αντίληψης της συλλογικής δράσης.

Fran: Έχεις κάποιο αγαπημένο παράδειγμα όπου οι άνθρωποι έχουν καταφέρει να αυτο-οργανωθούν και να διαχειριστούν δημόσιους πόρους;

Elinor: […] Η δουλειά του Robert Netting, ενός ανθρωπολόγου που μελέτησε βουνήσιες κοινότητες για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Σουηδούς χωρικούς και μετά στην Αφρική επίσης. Ήταν ιδιαίτερα ενοχλημένος που αποκαλούσαν τους Αφρικανούς πρωτόγονους επειδή πολύ συχνά είχαν κοινή ιδιοκτησία και δεν καταλάβαιναν τα οφέλη της ατομικής ιδιοκτησίας. Ο υπαινιγμός ήταν πως πρέπει να τους επιβάλουμε κανόνες ατομικής ιδιοκτησίας. Ο Netting είπε: «Είναι οι Σουηδοί χωρικοί ηλίθιοι; Κι αυτοί ζουν με κοινή ιδιοκτησία».

Ας το σκεφτούμε αυτό για λίγο. Στις κοιλάδες χρησιμοποιούν ατομική ιδιοκτησία, ενώ στις ορεινές περιοχές κοινοκτημοσύνη. Οπότε οι ίδιοι άνθρωποι γνωρίζουν και περί ατομικής και περί κοινής ιδιοκτησίας, αλλά επιλέγουν την κοινοκτημοσύνη στις ορεινές περιοχές. Γιατί; Λοιπόν, οι ορεινές περιοχές είναι αυτό που ο Netting αποκαλεί «spotty» (ασύμμετρες). Η βροχόπτωση είναι υψηλή σε ένα σημείο και το χιόνι πλούσιο. Αλλά γύρω από αυτό το μέρος η περιοχή έχει ξηρασία. Αν βάλεις φράκτες δημιουργώντας χώρο ατομικής ιδιοκτησίας, τότε οι Σμίθ θα ‘χουν πολύ χορτάρι τη μια χρονιά –δεν θα μπορούν καν να το χρησιμοποιήσουν όλο- και οι Μπράουν δε θα ‘χουν καθόλου. Έτσι, το επιχείρημα του Netting ήταν ότι έχει νόημα ένα ανοιχτό βοσκοτόπι αντί για ένα κλειστό. Κατόπιν, σου δίνει μια πολύ καλή ιδέα περί της μεγάλης ποικιλίας των συγκεκριμένων κανόνων που οι άνθρωποι εκεί έχουν θεσμίσει για να διαχειριστούν την κοινή γη.

Fran: Γιατί ήταν τα ευρήματα του Netting τόσο μεγάλη έκπληξη για σένα;

Elinor: Μεγάλωσα πιστεύοντας ότι η γη ήταν κάτι που ανήκει στην ιδιωτική σφαίρα. Έκανα την διατριβή μου πάνω στα υπόγεια ύδατα της Καλιφόρνια, οπότε μου ήταν οικεία η διαχείριση του νερού ως κοινό αγαθό. Αλλά όταν διάβασα τον Netting, συνειδητοποίησα ότι όπου υπάρχει «ασύμμετρο» περιβάλλον, πραγματικά δεν έχει νόημα να υψώσεις φράκτες δημιουργώντες μικρές ιδιωτικές ζώνες.

Fran: Λιν, αν βρισκόσουν σε μια συνεδρία με κάποιον που έχει μεγάλη επιρροή πάνω στις πολιτικές που αφορούν τους φυσικούς πόρους –ας πούμε τον Robert Zoellick, επι κεφαλής στην Παγκόσμια Τράπεζα, ή τον Ken Salazar, Υπουργό Εσωτερικών των ΗΠΑ, ποια θα ήταν η συμβουλή σου;

Elinor: Δεν υπάρχει πανάκεια! Έχουμε την τάση να θέλουμε απλές φόρμουλες. Κι έχουμε δύο βασικές συνταγές: ιδιωτικοποίηση των πόρων ή κρατικοποίηση με ομοιόμορφους κανόνες. Όμως μερικές φορές οι άνθρωποι που ζουν από τους πόρους αυτούς είναι και στην καλύτερη θέση να αποφασίσουν πώς θα διαχειριστούν τους πόρους ως δημόσιο –κοινό- αγαθό.

Fran: Υπάρχει κάποιος ρόλος για την κυβέρνηση σε αυτές τις περιπτώσεις;

Elinor: Χρειαζόμαστε θεσμούς που δίνουν τη δυνατότητα στους ανθρώπους να φέρους εις πέρας τους διαχειριστικούς ρόλους τους. Για παράδειγμα, αν υπάρχει κάποια διαμάχη, τότε χρειάζεσαι έναν ανοιχτό, δίκαιο δικαστικό θεσμό που να βρίσκεται σε ανώτερο επίπεδο [εξουσίας] σε σχέση με την εκάστοτε μονάδα (αυτο)διαχείρισης. Επίσης χρειάζεσαι θεσμούς-ιδρύματα που να παρέχουν ακριβή δεδομένα. Το United States Geological Survey είναι ένα στο οποίο αναφέρομαι συχνά. Δεν έρχονται να κάνουν προτάσεις για το τι πρέπει εσύ να κάνεις. Απλά κάνουν πολύ καλή δουλειά παρέχοντας ακριβή επιστημονικά δεδομένα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά υπόγεια ύδατα υδρολογικών λεκανών, όπως αυτής που έκανα τη διδακτορική μου έρευνα μερικά χρόνια πριν. Δεν είμαι εναντίον της κυβέρνησης. Απλά είμαι εναντίον της ιδέας ότι [η κυβέρνηση] πρέπει να είναι κάποια γραφειοκρατία που υποδεικνύει τα πάντα στους ανθρώπους.

Fran: Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει αρμονία ανάμεσα στην κυβερνητική δικαιοδοσία και στην περιοχή όπου θα υπάρχει (αυτο)διαχείριση των πόρων;

Elinor: Για να διαχειριστείς κοινή ιδιοκτησία πρέπει να δημιουργήσεις μια οριοθέτηση. Να έχει έκταση ανάλογη του προβλήματος που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι. Αλλά δεν χρειάζεται να είναι επίσημη δικαιοδοσία. Μερικές φορές οι κρατικοί λειτουργοί δεν γνωρίζουν καν ότι ο τοπικός πληθυσμός έχει αποφασίσει και συμφωνήσει κάποια πράγματα. Μπορεί να μην υπάρχει στα δικαστήρια, ούτε καν γραμμένο κάπου. Κι αυτός είναι ο λόγος που μερικές φορές οι κρατικές αρχές καταστρέφουν αυτό που μια τοπική κοινωνία χρειάστηκε χρόνια για να δημιουργήσει.

Fran: Η έρευνά σου αφορά μικρού και μεσαίου μεγέθους κοινότητες. Τι γίνεται με τα παγκόσμια κοινά; Έχουμε τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής και ωκεανούς που πεθαίνουν. Υπάρχουν διδάγματα από τη δουλειά σου που είναι σχετικά με αυτά τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουμε;

Elinor: Νιώθω απόγνωση με αυτό που συμβαίνει στους ωκεανούς. Υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Science: Globalization, Roving Bandits, and Marine Resources (είναι επί πληρωμή, σχετικό άρθρο εδώ). Είναι μεγάλος πειρασμός να διασχίσεις την ακτογραμμή, να μαζέψεις όλα τα ψάρια και μετά να πας παρακάτω. Με πολύ μεγάλες βάρκες μπορείς να το κάνεις. Νομίζω πως μπορούμε να κινητοποιηθούμε και να λύσουμε αυτό το πρόβλημα, αλλά αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν αρκετοί φορείς για να το καταφέρουμε.

Όσον αφορά την Κλιματική Αλλαγή είμαι περισσότερο αισιόδοξη. Υπάρχουν τοπικά κοινά οφέλη που οι άνθρωποι καρπώνονται την ίδια στιγμή που παράγουν όφελος για το παγκόσμιο περιβάλλον. Πάρε την υγεία και την μετακίνηση για παράδειγμα. Αν περισσότεροι άνθρωποι περπατούσαν ή πήγαιναν με το ποδήλατο στη δουλειά τους, και χρησιμοποιούσαν το αυτοκίνητό τους μόνο για μακρινές αποστάσεις, τότε η υγεία τους θα ήταν καλύτερη, η οικονομική τους κατάσταση θα ήταν καλύτερη και η ατμόσφαιρα θα ήταν καλύτερη. Βέβαια, αν το κάνουν μόνο λίγοι άνθρωποι, δε θα αλλάξει κάτι. Όμως αν όλο και περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ότι «Αυτή είναι η ζωή που θα’θελα να ζω», τότε αυτό θα μπορούσε να παίξει ουσιαστικό ρόλο στην επίλυση του παγκόσμιου προβλήματος. Παρομοίως, αν επενδύσουμε στην σωστή μόνωση πολλών κτηρίων, τότε εξοικονομούμε χρήματα και συγχρόνως βοηθάμε το περιβάλλον. Ναι, θέλουμε παγκόσμια δράση, αλλά όχι να κάτσουμε να περιμένουμε πότε θα’ρθει!

Fran: Έχεις κάποιο μήνυμα για το ευρύ κοινό;

Elinor: Πρέπει να αποκρύνουμε τους ανθρώπους από την πεποίθηση πως αποτελούν ανάγκη τους τα πολυτελή αυτοκίνητα και τα τεράστια σπίτια. Μερικά από τα σπίτια που’χουν χτιστεί τα τελευταία 10 χρόνια τα βρίσκω αποκρουστικά. Γιατί χρειάζονται οι άνθρωποι τεράστια σπίτια; […] Μέρος της νοοτροπίας μας σχετικά με το τι σημαίνει να έχεις μια καλή ζωή, θεωρώ ότι θα είναι εμπόδιο για τα επόμενο 50 χρόνια. Πρέπει να σκεφτούμε διεξοδικά και να επιλέξουμε μια ζωή με νόημα, όπου βοηθάμε ο ένας τον άλλο με τρόπους που πραγματικά βοηθούν τη Γη.

Fran: Ας κοιτάξουμε 20 χρόνια στο μέλλον. Τι θα ήλπιζες ότι θα έχει καταλάβει ο κόσμος σχετικά με τη διαχείριση συστημάτων κοινής περιουσίας;

Elinor: Αυτό που έχουμε ανάγκη είναι μια ευρύτερη αίσθηση αυτού που αποκαλούμε: «κοινωνικά οικολογικά συστήματα». Χρειάζεται να κοιτάξουμε τη βιολογική πλευρά και την κοινωνική πλευρά σε ένα ενιαίο πλαίσιο, αντί μιας Βαβέλ με 30 διαφορετικές γλώσσες.

***

Tα 8 σημεία-κλειδιά για επιτυχημένη συλλογική διαχείριση

1. Τα σύνορα της κοινότητας είναι προσδιορισμένα με ακρίβεια

2. Να συμφωνούν οι κανόνες της συλλογικής διαχείρισης με τις τοπικές ανάγκες και συνθήκες

3. Όσοι επηρεάζονται από τους κανόνες να μπορούν να συμμετέχουν στη διαμόρφωσή τους

4. Το δικαίωμα της αυτοθέσμισης των μελών της κοινότητας πρέπει να γίνεται σεβαστό από εξωτερικές δομές εξουσίας

5. Ο κοινωνικός έλεγχος πραγματοποιείται μέσα στα σύνορα της κοινότητας. Τα μέλη της είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή του.

6. Χρήση διαβαθμισμένων ποινών για όσους καταπατούν τους κανόνες

7. Θεσμούς εύκολα προσβάσιμους και χαμηλού κόστους για την επίλυση διχογνωμιών – συγκρούσεων – προβλημάτων

8. Η υπευθυνότητα για την αυτοδιαχείριση χτίζεται από τα κάτω προς τα πάνω. Ένα μεγάλο αυτοδιαχειζόμενο οικοδόμημα έχει πολλαπλά επίπεδα, με μικρές εμφωλευμένες αυτοδιαχειριζόμενες μονάδες στη βάση του και κλιμακωτά δημιουργείται το αλληλοσυνδεόμενο σύστημα.

Από το enallaktikos.gr