Εξωσκελετοί

(από το tvxs)

Θα βάζατε ποτέ έναν εξωσκελετό για να τρέχετε για μια ολόκληρη μέρα χωρίς να κουραστείτε ή για αντέχετε την ορθοστασία στην δουλειά; Η τεχνολογία προχωράει με γρήγορους ρυθμούς και σύντομα θα έχει τη δυνατότητα να δώσει στον κόσμο υπεράνθρωπες δυνάμεις. Ωστόσο, αυτό θέτει στο τραπέζι σοβαρά ηθικά ερωτήματα και θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα χρησιμοποιηθούν τέτοιου είδες τεχνολογίες.

Ένας εξωσκελετός, όπως υποδηλώνει και το όνομα, είναι μια «στολή» που μπορεί να φορεθεί με σκοπό να στηρίξει το σώμα, είτε για να βοηθήσει ένα άτομο να ξεπεράσει κάποιον τραυματισμό, είτε για να ενισχύσει τις βιολογικές ικανότητές του. Μέσα από ένα σύστημα ηλεκτρικών κινητήρων, δίνει στα άκρα επιπλέον κινήσεις, δύναμη και αντοχή.

Στο ερευνητικό εργαστήριο Biomechatronics του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασσαχουσέττης, οι επιστήμονες εργάζονται πάνω στην τεχνολογία των εξωσκελετών για να βελτιώσουν τη λειτουργία τους ώστε να να έχουν καλύτερη αρμονία με το σώμα.

Ο διδακτορικός φοιτητής Tyler Clites ασχολήθηκε με την περίπτωση ενός πιανίστα που διαγνώστηκε με αρθρίτιδα. Στόχος του είναι να βρει έναν τρόπο με το οποίο η τεχνολογία θα μπορούσε να τον βοηθήσει να ανακτήσει τις δεξιότητές του. «Γιατί να μην δώσουμε την ευκαιρία σε κάποιον να γίνει καλύτερος πιανίστας και να μπορεί να δημιουργήσει νέα ηχητικά μοτίβα, τα οποία κανένας άνθρωπος δεν έχει δημιουργήσει ποτέ πριν;» ανέφερε Clites στο BBC.

Χρησιμοποιώντας μια τεχνική που ονομάζουν «νευρο-ενσωματωμένο σχεδιασμό» (neuro-embodied design), η ομάδα του Clites βρίσκει τρόπους επέκτασης του ανθρώπινου νευρικού συστήματος. Στο κέντρο του εργαστηρίου βρίσκεται ένας διάδρομος με συσκευές που μετρούν πόση δύναμη χρησιμοποιείται όταν περπατούν ή τρέχουν οι άνθρωποι. Πάνω από τον διάδρομο υπάρχουν κάμερες λήψης κίνησης που επεξεργάζονται ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι κινούν τις αρθρώσεις και τους μύες τους. Τα δεδομένα αυτά τους βοηθούν να σχεδιάσουν ένα σύστημα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να τρέχουν ή να περπατούν ταχύτερα ή πιο αποτελεσματικά.

Ακούραστο τρέξιμο…

Οι φοιτητές όμως δεν σταματούν εκεί. Θέλουν να δημιουργήσουν τεχνολογίες που ξεπερνούν τις βιολογικές μας δυνάμεις και αντοχές, κάτι που φαίνεται επικίνδυνο και «ανήθικο».

Αναφέρονται μάλιστα στον καθηγητή Hugh Herr, ο οποίος διευθύνει το εργαστήριο, ως «τον άφοβο ηγέτη τους». «Ο Hugh έχει όνειρο να δημιουργήσει έναν εξωσκελετό χάρη στον οποίο θα μπορεί να τρέχει 20 μίλια στο δάσος όλη την μέρα χωρίς να κουράζεται. Αυτό θα ήταν συναρπαστικό αν το καταφέρναμε και θα αποτελούσε μια νέα και διαφορετική εμπειρία για τους ανθρώπους», δήλωσε ο Clites.

Παράλληλα, αυτοί οι εξωσκελετοί θα μπορούσαν να φανούν πολύ χρήσιμοι σε νοσηλευτές ή σερβιτόρους που είναι όρθιοι όλη μέρα. «Σήμερα πρέπει κάποιος να χρησιμοποιήσει ένα κλαρκ για να σηκώσει βαριά υλικά, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει με τον εξωσκελετό που θα δίνει στους εργαζόμενους περισσότερη δύναμη και αντοχή με αποτέλεσμα να κάνουν καλύτερα και πιο εύκολα τη δουλειά τους», πρόσθεσε ο Clites.

Ο βασικός στόχος για την ώρα είναι οι σημερινοί ογκώδεις και βαριοί εξωσκελετοί, να συρρικνωθούν στο μέγεθος ενός παπουτσιού ή ακόμα και να συμπεριληφθούν μέσα σε ειδικά ρούχα.

Ηθικά ερωτήματα

Ο καθηγητής Noel Sharkey, συνιδρυτής του Foundation for Responsible Robotics, ανησυχεί για την τεχνολογία που ουσιαστικά θα επιτρέπει στους ανθρώπους να εργάζονται περισσότερες ώρες. «Θα μπορούσατε να έχετε εξωσκελετούς σε εργοτάξια που θα βοηθούσαν τους ανθρώπους να μην κουράζονται τόσο πολύ σωματικά, αλλά οι παραπάνω ώρες εργασίας θα κούραζαν τους εργάτες πνευματικά. Και δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να το σταματήσετε αυτό», είπε στο BBC.

«Σχεδιάζουμε αυτά τα συστήματα και στη συνέχεια προσπαθούμε να δούμε αν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σωστά. Εγείρονται πολλά ηθικά ερωτήματα και αυτός είναι και ο λόγος που θα σχεδίαζα από την αρχή έναν εξωσκελετό, ο οποίος θα σταματούσε μόνος του τη λειτουργία μετά από έξι ώρες», πρόσθεσε.

Από τη μεριά του ο Clites είναι αντίθετος με αυτό το σκεπτικό και δεν θέλει να «περιορίσει» τις δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία. «Δεν σταματάμε να κατασκευάζουμε αυτοκίνητα επειδή μερικοί άνθρωποι οδηγούν μεθυσμένοι. Εξετάζουμε την τεχνολογία και πιστεύουμε ότι αν τα οφέλη υπερτερούν του κινδύνου για τους ανθρώπους, τότε είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτή την εξέλιξη και προχωράμε», υπογράμμισε στο BBC.

Οι φιλοδοξίες του Cyborg

Ο καθηγητής Herr, αυτοχαρακτηρίζεται ως «βιονικός άνδρας», εξαιτίας των ρομποτικών ποδιών που έχει. Τα σχεδίασε η  ομάδα του, μετά από ένα ατύχημα ορειβασίας στην εφηβεία του που τον άφησε ακρωτηριασμένο.

Τα «ρομποτικά πόδια» του έχουν περάσει από πολλές δοκιμές και μελέτες, μέχρι να φτάσουν στο σημερινό πρότυπο υψηλής τεχνολογίας. «Όταν σκέφτομαι να μετακινήσω τα πόδια μου, σήματα από το κεντρικό νευρικό μου σύστημα περνούν μέσα από τα νεύρα και ενεργοποιούν τους μύες μέσα στα υπόλοιπα άκρα μου. Τα τεχνητά ηλεκτρόδια ανιχνεύουν αυτά τα σήματα και οι μικροί υπολογιστές στο βιονικό άκρο αποκωδικοποιούν τους παλμούς των νεύρων μου στα πρότυπα της κίνησης που θέλω», εξήγησε σε μια ομιλία του στο TED νωρίτερα αυτό το έτος.

Ωστόσο, διευκρίνισε ότι δεν είναι ακόμα cyborg. Κάτι τέτοιο θέλει παραπάνω μελέτες, αλλά δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Αλλά και ο φίλος του Jim Ewing, ο οποίος έχασε ένα μέρος του ποδιού του σε ένα αναρριχητικό ατύχημα, «έφτιαξε» το κατεστραμμένο άκρο του με τη βοήθεια μιας ομάδας χειρούργων, επιστημόνων και μηχανικών του MIT, με το όνομα Team Cyborg.

Οι χειρουργοί συνέδεσαν τους μύες στο υπόλοιπο πόδι του με τρόπο που επιτρέπει στα νεύρα να συνεχίσουν να στέλνουν πληροφορίες στον εγκέφαλο, βοηθώντας το βιονικό πόδι να δουλεύει πιο φυσικά. Οι μηχανικοί από τη μεριά τους δημιούργησαν το προσθετικό πόδι με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπεται η αμφίδρομη επικοινωνία από τον εγκέφαλό του στο πόδι και στο βιονικό άκρο. Χάρη σε αυτήν την τεχνολογία ο Ewing μπορεί και πάλι να κάνει αναρρίχηση στα βουνά.

«Πιστεύω ότι μέσω του νευρο-ενσωματωμένου σχεδιασμού θα φτάσουμε πολύ μακριά. Μέσα στον 21ο αιώνα θα καταφέρουμε να επεκτείνουμε το νευρικό σύστημα σε πολύ ισχυρούς εξωσκελετούς, που ο άνθρωπος θα μπορεί να ελέγξει και να νιώσει με το μυαλό του», πρόσθεσε στην ομιλία του TED.

Καθαρή αδιέξοδος

Ήταν όντως το τελευταίο «κρίσιμο» Eurogroup με κεντρικό θέμα την Ελλάδα. Η συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης την Πέμπτη ήταν... εορταστική και πανηγυρική. Το Eurogroup έκλεισε τα 20 του χρόνια και τα γιόρτασε με τον τρόπο που γνωρίσαμε τόσο καλά την τελευταία οχταετία. Επιβάλλοντας ένα άτυπο, «μεταμνημονιακό», μνημόνιο στην Ελλάδα, αυτήν τη φορά βέβαια όχι με δάνειο και με προκαθορισμένη διάρκεια, αλλά για τις επομένες δεκαετίες. Καθώς το διθυραμβικό καλοκαίρι της «καθαρής εξόδου» ξεκινάει, η επόμενη μέρα μοιάζει αποκρουστικά ίδια με την προηγούμενη.

 

Θάνος Καμήλαλης

Παρασκευή 22 Ιουνίου 2018

Αναμενόμενα, η συζήτηση θα περιστραφεί γύρω από τα «μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους». Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Eurogroup, οι δανειστές αποφάσισαν τα εξής:

• την κατάργηση από το 2018 του step-up επιτοκίου που σχετίζεται με τα δάνεια του δεύτερου ελληνικού προγράμματος.
• τη χρήση από τον ESM των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMPs, ANFAs) από τα ελληνικά ομόλογα του 2014 και τη σταδιακή επιστροφή τους στην Ελλάδα. Τα εν λόγω κεφάλαια θα μεταφέρονται στην Ελλάδα ισόποσα, σε εξαμηνιαία βάση (Δεκέμβριο και Ιούνιο), αρχής γενομένης από το 2018 μέχρι τον Ιούνιο του 2022 μέσω ξεχωριστού λογαριασμού του ESM και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνηθέντων επενδύσεων.
• την παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια του EFSF κατά 10 χρόνια και την επιμήκυνση της μέσης διάρκειας λήξης κατά 10 χρόνια.

Πρόκειται για τα περίφημα «μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος» που είχε αποφασιστεί να καθοριστούν στο τέλος του τρίτου μνημονίου, από το 2016 και το 2017 (τότε που η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποιούσε το επιχείρημα του χρέους για να περνάει τα μνημονιακά προαπαιτούμενα χωρίς αντιδράσεις και ο Αλέξης Τσίπρας υποσχόταν νέα «too good to be true» και γραβάτες). Αναλύσεις επί αναλύσεων θα γραφτούν το επόμενο διάστημα σχετικά με τα μέτρα για το χρέος, με την κυβέρνηση και τους υποστηρικτές της να πανηγυρίζουν και την αντιπολίτευση να τονίζει (εν μέρει σωστά) ότι η απόφαση αυτή είναι παρόμοια με τις δεσμεύσεις του Eurogroup τον Νοέμβριο του 2012.

Το βασικό ερώτημα εδώ όμως είναι: «Τι σημασία έχουν όλα αυτά;»

Ουσιαστικά, καμία απολύτως. Οι αποφάσεις για το ελληνικό χρέος δεν αφορούν τους πολίτες, αλλά τις αγορές και ο μόνος στόχος των συζητήσεων για το χρέος ήταν να βρεθεί μία φόρμουλα προκειμένου αυτό να θεωρείται «βιώσιμο» από όλες τις πλευρές, ώστε η Ελλάδα να σταματήσει να στηρίζεται σε δάνεια «διάσωσης», και να δανείζεται κανονικά από τις αγορές. Είναι προφανές ότι ένα, κανονικό τέταρτο μνημόνιο, με τέταρτη δανειακή σύμβαση, θα ήταν σενάριο καταστροφικό για όλους (και το πιθανότερο είναι ότι δεν θα μπορούσε να εγκριθεί από τις συντηρητικές χώρες της Ευρωζώνης που καλλιέργησαν το αφήγημα της «βοήθειας στους τεμπέληδες Έλληνες»). Οι δανειστές επιθυμούν διακαώς να τελειώσει το «ελληνικό δράμα» και φυσικά η ελληνική κυβέρνηση να πανηγυρίσει την «έξοδο από τα μνημόνια». Αυτό φαίνεται και από τους πανηγυρισμούς των ευρωπαίων αξιωματούχων, που ο ένας μετά τον άλλον μιλούσαν για «ιστορική μέρα για την Ευρώπη« «το τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους» κλπ.

Είναι επίσης προφανές ότι, δεδομένου του χρόνιου χάσματος απόψεων μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωζώνης (βλ. Γερμανίας) για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους, θα έπρεπε να βρεθεί ένας συμβιβασμός μεταξύ τους, προκειμένου να είναι όλες οι πλευρές ευχαριστημένες. Ο συμβιβασμός βρέθηκε, με τον πιο αναίμακτο για όλους τρόπο. Ενδεικτικά σημεία είναι ότι το περίφημο «γαλλικό κλειδί», η σύνδεση δηλαδή της αποπληρωμής του χρέους με το ύψος της ανάπτυξης της οικονομίας, εγκαταλείφθηκε, το ΔΝΤ που ζητούσε εδώ και χρόνια «κούρεμα» του χρέους συμβιβάστηκε με την «επιμήκυνση» και η Ελλάδα φαίνεται να έχει «ρυθμίσει» το χρέος της μέχρι το 2032, ώστε να μπορεί να έχει την «εμπιστοσύνη» των αγορών και να μην χρειαστεί ένα τέταρτο μνημονιακό δάνειο.

Το ελληνικό χρέος ήταν, πέραν κάθε αμφιβολίας, μη βιώσιμο κι αυτό το γνώριζαν όλοι. Πάνω απ'όλα, το γνώριζαν οι αγορές, που δεν θα μπορούσαν να δανείσουν σε μια ξεκάθαρα υπερχρεωμένη χώρα, που θα ήταν αντιμέτωπη με μια νέα χρεοκοπία κάπου μέσα στη δεκαετία του 2020. Σε μια χώρα ξεκάθαρα υπερχρεωμένη, αλλά με ρυθμισμένο το χρέος της για δεκαετίες, μπορούν.

Εκτός από οικονομική καταστροφή, η περίοδος της κρίσης στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από σκανδαλώδη υποκρισία και από την τάση των δανειστών να προσπαθούν να παραμερίσουν τις διαφορές, κλωτσώντας το... τενεκεδάκι του ελληνικού προβλήματος λίγο πιο πέρα. Η υποκρισία επίσης, παρατηρείται και στους μνημονιακούς ευφημισμούς, την αλλαγή των εννοιών δηλαδή προκειμένου να φανεί ότι η κατάσταση στην Ελλάδα αλλάζει. Η τρόικα έγινε «θεσμοί» μετά το 2015, τα μέτρα έγιναν «μεταρρυθμίσεις» και ούτω καθεξής.  Με τον ίδιο τρόπο, η απαίτηση για «πιστοληπτική γραμμή» έγινε «μαξιλάρι ασφαλείας». Αντί δηλαδή να υπάρχει ένα ανοιχτό ταμείο των δανειστών, από το οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να δανειστεί σε περίπτωση που δεν θα μπορούσε να το κάνει από τις αγορές, επιλέχθηκε η πιο διαχειρίσιμη πολιτικά λύση του «μαξιλαριού» 20 δισ., που απλώς θα βρίσκεται στους ειδικούς λογαριασμούς του ΥΠΟΙΚ για μια «ώρα ανάγκης».

Η διαφορά είναι τέτοιου μεγέθους, όσο και ότι το Υπερταμείο Ιδιωτικοποιήσεων δεν έχει έδρα του Λουξεμβούργο, όπως ζητήθηκε το 2015, αλλά ελέγχεται καθολικά από τους δανειστές στην Ελλάδα. Μηδαμινής σημασίας στην πράξη δηλαδή, αλλά σημαντικό ως προς το επικοινωνιακό κομμάτι. Και συν τοις άλλοις, τα δισεκατομμύρια αυτά για το «μαξιλάρι» δεν δίνονται «χαριστικά» στην Ελλάδα. Είναι μέρος του δανείου του τρίτου μνημονίου, που απλώς δεν είχε εκταμιευθεί ολόκληρο μέχρι σήμερα. Συνοδεύτηκαν από τα μέτρα λιτότητας που έφερε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και θα πληρωθούν από τη χώρα κανονικά και αδιαμαρτύρητα, όπως το σύνολο του ελληνικού χρέους.

Γιατί δεν έχουν σημασία (πλέον) τα «μέτρα για το χρέος»

Συνοπτικά, η απάντηση είναι διότι οι δεσμεύσεις της χώρας για την περίοδο 2018-2060 παραμένουν ίδιες. Πιο συνοπτικά ακόμα, όπου δεσμεύσεις, βάλτε πρωτογενή πλεονάσματα. Οποιαδήποτε ελάφρυνση του χρέους θα είχε αξία, μόνο αν συνοδευόταν από χαλάρωση της λιτότητας. Αυτό είναι ξεκάθαρο ότι δεν συμβαίνει. Όπως αναφέρεται ρητά στο κείμενο (και) του χθεσινού Eurogroup, η Ελλάδα επαναλαμβάνει τη δέσμευση της να πετυχαίνει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, μέχρι το 2022. Έπειτα, οι δεσμεύσεις για τα πλεονάσματα πέφτουν στο 2,2% του ΑΕΠ, κατά μέσο όρο, μέχρι το 2060. Εδώ μάλιστα, υπάρχει μια μικρή διαφορά προς το χειρότερο. Στα περσινά κείμενα του Eurogroup γινόταν λόγους για «πλεονάσματα περίπου στο 2%». Πλέον, έχουμε αναφορά για «2,2%» και μάλιστα «κατά μέσο όρο», που σημαίνει ότι πιθανότατα κάποιες χρονιές θα είναι παραπάνω και κάποιες λιγότερο, ανάλογα με το ετήσιο ύψος των αποπληρωμών.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης, την περίοδο της διαπραγμάτευσης του 2015 έλεγε σωστά ότι «αν δώσεις τα πλεονάσματα, δίνεις και το χρέος». Η διατήρηση των πλεονασμάτων όπως είχε συμφωνηθεί από πέρσι και μάλιστα η συγκεκριμενοποίησή τους για δεκαετίες είναι ο λόγος που η ελληνική κυβέρνηση δεν πέτυχε σχεδόν τίποτα σχετικά με το χρέος και μάλιστα, απολύτως τίποτα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, μέχρι το 2022. Τα πρωτογενή πλεονάσματα, με απλά λόγια, είναι το ετήσιο ποσό που δαπανά η Ελλάδα για την εξυπηρέτηση του χρέους της. Με έναν παραλληλισμό στην καθημερινότητα, είναι οι δόσεις ενός τραπεζικού δανείου που βαραίνει έναν πολίτη. Αφού το ύψος των ετήσιων δόσεων παραμένει ίδιο, πρακτικά δεν αλλάζει τίποτα στην εξυπηρέτηση του δανείου. Αυτό είχε καθοριστεί από πέρσι, όταν οι δανειστές αποφάσισαν να περάσουν στην Ελλάδα μία παντοτινή θηλιά, που απλώς θα σφίγγει και θα χαλαρώνει κατά το δοκούν τις επόμενες δεκαετίες. Μάλιστα, θα είναι ιδιαίτερα, πρωτοφανώς σφιχτή τα επόμενα τέσσερα, «μεταμνημονιακά», χρόνια.

Μεταμνημόνιο διαρκείας

Κι όλα αυτά έχουν να κάνουν μόνο με όσα «κέρδισε» η Ελλάδα. Κυβέρνηση και δανειστές πανηγυρίζουν από χθες το «τέλος των μνημονίων» που σημαίνει παράλληλη την αρχή ενός καινούριου, ιδιαίτερου, υβριδικού, μνημονιακού καθεστώτος.

Πρώτα, αξίζει ένα... φιλοσοφικό ερώτημα: Τι είναι το μνημόνιο; Ο ΣΥΡΙΖΑ προ του 2015 έκανε σωστά τον διαχωρισμό του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης (υποστηρίζοντας βέβαια ότι η δανειακή σύμβαση θα συνεχιστεί, αλλά θα «σκίσει τα μνημόνια»). «Μνημόνιο», με την πρακτική του σημασία, είναι ένα σύνολο δεσμεύσεων, δημοσιονομικών στόχων και μέτρων λιτότητας που επιβάλλεται στην κυβέρνηση, με «έπαθλο» χρηματοδότηση σε δόσεις από τη δανειακή σύμβαση, που πραγματοποιούνται αν και όταν η εκάστοτε κυβέρνηση επιβάλλει με επιτυχία τα προαπαιτούμενα και επιτυγχάνει τους στόχους που έχουν τεθεί. Οι τέσσερις πυλώνες - επιμέρους στάδια του επομένως είναι: στόχοι, μέτρα, αξιολόγηση από τους δανειστές και δόσεις.

Στο νέο καθεστώς οι... τρεισήμισι από τέσσερις πυλώνες παραμένουν σε ισχύ. Όπως τονίζεται και στην ανακοίνωση του Eurogroup, η ελληνική κυβέρνηση έχει μπροστά της:

• Μνημονιακούς στόχους λιτότητας: Πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022 και 2,2% μέχρι το 2060. Πέρσι μάλιστα, η δέσμευση του 3,5% ήταν μέχρι το 2021 με «παράθυρο» για την επόμενη χρονιά.
• Συγκεκριμένα και άλλα, ακόμα ασαφή, μέτρα: Μείωση συντάξεων το 2019 και μείωση αφορολογήτου το 2020, ιδιωτικοποιήσεις, αναθεώρηση ΕΝΦΙΑ μέχρι το 2020, 120.000 πλειστηριασμοί. Και φυσικά διατήρηση όλων των μνημονιακών μέτρων που επιβλήθηκαν τα τελευταία οχτώ χρόνια στη χώρα.
• Αξιολογήσεις: Στη «μεταμνημονιακή» περίοδο οι αξιολογήσεις, που πλέον θα λέγονται μάλλον έλεγχοι», θα είναι ανα τρίμηνο τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ως είθισται, οι δανειστές θα ελέγχουν την εκπλήρωση από την Ελλάδα των δεσμεύσεων της (που δεν θα λέγονται «προαπαιτούμενα» αλλά κάπως αλλιώς)
• Μικρές δόσεις: Οι δανειστές αποφάσισαν την επιστροφή ενός μέρους των κερδών των ελληνικών ομολόγων που κρατάει από το 2012 η ΕΚΤ, στα πλαίσια του δευτέρου μνημονίου. Πρόκειται για ένα ποσό 4,8 δισ. που θα καταβάλλεται τμηματικά, ανά εξάμηνο, στην Ελλάδα, μέχρι το 2022, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι η χώρα θα εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της. 

Ενώ παράλληλα, έχουν ήδη θεσμοθετηθεί οι εγγυήσεις για πιθανό σενάριο «ατυχήματος», οι εξής:

• Ο αυτοματοποιημένος «κόφτης» δαπανών, που ψηφιστηκε το 2016 και προβλέπει οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων, σε περίπτωση «ατυχήματος», αν δηλαδή η Ελλάδα σε κάποιο σημείο δεν πιάσει τους μεταμνημονιακούς στόχους.
• Το ενέχυρο (ή «εγγύηση»), ύψους 25 δισ. της δημόσιας περιουσίας που πλέον δεν είναι ακριβώς δημόσια, καθώς έχει μεταβιβαστεί στο Υπερταμείο και ελέγχεται πλήρως και λεπτομερώς από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. 

Η (μισή και υπό προϋποθέσεις) επιστροφή των SMP - ANFA

Αξίζει μια παρένθεση εδώ: Και πάλι, η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών από τα ομόλογα SMP και ANFA δεν γίνεται χαριστικά. Πρόκειται για μία δέσμευση των δανειστών από τον Νοέμβριο του 2012, που δεν εκπληρώθηκε ποτέ μέχρι σήμερα, καθώς το 2015 αποφάσισαν μονομερώς, ως τιμωρία τότε, να μην το κάνουν. Επίσης, δεν πρόκειται για το σύνολο των κερδών. Όπως έχει παραδεχθεί ο ιδιος ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, τα κέρδη των δανειστών από τα ομόλογα SMP είναι σχεδόν διπλάσια, μόνο την περίοδο 2012 - 2016 και χωρίς να προσμετρηθούν τα κέρδη από τα ANFA. Απαντώντας πριν από μήνες σε ερώτηση του ευρωβουλευτή της ΛΑΕ, Νίκου Χουντή, ο Ντράγκι τονίσε:

Σύμφωνα με τη δέσμευση της ΕΚΤ για διαφάνεια, μπορώ να σας παράσχω τις πληροφορίες που ζητήσατε σχετικά με τα καθαρά έσοδα από τόκους επί ελληνικών τίτλων που αποκτήθηκαν από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) του Ευρωσυστήματος στο πλαίσιο του προγράμματος SMP, τα οποία ανήλθαν σε 7,8 δισ. ευρώ την περίοδο 2012-16.

[...]

Όσον αφορά το ερώτημά σας σχετικά με τα καθαρά έσοδα από τόκους επί ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο της συμφωνίας για τα καθαρά χρηματοοικονομικά στοιχεία (Agreement on Net Financial Assets - ANFA), αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο εμπίπτει στο πεδίο των εθνικών αρμοδιοτήτων και όχι στο πεδίο αρμοδιοτήτων της ΕΚΤ. Για περισσότερες πληροφορίες επί του θέματος μπορείτε να απευθυνθείτε στις επιμέρους ΕθνΚΤ.

Η πρώτη φορά που οι δανειστές δεσμεύθηκαν να επιστρέψουν τα κέρδη αυτά, στο σύνολό τους μάλιστα, ήταν τον Νοέμβριο του 2012. Στην τότε αποφαση του Eurogroup αναφέρεται συγκεκριμένα στη «δέσμευση από τα κράτη-μέλη ότι θα περάσουν στον ειδικό λογαριασμό το ποσό που αντιστοιχεί στα έσοδα που προκύπτουν από το χαρτοφυλάκιο SMP της ΕΚΤ από το οικονομικό έτος 2013. Τα κράτη που βρίσκονται υπό πρόγραμμα διάσωσης δεν χρειάζεται να συμμετέχουν στη συγκεκριμένη δράση για την περίοδο όπου θα βρίσκονται σε πρόγραμμα.»

Πλέον, μόνο ένα μέρος των χρημάτων επιστρέφει στη χώρα, εν είδη δόσεων, ως κίνητρο που θα διασφαλίζει «ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος». Παράλληλα, η ΕΚΤ συνεχίζει να κερδοσκοπεί από τα ελληνικά ομόλογα που πήρε, δείχνοντας «αλληλεγγύη» στα πλαίσια του δεύτερου μνημονίου, ομόλογα μάλιστα που εξαιρέθηκαν, όλως τυχαίως, από το «κούρεμα» του PSI. 

Όλα τριγύρω αλλάζουνε...

Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, δεν είναι υπερβολή να γίνεται λόγος για ένα «τέταρτο μνημόνιο», διαρκείας, πολύ αυστηρό ειδικά για την περίοδο 2018-2022, με μόνη διαφορά, ανούσια στην πράξη, ότι η Ελλάδα δεν θα δανείζεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, αλλά από τις αγορές. Η επιβολή αυτού του μεταμνημονιακού καθεστώτος δεν είναι κάτι καινούριο. Αποφασίστηκε από το 2017, με την επιβολή των πλεονασμάτων και των προληπτικών μέτρων στην Ελλάδα και επικυρώθηκε τυπικά χθες. Εκτός των επιμέρους δεσμεύσεων που συνθέτουν το νέο «μεταμνημόνιο», κεντρικά σημεία που αποδέχεται ξανά η ελληνική κυβέρνηση είναι ότι:

• Θα διατηρήσει και θα συνεχίσει τις «μεταρρυθμίσεις» και τις «συνετές οικονομικές πολιτικές»
• Η Ελλάδα αναγνωρίζει και προτίθεται να αποπληρώσει το σύνολο του χρέους της. Ένας χρέος που σήμερα βρίσκεται στο 180% του ΑΕΠ, όταν στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης, ήταν στο 120%. Σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας των δανειστών για το χρέος, στη καλύτερη των περιπτώσεων, το ύψος του θα μειωθεί στα προ του 2010 επίπεδα κάπου κοντά στο 2040. Ένα χρέος που διογκώθηκε λόγω των μνημονιακών δανείων που υπογράφηκαν υπό πρωτοφανείς εκβιασμούς και συνοδεύτηκαν από οικονομική καταστροφή: Συρρίκνωση κατά 25% του ΑΕΠ, εκατοντάδες χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας, διαδοχικές περικοπές στις συντάξεις και πολλά ακόμα.
• Η Ελλάδα, μετά την «έξοδο από τα μνημόνια», δεν πρόκειται να καταργήσει κανέναν από τους εκατοντάδες εφαρμοστικούς νόμους των τριών μνημονών. Το αντίθετο μάλιστα

Κυβέρνηση και δανειστές πανηγυρίζουν ήδη για το «τέλος της ελληνικής και ευρωπαϊκής κρίσης», με χυδαίες μάλιστα εκφράσεις όπως το ότι «οι θυσίες των Ελλήνων πιάνουν τόπο». Υπό μια κάποια έννοια, δεν έχουν άδικο. Η Ελλάδα μπαίνει πλέον στον... αυτόματο πιλότο, με προκαθορισμένη πορεία και παγιωμένη λιτότητα μέχρι το 2060 και ως εκ τούτου η «κρίση» τελειώνει, αφού κανείς δεν θα χρειάζεται να ασχοληθεί μαζί της, αν όλα κυλούν σύμφωνα με το «σχέδιο». 

Στην τελική, καλά κάνουν και πανηγυρίζουν οι δανειστές. Μετά από οκτώ χρόνια, η λιτότητα θριάμβευσε και επιβάλλεται μάλιστα με τη σύμφωνη γνώμη μιας κυβέρνησης που κάποτε υποσχέθηκε να εναντιωθεί όσο καμία άλλη σε όλο αυτόν τον παραλογισμό, την κοινωνική αδικία και καταστροφή. Οι πολιτικές της Ευρωζώνης κατόρθωσαν να μετατρέψουν μια χώρα σε προτεκτοράτο, σε μια αποικία χρέους που θα «ζει» για να αποπληρώνει ένα δυσβάσταχτο χρέος. Κι όλα αυτά, με μηδαμινή αντίσταση από το 2015 κι έπειτα. Δεν είναι μικρό πράγμα η καθολική, πανευρωπαϊκή αποδοχή του μονοδρόμου της λιτότητας.

Η τωρινή κυβέρνηση υποστηρίζει μετ' επιτάσσεως ότι το τρίτο μνημόνιο ήταν πιο «ήπιο» από τα δύο προηγούμενα. Σε αυτό έχει δίκιο. Ωστόσο, θα μείνει στην ιστορία ως αυτή που, εν είδει «γραβάτας», επέβαλλε μία «μνημονιακή» θηλιά δεκαετιών σε έναν ολόκληρο λαό. Δεν είναι μικρό πράγμα επίσης...

******************************

Μία γραβάτα, καμία ντροπή

Εκεί που ελπίζαμε τα (αναπόφευκτα) κυβερνητικά πανηγύρια για την «έξοδο από τα μνημόνια» τουλάχιστον να περιμένουν μέχρι τον Αύγουστο, ήρθε η σημερινή εορταστική τελετή του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ στο Ζάππειο. Σε μια εκδήλωση ωδή στον πολιτικό αμοραλισμό, την εκχυδαϊσμένη γραφικότητα και την άρνηση της πραγματικότητας, ο Αλέξης Τσίπρας, με γραβάτα, περήφανος για τη μνημονιακή του δράση, ο Πάνος Καμμένος που πιστεύει ότι είναι κράμα Ναπολέοντα Ζέρβα και Χάρι Τρούμαν και οι κοινοβουλευτικές ομάδες των δύο κομμάτων (μόνες τους) προσέφεραν ένα δυσβάσταχτο σόου.

 

Θάνος Καμήλαλης

Παρασκευή 22 Ιουνίου 2018

Αυτό που γραφόταν ως αστείο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν λίγες ώρες, ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να το κάνει πράξη. Εμφανίστηκε με γραβάτα για να γιορτάσει τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους με την απόφαση του Eurogroup που ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής. Εμφανίστηκε επίσης πολύ περήφανος που η κυβέρνηση του τα κατάφερε εκεί που οι προηγούμενες απέτυχαν, δηλαδή στην πλήρη και άνευ όρων και καθυστερήσεων εφαρμογή του μνημονίου. Εμφανίστηκε, τέλος, πολύ πρόθυμος για να διαστρεβλώσει, σε κάθε σημείο του, το καθεστώς της «μεταμνημονιακής» περιόδου, που έχει αποδεχθεί και έχει ήδη ψηφίσει στη Βουλή η κυβέρνησή του. Μερικά παραδείγματα:

Είπε: «Η επιλογή των μέσων της πολιτικής για να επιτευχθούν οι στόχοι θα ανήκουν από δω και στο εξής αποκλειστικά στις εκλεγμένες από τον ελληνικό λαό κυβερνήσεις και όχι σε τεχνοκράτες ξένους που θα έρχονται να μας υποδεικνύουν τι πρέπει να κάνουμε.

Η αλήθεια είναι ότι η τρόικα θα συνεχίσει να υποδεικνύει στις ελληνικές κυβερνήσεις τι πρέπει να κάνουν και μόνο αν η Ελλάδα ολοκληρώνει τους τριμηνιαίους ελέγχους μέχρι το 2022, θα ενεργοποιούνται μέτρα για το χρέος και θα παίρνει δόσεις των 4,8 δις. από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων που χρωστούσαν οι δανειστές (και δίνουν μόνο τα μισά). «Τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους πρέπει να περιέχουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος» αναφέρει η ανακοίνωση του Eurogroup, που σε άλλο σημείο προσθέτει ότι «Οι ελληνικές αρχές ανέλαβαν συγκεκριμένες πολιτικές δεσμεύσεις […] για την ολοκλήρωση βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που δρομολογήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος και δεσμεύτηκαν να συνεχίσουν την εφαρμογή όλων των βασικών μεταρρυθμίσεων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ESM»

Eίπε: «Την ίδια στιγμή όμως όποιος κάνει τον κόπο να ανατρέξει στο κείμενο της τελικής συμφωνίας, θα δει ότι αυτό δεν εμπεριέχει δεσμεύσεις για μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα. Αρκεί να βγαίνουν τα νούμερα, να πιάνουμε τους στόχους»

Η αλήθεια είναι ότι ποτέ κανένα κείμενο του Eurogroup δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα μέτρα, που αποτελούν υπόθεση των τεχνικών κλιμακίων της τρόικας. Τα μέτρα που «ψάχνει» ο Πρωθυπουργός είναι ήδη ψηφισμένα και μάλιστα πολλάκις (βλ. πολυνομοσχέδια 2017 και 2018). Είναι τα μέτρα 5,1 δις. που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο τη διετία 2019-2020 με περικοπή συντάξεων και αφορολογήτου, είναι η εξαφάνιση του ΕΚΑΣ, η «αναπροσαρμογή» του ΕΝΦΙΑ, οι 120.000 πλειστηριασμοί μέχρι το 2021 κ.α. Και φυσικά η διατήρηση των μνημονιακών περικοπών εκτός αν η κυβέρνηση κατορθώνει να πετυχαίνει πλεονάσματα – μαμούθ πολύ πάνω από 3,5% που έχει δεσμευθεί

Είπε πολλά και «ξέχασε» να πει ακόμα περισσότερα. Για τα πλεονάσματα, που καταδικάζουν τη χώρα σε λιτότητα μέχρι και το 2060, τον αυτοματοποιημένο «κόφτη» δαπανών, τη συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, την εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας ως «εγγύηση» στους δανειστές για τα δάνεια.  Υποστήριξε ότι πλέον θα υπάρχει «περισσότερος δημοσιονομικός χώρος» για κοινωνική πολιτική, όταν οι στόχοι της λιτότητας θα είναι σκληρότεροι και υψηλότεροι από ποτέ. Περισσότερα για την καθαρή αδιέξοδο που πετυχαίνει η κυβέρνηση εδώ.

Ο πρόεδρος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων,  Πάνος Καμμένος, από την πλευρά του, αποφάσισε να συγχαρεί τον εαυτό του και το κόμμα του. Εμφανίστηκε «δικαιωμένος», υποστήριξε ότι παραμένει πιστός «στις αρχές και στις αξίες του», έκανε λόγο για «ιστορική μέρα για το έθνος», αλλά πάνω απ’όλα… μετριοπαθής. «Όταν με κάλεσε ο Τσίπρας είχα πει αρχίζει η επιχείρηση Γοργοπόταμος όπως τότε που ο Άρης και ο Ζέρβας κατάφεραν να τινάξουν την γέφυρα. Αφού η επιχείρηση Γοργοπόταμος τελείωσε αρχίζει το σχέδιο Μάρσαλ με την βοήθεια των Ελλήνων» τόνισε, σε μια συγκινητική προσπάθεια να ανεβάσει ακόμα περισσότερο τα ντεσιμπέλ της γραφικότητας, πασπαλισμένης με αρκετή ύβρη.

Ανεξάρτητα όμως από τα αν πιστεύει κανείς το αφήγημα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και της «εξόδου από την κρίση» η σημερινή τελετή ήταν ένα πολιτικό σόου για εσωτερική κατανάλωση, μια παράσταση αισχίστου είδους. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί πολλές φορές ότι «δεν πανηγυρίζει», δεν θα μιλήσει για «success story». Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, καταπάτησε (ακόμα και) αυτή τη δέσμευσή της. Το όλο κλίμα μόνο θυμηδία θα έπρεπε να προκαλεί. 

Αποκομμένοι από την κοινωνία (και την πραγματικότητα), οι βουλευτές των ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, οι πιο ανθεκτικοί «ναι σε όλα», αλληλοσυγχαίρονταν, επαίρονταν για τις πολιτικές τους, γελούσαν και καμάρωναν τη γραβάτα του Πρωθυπουργού, που σηματοδοτεί τη θηλιά διαρκείας της ελληνικής κοινωνίας. Βολεύει βέβαια να συζητάμε για γραβάτες και όχι για πολιτική. Ακόμα κι αν όντως «η Ελλάδα γυρίζει σελίδα», είναι στοιχειώδες, ένας λαός που, όπως παραδέχεται και η ίδια η κυβέρνηση, έχει υποφέρει για οχτώ χρόνια, να βλέπει την κυβέρνηση του να σχεδιάζει με μετριοπάθεια και ενσυναίσθηση την επόμενη μέρα, αντί να παρακολουθεί αποσβολωμένος κακόγουστες φιέστες επικοινωνιακού χαρακτήρα. Θα περίμενε λίγη αυτοσυγκράτηση, λίγη αιδώ…Μάλλον θα πρέπει να απογητευτεί ξανά, όπως συνεβη το 2015, όπως θα συμβεί (αν υπάρχουν «αυταπάτες») στην περίοδο «μετά το μνημόνιο»


Υ.Γ. Με τρόμο για το τι θα δούμε και θα ακούσουμε περιμένουμε πλέον την 21η Αυγούστου

****************************

Eurogroup: Η Ιστορία και η επικαιρότηταΙστορία και η επικαιρότητα

ΑΠΟΨΗ / ΑΝΑΛΥΣΗ
Κωνσταντίνος Πουλής

Για ψύλλου πήδημα κάθε φορά δημοσιογράφοι και πολιτικοί μάς γαζώνουν τ’ αυτιά για να μας πείσουν ότι «γράφτηκε ιστορία». Ιστορία γράφτηκε μόνο σε δύο στιγμές από την αρχή της κρίσης: στο Καστελλόριζο του Παπανδρέου και στον έρπητα του Τσίπρα. Κατά την ανακοίνωση της υπαγωγής της χώρας στα μνημόνια και μετά όταν υποχώρησε ο εκφραστής της μαζικότερης θεσμικής αμφισβήτησης της λιτότητας. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος, κουτσομπολιά ή δευτερεύουσας σημασίας γεγονότα που εκπορεύονται ευθέως από αυτά τα δύο στιγμιότυπα. Ανήκουν στο πεδίο της «επικοινωνίας» ή διαφορετικά της αρλουμπαρίας με την οποίαν γίνεται η πολιτική διαχείριση της υποταγής.

Συνεπώς ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή εμφανίζει κάτι το οποίο ανήκει απολύτως στο πεδίο της μνημονιακής κανονικότητας, δηλαδή τη διαρκή και επαναλαμβανόμενη προσποίηση ότι φτάσαμε σε ένα εορταστικό τέλος, ένα ξέφωτο, «αλλάζουμε σελίδα», «τερματίζουμε στον μαραθώνιο», «δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα» κ.ά.αρλ. ως ιστορική στιγμή.  Όποιος δεν βγάζει το ψωμί του ψευδόμενος, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι αυτή η ρητορική στρατηγική αποτελεί σταθερό γνώρισμα των μνημονιακών κομμάτων και είναι βεβαίως εντελώς ανόητος όποιος την παίρνει τοις μετρητοίς.

Μόλις λοιπόν πάρει απόσταση κανείς από τον θόρυβο των ημερών, αυτό που μένει είναι μία και μόνο θεμελιώδης διαπίστωση η οποία ισχύει από τον καιρό του έρπητα: Όταν ο Καίσαρας πέρασε τον Ρουβίκωνα δεν υπήρξε λένε πόλη που να μην τον υποδεχτεί με χαρά. Αυτοί που έτρεχαν να τον προϋπαντήσουν αυξάνονταν καθημερινά κι έλεγαν: Κάθε αντίσταση είναι μάταιη, ο Καίσαρας είναι το πεπρωμένο μας.

Πομπήιος: Αυτά είναι λόγια κλαψιάρηδων. Να του κλείσουν το δρόμο και τότε ο Καίσαρας δεν θα είναι πλέον το πεπρωμένο.
Κάτων: Μα κανείς δεν του κλείνει το δρόμο.

Μόνο αυτό έχει σημασία. Ότι ζούμε σε μία περίοδο πλήρους επικράτησης του μονοδρόμου και απόλυτης παραίτησης των πολιτών, οι οποίοι τον ανέχονται ελλείψει πειστικής προοπτικής. Όσο και αν θα θέλαμε, και εγώ ανήκω σε εκείνους που θα ήθελαν, να πιστέψουμε ότι υπάρχουν προτάσεις αυτή τη στιγμή που θα μπορούσαν να μας βγάλουν από το αδιέξοδο, όλα έχουν κριθεί πολιτικά την περίοδο της υποχώρησης του ΣΥΡΙΖΑ. Εκείνη ήταν η ιστορική στιγμή κατά την οποία ο νεοφιλελεύθερος μονόδρομος επικράτησε θριαμβευτικά και εμείς έκτοτε υπομένουμε τις συνέπειες αυτής της επικράτησης με σκυμμένο κεφάλι. Αυτό είχε όντως ιστορική σημασία. Όλα τα υπόλοιπα είναι η θλιβερή μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι κατηγορούσε, και το σόου με τη γραβάτα ήταν η παράσταση (με τη σκηνοθεσία και την ενδυματολογία της) με την οποία διανθίζεται η προπαγάνδα.

Με τα ρούχα ασχολούνται για πρώτη φορά ιστορικά οι ηθοποιοί. Έτσι ξεκινά η ιστορία της ενδυματολογίας στη Γαλλία τον 17ο αιώνα, γιατί το θέατρο ήταν ο χώρος στον οποίον κανείς θα ενδιαφερόταν να μάθει πώς ντύνονταν κάποιοι άλλοι. Η όλη γραβατολογία λοιπόν είναι μια κυριολεκτικά θεατρική χειρονομία, με τη χειρότερη σημασία του όρου, με τη σημασία του θεατρινισμού.

Το κουστούμι και η γραβάτα, όσο κι αν δεν το βλέπουμε σήμερα, είχε αρχικά εξισωτικό ρόλο. Το κουστούμι (ένδυμα των Κουακέρων αρχικά) προοριζόταν για να αντικαταστήσει τη διάκριση μεταξύ των άβολων ρούχων των αριστοκρατών και των κουρελιών των εργαζόμενων τάξεων, με το ρούχο εργασίας του αστού. Όπως μπορεί να δει κανείς από φωτογραφίες της δεκαετίας του ’50 και ’60, (σχεδόν) όλοι κυκλοφορούσαν με κουστούμι. Ο Τσίπρας σαχλαμαρίζει με τη γραβάτα γιατί το κουστούμι συμβολίζει στα δικά του μάτια την εφηβική φαντασίωση του ανθρώπου που αντιστέκεται στο σύστημα έχοντας κοτσίδα. Οι κοτσίδες είναι μια χαρά, αλλά όχι όταν με ένα χέρι υπογράφεις μνημόνια και με το άλλο τινάζεις την επαναστατική μπούκλα.

Αυτή τη στιγμή το «πρόγραμμα» απαιτεί, και μας το υπενθυμίζει αυτό με κάθε ευκαιρία, να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ την ιδιοκτησία του, που είναι μία παράξενη φράση στα Ελληνικά, αλλά που σημαίνει ότι αυτοί που μέχρι χθες υποστήριζαν ότι διαθέτουν μία εναλλακτική λύση θα πρέπει τώρα να προπαγανδίζουν την πολιτική της λιτότητας ως την ιδεώδη απάντηση στα προβλήματά μας. Η δική μου μικρή παράκληση είναι να μη μας ζαλίζουν με ψεύδη. Κάντε ό,τι θέλετε καλοί μας άνθρωποι, χωρίς τον εξευτελισμό που συνοδεύει την υποκρισία.

Η συμφωνία για το χρέος δεν είναι ιστορική. Υπάρχει ένα πολύ απλό τεστ στο οποίο μπορεί να υποβάλει κάνεις μία άποψη. Το τεστ αυτό λέγεται «τι στάση θα κρατούσες αν δεν είχες εσύ την καρέκλα και την είχε ο αντίπαλός σου». Εφαρμόζοντας λοιπόν αυτό το τεστ στη διακυβέρνηση του Συριζα, θα δούμε ότι τα επιχειρήματα που είχε χρησιμοποιήσει ο Βαρουφάκης απέναντι στον Τσίπρα το 2015 ισχύουν απολύτως. Χρειαζόμαστε τα πλεονάσματα για να πληρώνουμε τα χρέη μας. Έχοντας δώσει τα πλεονάσματα, υπακούοντας δηλαδή στις επιταγές των δανειστών για υψηλά πλεονάσματα, τότε η λιτότητα συνεχίζεται ακάθεκτη. Ο ΣΥΡΙΖΑ το ήξερε αυτό, το ήξερε και ο Τσίπρας όταν έλεγε ότι «επιμήκυνση σημαίνει ότι μακραίνει το σκοινί με το οποίο θα μας κρεμάσουν». Παρόμοια ισχύουν με τις ιδιωτικοποιήσεις που αναφέρονται ονομαστικά στη συμφωνία ή την προστασία της λαμογιάς του ΤΑΙΠΕΔ και του Γεωργίου που επίσης αναφέρονται ονομαστικά και ζητούν και νομοθετική ρύθμιση.

Το γεγονός ότι τόσο κωμικά πανηγυρίζουν και οι Ευρωπαίοι, με το σποτάκι που είναι σαν διαφημιστικό του ΕΟΤ να προσπαθεί να μας πείσει ότι είναι η ώρα να βγούμε στις ακρογιαλιές να χορεύουμε, οφείλεται στο ότι και οι δανειστές επιθυμούν εξίσου με τον ΣΥΡΙΖΑ να προσποιηθούν ότι τα κάναν όλα καλά. Με γεια τους με χαρά τους, να υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους, λογικό είναι.

Η ανάγνωση της εφημερίδας είναι η καθημερινή προσευχή του ρεαλιστή, έλεγε ο Έγελος, γιατί είτε ο Θεός θα εμπνέει τη στάση σου είτε η πραγματικότητα. Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ οι ιδέες προσαρμόζονται με εκπληκτική ελαστικότητα στις απαιτήσεις της πραγματικότητας.

Δυστυχώς η στάση που περιγράφω δεν αφήνει περιθώρια για ηρωικές εξόδους και για μεγάλα λόγια. Είναι μία στάση μελαγχολικού πεσιμισμού. Δεν διαθέτω δηλαδή την αταραξία του κωλοπετσωμένου κυνικού ο οποίος παρακολουθεί τα παιχνίδια εξουσίας χαμογελώντας αδιάφορα. Το γεγονός ότι δεν είχαμε μία συμφωνία ιστορικής σημασίας δεν σημαίνει ότι η κατάσταση δεν είναι δραματική. Η διάλυση θα συνεχίζεται κανονικά.

Επικαιρότητα είναι αυτός ο ακατάστατος αχταρμάς από γεγονότα που εκπορεύονται όλα κατά τρόπο αναγκαστικό από τη μία και μοναδική στιγμή κατά την οποίαν παρήχθη ιστορία. Η εφημερίδα οφείλει κάθε μέρα να έχει ένα πρωτοσέλιδο, αλλά τα πρωτοσέλιδα απλώς γράφονται με τα ίδια γράμματα, δεν είναι εξίσου σημαντικά. Έτσι λοιπόν όλα τα σπουδαιοφανή που λέγονται τώρα δεν είναι παρά απλές πινελιές σε ένα πλαίσιο το οποίο έχει τεθεί ισχυρό και αμετακίνητο από τη στιγμή της υποχώρησης. Βλέπεις ανθρώπους που με τη σοβαρότητα του χάμστερ πατάνε πάνω στον τροχό μέσα στο κλουβάκι τους και πιστεύουν ότι διανύουν χιλιόμετρα. Ο εξωτερικός παρατηρητής ξέρει ότι αυτό το καημένο ποντικάκι δεν έχει να πάει πουθενά.

Συρρικνώνεται ο ελληνικό πληθυσμός 

Δραματική αριθμητική ανατροπή φαίνεται πως πυροδότησε για τον πληθυσμό της Ελλάδας η οικονομική κρίση, που πλήττει από το 2010 τη χώρα. Η συρρίκνωση των γεννήσεων, η αύξηση των θανάτων και η αρνητική μετανάστευση, αναδεικνύουν το δημογραφικό της Ελλάδας σε μέγα εθνικό θέμα, αναφέρει μια νέα έρευνα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΕΛΣΤΑΤ, μόνο το διάστημα 2011-2017 ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε κατά 355.000 ανθρώπους και αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπισθεί με την υπευθυνότητα που απαιτείται για το «νούμερο 1» εθνικό πρόβλημα, ο πληθυσμός της Ελλάδας, το 2050, μόλις που θα αγγίζει τα 10 εκατομμύρια ανθρώπων. Κι ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Eurostat, το 2080, με 7,2 εκατομ. ανθρώπους, η Ελλάδα θα αποτελεί το μικρότερο (σσ. και επισφαλέστερο [;]) τμήμα της ΕΕ.

Η έρευνα με τίτλο «Ο πληθυσμός της Ελλάδας υπό διωγμόν», που υπογράφει η νομικός Ήρα Έμκε- Πουλοπούλου, διδάκτορας του πανεπιστημίου του Παρισιού, μέλος της Ακαδημίας Επιστημόνων της Νέας Υόρκης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δημογραφικών Μελετών, υπό την αιγίδα της οποίας, άλλωστε, τελεί η έκδοση, είναι «κραυγή αγωνίας». «Στόχος του βιβλίου είναι να αποδείξει ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης μεγάλα τμήματα του ελληνικού πληθυσμού βρίσκονται "υπό διωγμόν", υφίστανται, δηλαδή, συστηματική υποβολή σε ταλαιπωρίες, που έχουν οδηγήσει ή θα καταλήξουν στο μέλλον στην απομάκρυνσή τους από την Ελλάδα, από την οικογένειά τους, από τη δουλειά τους, από τους φίλους τους, ακόμη και από τη ζωή» σημειώνει χαρακτηριστικά η ίδια στο Αθηναϊκό Πρακτορείο και συμπυκνώνει το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας ως εξής: «Οι δημογραφικοί δείκτες εξελίσσονται με βραδύ ρυθμό και βελτιώνονται με ακόμη βραδύτερο. Αν, όμως, η στρατηγική που έχει ως στόχο την αύξηση των γεννήσεων, την επιβράδυνση του ρυθμού γήρανσης, τον περιορισμό της αποδημίας, δεν εφαρμοστεί ΤΩΡΑ, τα προβλήματα του πληθυσμού θα εκδικηθούν εκείνους που τα αγνοούν!».

Στην έκδοση των 734 σελίδων, «προϊόν έρευνας τριών χρόνων», που φιλοξενεί αποκωδικοποιώντας δεκάδες στατιστικούς πίνακες της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT και εικονογραφείται από το σκωπτικό πενάκι του Σπύρου Ορνεράκη, παρατίθεται λεπτομερειακή χαρτογράφηση του ελληνικού πληθυσμού, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τις κατά καιρούς οικονομικο-πολιτικο-κοινωνικές συνθήκες από το 1828 έως σήμερα, αλλά κυρίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Η Έμκε - Πουλοπούλου εξηγεί ότι το δημογραφικό εμφανίστηκε στη δεκαετία του ΄80, επομένως προϋπήρχε της κρίσης, αλλά επιδεινώθηκε κατά τη διάρκειά της, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της Ελλάδας να μειώνεται, να αλλοιώνεται και να γερνάει με ταχύτερο από τον αναμενόμενο ρυθμό.

«Οι απογραφές αποκάλυψαν ότι έως και τις αρχές του 21ου αι. ο πληθυσμός της χώρας αυξανόταν διαρκώς, ακόμα και στις ανώμαλες περιόδους, που γνώρισε το ελληνικό έθνος» λέει και συνεχίζει: «Για παράδειγμα, το 1828, πριν από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η Ελλάδα «μετρούσε» 753.000 ανθρώπους, οι οποίοι το 2011 έφτασαν τους 10,9 εκατομμμύρια. 

Το 2011 αντιστοιχούσαν 104 γυναίκες σε 100 άνδρες και στην περίοδο 1951-2011 μειώθηκε στο μισό ο πληθυσμός των νέων 0-14 χρόνων (από 28,8% σε 14,5%) και σχεδόν τριπλασιάστηκε η αναλογία των ηλικιωμένων στον πληθυσμό (από 6,7% σε 19,5%). Αλλά, στην περίοδο της κρίσης, ο ρυθμός γήρανσης επιταχύνεται. Η μέση ηλικία του πληθυσμού από 30 έτη το 1951 φτάνει τα 43,5 το 2014!».

Επιπλέον, την περίοδο 2001-2011 καταγράφεται μικρή μείωση στους άγαμους και στους έγγαμους, αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των διαζευγμένων και λιγότερων των χήρων/χηρών, ενώ παρατηρείται μεγάλη αύξηση των μονοπρόσωπων νοικοκυριών, μικρότερη αύξηση των νοικοκυριών 2-3 ατόμων και μείωση των νοικοκυριών 4 ατόμων. Είναι, δε, εντυπωσιακή η μείωση των πολύτεκνων οικογενειών.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, την περίοδο 2011-2016, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 115.479 άτομα (γεννήσεις 692.592 / θάνατοι 808.071). Η μικρή αύξηση των γεννήσεων (κατά 1.051 παιδιά), που καταγράφηκε το 2016 οφείλεται κατά 77% σε γεννήσεις από γυναίκες πρόσφυγες, που δεν θα μείνουν στην Ελλάδα. Σε έξι χρόνια, δε, χάθηκαν πολύ περισσότερα άτομα από τις γεννήσεις ενός έτους (π.χ. το 2016, 93.698 γεννήσεις). Έως το 2010, οι άνθρωποι που έρχονταν στην Ελλάδα ήταν περισσότεροι από εκείνους που την εγκατέλειπαν. Η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα (2018) η χώρα, εκτός από την υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων, οφείλεται στο φαινόμενο της «αρνητικής μετανάστευσης», γεγονός που έχει ως συνέπεια τη μείωση του ελληνικού πληθυσμού, κάθε χρόνο, σε απόλυτο αριθμό.

Τα στοιχεία που παρατίθενται στην ογκώδη έκδοση οδηγούν στο σχεδόν αδιαπραγμάτευτο συμπέρασμα πως ό,τι κατάφερε με κόπο η Ελλάδα να κερδίσει στα χρόνια της «ευμάρειας», όταν -έτσι κι αλλιώς- τα νέα ζευγάρια δύσκολα έπαιρναν την απόφαση για 2ο και 3ο παιδί, το έχασε μέσα στα οκτώ χρόνια της κρίσης! Το δημογραφικό από εθνικό θέμα εξελίχθηκε σε εφιάλτη.

Όπως αναφέρει η ερευνήτρια, για το θέμα των αιτίων και των επιπτώσεων των δημογραφικών εξελίξεων, οι παράγοντες για τη δυσμενή εικόνα του πληθυσμού είναι πολλοί, αλλά «πρωταρχική θέση κατά τη διάρκεια της κρίσης κατέχει η ανεργία, η επισφαλής απασχόληση και η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος. Μετά το 2013 παρατηρείται μείωση της ανεργίας με ταυτόχρονη μείωση της πλήρους απασχόλησης και αύξηση της μερικής. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι καταργούνται οι "καλές" θέσεις εργασίας με ικανοποιητικό μισθό, εξασφάλιση και εργασιακά δικαιώματα, ενώ αυξάνονται οι "ευέλικτες μορφές απασχόλησης", ανασφάλιστες με πολύ χαμηλούς μισθούς και ενίοτε απαράδεκτες συνθήκες εργασίας». Ως εκ τούτου, η αύξηση της ανεργίας των νέων ανδρών και γυναικών και η απασχόληση σε δυσβάστακτο περιβάλλον αποτελούν αιτία μείωσης της γαμηλιότητας και της γεννητικότητας και αύξηση της αποδημίας, γιατί όσοι της υφίστανται, κυρίως όσοι έχασαν τη δουλειά τους, δεν αποφασίζουν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά και όσοι έχουν προσόντα επιλέγουν τη μετανάστευση».

Η Έμκε - Πουλοπούλου χτυπάει τον κώδωνα κινδύνου. «Το δημογραφικό πρόβλημα θα επιδεινωθεί» τονίζει και εξηγεί: «Η εντυπωσιακή μείωση των γεννήσεων, η γήρανση του πληθυσμού και η εκτόξευση της αποδημίας θα καταλήξουν σε μεγάλη συρρίκνωση του πληθυσμού της χώρας μας και σε αύξηση της αναλογίας των ηλικιωμένων. Θα αυξάνεται ο πληθυσμός άνω των 65 ετών σε βάρος των ηλικιών 0-14».

Στο ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει αντιστροφή της δημογραφικής... κατρακύλας της χώρας, η ερευνήτρια απαντά: «Πρόκειται για μία εν μέρει μη αναστρέψιμη πραγματικότητα. Η επί 40 χρόνια χαμηλή γονιμότητα έχει δημιουργήσει μια μικρότερη αριθμητικά γενιά γυναικών. Ακόμα κι αν οι γυναίκες αυτές αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, θα είναι δύσκολο ο αριθμός των γεννήσεων να ξεπεράσει τον αριθμό των θανάτων. Εξάλλου, θα πρέπει να περάσουν 25-30 χρόνια, ώστε η αύξηση των γεννήσεων να δημιουργήσει τη γενιά, που θα ενταχθεί στην αγορά εργασίας και με την απασχόληση και τις εισφορές της στο ασφαλιστικό σύστημα να συμβάλει στη στήριξή του. Μέχρι ν' αρχίσει να εργάζεται αυτή η γενιά, θα χρειαστούν επιπλέον δαπάνες ιδιωτικές και δημόσιες για την ανατροφή και την εκπαίδευσή της».

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ 

Υποχωρεί η ανεργία, παραμένει η φτώχεια

guria.jpg

Η τάση της ανάπτυξης χωρίς αξιοπρεπείς μισθούς ενώ η απασχόληση αυξάνεται –τονίζει ο γενικός διευθυντής του ΟΟΣΑ, Ανχελ Γκουρία– αντικατοπτρίζει τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία. | AP Photo/Petros Giannakouris

05.07.2018, 13:56 | Ετικέτες:  οικονομία, ανεργία, φτώχεια, ΟΟΣΑ

Συντάκτης: 

Μπάμπης Μιχάλης

Τα «παράδοξα» της νεοφιλελεύθερης αγοράς εργασίας αναδεικνύει η τελευταία έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για την παγκόσμια αγορά εργασίας, ομολογώντας την παρατεταμένη στασιμότητα των μισθών τα τελευταία χρόνια, παρ’ ότι η απασχόληση χτυπά ρεκόρ. Η έκθεση Employment Outlook 2018, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, υπογραμμίζει ότι για πρώτη φορά στα τελευταία δέκα χρόνια δουλεύουν σήμερα στον κόσμο περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι πριν από την κρίση.

Το ποσοστό απασχόλησης στις αναπτυγμένες οικονομίες-μέλη του ΟΟΣΑ προβλέπεται να προσεγγίσει το 62,1% φέτος και το 62,5% στα τέλη του 2019, στις περισσότερες χώρες η ανεργία υποχωρεί ή είναι κοντά στα προ κρίσης επίπεδα, ενώ οι κενές θέσεις εργασίας σε Ιαπωνία, ΗΠΑ, ευρωζώνη και Αυστραλία χτυπούν επίπεδα-ρεκόρ.

Σε αυτό το περιβάλλον ο Οργανισμός εκτιμά ακόμη ότι η ανεργία στις χώρες-μέλη του θα υποχωρήσει φέτος στο 5,3% και το 2019 στο 5,1%.

Αυτή η «μαγική εικόνα» σκιάζεται όμως έντονα όταν εστιάσει κανείς στην ποιότητα των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και στο επίπεδο ασφάλειας που αυτές προσφέρουν.

Σε καμιά περίπτωση αυτή η εικόνα δεν δικαιολογεί το γεγονός ότι η φτώχεια στις τάξεις του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έφτασε το 2015 το 10,6% από 9,6% δέκα χρόνια πριν.

Η έκθεση επισημαίνει ότι η αύξηση των μισθών παραμένει ακόμη εξαιρετικά αργή σε σχέση με τους ρυθμούς που υπήρχαν πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Στα τέλη του 2017 συγκεκριμένα, η μέση αύξηση των ονομαστικών μισθών στις χώρες του ΟΟΣΑ ήταν περίπου η μισή (3,2%) αυτής του 2007 (5,8%), παρότι η ανεργία κυμαινόταν και τις δύο χρονιές στα ίδια επίπεδα.

Αυτή η στασιμότητα στους μισθούς, υπογραμμίζει η έκθεση, επηρεάζει περισσότερο τους χαμηλότερα αμειβόμενους εργαζομένους εν αντιθέσει με το υψηλότερα αμειβόμενο 1%.

Η τάση της ανάπτυξης χωρίς αξιοπρεπείς μισθούς ενώ η απασχόληση αυξάνεται, τονίζει ο γενικός διευθυντής του ΟΟΣΑ Ανχελ Γκουρία, αντικατοπτρίζει τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία που η παγκόσμια κρίση εμβάθυνε και αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη βοήθειας των εργαζομένων, ειδικά αυτών που έχουν χαμηλές δεξιότητες.

Στη στασιμότητα των μισθών, εκτός των νεοφιλελεύθερης έμπνευσης διαρθρωτικών αλλαγών, συνετέλεσαν ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση, ο χαμηλός πληθωρισμός, η μεγάλη επιβράδυνση της παραγωγικότητας και η συνεχής αύξηση των χαμηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.

Ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει χαρακτηριστικά τη μεγάλη μείωση στις αποδοχές των εργαζομένων μερικής απασχόλησης έναντι εκείνων πλήρους απασχόλησης.

Στην στασιμότητα των μισθών συνετέλεσαν ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση, η χαμηλή κάλυψη ανέργων με επιδόματα ανεργίας σε αρκετές χώρες και η επίμονη μακροπρόθεσμη ανεργία.

Ενδεικτικό το ότι λιγότερο από το 1/3 όσων ψάχνουν για δουλειά λαμβάνει επίδομα ανεργίας.

Στο διά ταύτα, ο ΟΟΣΑ προτείνει στις κυβερνήσεις υψηλής ποιότητας συστήματα διά βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης των εργαζομένων, ενώ ειδική αναφορά κάνει και στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Αφιερώνοντας ένα ολόκληρο κεφάλαιο στις τελευταίες, η έκθεση διαμηνύει ότι τα νέα στοιχεία υποδεικνύουν πως τα συντονισμένα συστήματα συλλογικών διαπραγματεύσεων με ισχυρούς και αυτορρυθμιζόμενους κοινωνικούς εταίρους και αποτελεσματικά όργανα διαμεσολάβησης συμβάλλουν σε υψηλά επίπεδα απασχόλησης, καλύτερο περιβάλλον εργασίας, περισσότερες ευκαιρίες κατάρτισης και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας σε σοκ...

Το εύλογο ερώτημα που γεννάται βέβαια είναι αν οι συντάκτες των πρόσφατων προτάσεων του ΟΟΣΑ για την αγορά εργασίας και την ελληνική οικονομία τα έχουν διαβάσει όλα αυτά.

Από την efsyn