ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΟΣ

Ανατριχιαστικά, φρικώδη και εγκληματικά τα όσα διαβάσαμε και ακούσαμε τελευταία για πράξεις ατόμων, που διέθεταν κάποια μορφή εξουσίας- στην τέχνη και στον αθλητισμό- απέναντι σε ευάλωτους ανθρώπους. Το πλήθος αυτών των πράξεων και η «μόρφωση» των θυτών είναι που σοκάρει. Που, άραγε, οφείλεται αυτό το φαινόμενο;  Είναι προφανές ότι κάποιοι από τους θύτες, αν όχι όλοι,   είναι βαριά άρρωστοι. Το γεγονός αυτό δεν τους απαλλάσσει βέβαια από τις βαριές τους ευθύνες, διότι πλήγωσαν σοβαρά ανθρώπους και δη νέους για όλη τους τη ζωή.

 Αν παρακάμψουμε το ζήτημα  της ασθένειας τους- μόνο ειδικοί μπορούν να μιλήσουν- ποιοι άλλοι παράγοντες ενθαρρύνουν αυτά τα άτομα στις αποτρόπαιες πράξεις τους; Πρώτο και κύριο τίθεται το ζήτημα του σεβασμού του άλλου ανθρώπου, όποιος και αν είναι αυτός, και της αξιοπρέπειας του. Ποιος μαθαίνει στα παιδιά ότι όλοι οι άνθρωποι είναι άξιοι σεβασμού και δεν επιτρέπεται σε κανένα να τους προσβάλει, λόγω και έργω, και πολύ περισσότερο όταν δεν έχουν ενοχλήσει κανέναν;  Η διδασκαλία αυτή γίνεται με την πράξη. Ελάχιστα βοηθούν τα λόγια. Διδάσκει το σχολείο και ο δάσκαλος σεβασμό; Σέβεται ο δάσκαλος τον κάθε μαθητή με τις όποιες δυνατότητες, αδυναμίες ή ιδιομορφίες του; Αξιοποιούνται διδακτικές προσεγγίσεις που ενθαρρύνουν την καλή συνεργασία και βέβαια το σεβασμό και τον αυτοσεβασμό; Μέσα από τα μαθήματα περνά η αξία του σεβασμού προς τον άλλο άνθρωπο και προς τον εαυτό μας; Κατά τον ίδιο τρόπο διδάσκεται η αξιοπρέπεια ως απόλυτη αξία τόσο για τον κάθε ένα ξεχωριστά όσο και για τον συνάνθρωπό του; Τονώνει το σχολείο την αυτοεκτίμηση των μαθητών του ώστε να μπορούν να αντισταθούν με σθένος σε όποιον απειλεί την αξιοπρέπεια τους;   Ο αξιοπρεπής άνθρωπος, κατά κανόνα, σέβεται και την αξιοπρέπεια του άλλου ανθρώπου. Φοβάμαι πως σε όλα τα παραπάνω το σχολείο παίρνει μη προβιβάσιμο βαθμό.

Γενικότερα: διαπερνά ο σεβασμός την κοινωνία, την πολιτική, το κράτος (αστυνομία, γραφειοκρατία κ.α.), την εργασία, τη δημοσιογραφία, την οικονομία, την εκκλησία, τις ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις; Μάλλον όλα τα παραπάνω διδάσκουν πως το ζήτημα του σεβασμού δεν βρίσκεται σε πρώτη προτεραιότητα. Μια μειονότητα μόνο φαίνεται να διαθέτει κοινωνικό ήθος.

Το κυρίαρχο αξιακό σύστημα του οικονομικού φιλελευθερισμού βλέπει τον άνθρωπο να έχει μόνο οικονομική διάσταση. Ταυτόχρονα  διδάσκει την αντιπαλότητα, τον ατομισμό, τον ωφελιμισμό, τον ανταγωνισμό, παραμερίζοντας την αλληλεγγύη, την κοινωνική ευαισθησία, τον αλτρουισμό, τη συνεργασία, την ανθρωπιά κ.α. που εξασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή.

Μέσα στο πλαίσιο αυτό είναι προφανές πως κάθε άρρωστος, κάθε αντικοινωνική προσωπικότητα, κάθε εαυτούλης βρίσκει χώρο για τις όποιες αντιανθρώπινες πράξεις του.

Ολύμπιος Δαφέρμος

22-2-21